POMOC I KONTAKT
100-DNIOWE PRAWO ZWROTU
WYSYŁKA W 24H
DARMOWA DOSTAWA OD 249 ZŁ
GÓRSKI BLOG 8ACADEMY
Liny dynamiczne
Liny dynamiczne produkowane są w rozmaitych średnicach które bezpośrednio wynikają ze złożoności tematu zastosowań i warunków jakie czekają na użytkownika oraz jego sprzęt. Głównie chodzi o to czy dana aktywność, w skałach bądź górach, niesie realne i wysokie ryzyko przypadkowego przecięcia liny? Czy pojedyncza żyła jest wystarczająco bezpieczna, czy też lepiej - na wszelki wypadek - użyć dwóch? W końcu, czy takie a nie inne umiejscowienie wpinek nie spowoduje za dużych przegięć liny i zbyt dużego tarcia? Właśnie z uwagi na tę konieczność stosowania 1 lub 2 żył podzielono liny dynamiczne na: pojedyncze, połówkowe i bliźniacze. Ich rola jest identyczna - mają, dzięki swojej rozciągliwości uchwycić odpadającego wspinacza i przechwycić znaczną część energii jaka podczas takiego lotu i uderzenia powstaje.
Dlaczego liny w ogóle muszą być rozciągliwe?
W przypadku odpadnięcia od skały, obciążenie liny ma charakter udaru / uderzenia. Co to znaczy? Ano tyle, że w bardzo krótkim procesie dochodzi do naprawdę gwałtownej zamiany energii kinetycznej spadającego, na energię potencjalną odkształcenia elementów całego układu hamującego. Jednym z elementów tego układu jest wpięty w uprząż człowiek i… na 100% nie chce on zostać „odkształcony”. Ciało ludzkie ma ograniczoną wytrzymałość, dlatego liny dynamiczne mają za zadanie przechwycić wyzwalane wtedy siły, sprawiając, że wspinacz odczuje co najwyżej szarpnięcie. Im niższa wartość deklarowanej (i popartej badaniami laboratoryjnymi!) siły uderzenia, tym "szarpnięcie", przekazane przez linę na ciało odpadającego wspinacza, jest mniejsze. W przypadku współczesnych lin dynamicznych wartość nominalnej siły uderzenia jest znacznie niższa od siły granicznej (maksymalnej jaką założono, że ciało człowieka jest w stanie przyjąć; normatywnie przyjęto tu 12 kN). Podaną siłę uderzenia możesz brać pod uwagę porównując liny dynamiczne i podejmując decyzję o wyborze modelu. Najważniejsze na początek jednak jest by skupić się na typie liny:
Liny dynamiczne pojedyncze
W skałach, w sportowych rejonach gdzie drogi są dobrze i gęsto obite, a także na sztucznych ściankach uzbrojonych w komplet plakietek, wykorzystuje się liny dynamiczne pojedyncze. Ryzyko przypadkowego przecięcia jednej jedynej żyły przez np. odłam skalny czy opadający kawał lodu, praktycznie w tych okolicznościach nie istnieje. Spity czy ringi również nie odpadają w sposób losowy. Drogi nie są prowadzone w specjalnie krętych liniach, a ewentualne mocniejsze przegięcia lin (np. z uwagi na dach) da się redukować dłuższymi taśmami przy ekspresach. Lina pojedyncza jest wystarczająca i tym samym zdecydowanie przeważa w sprzętowych zakupach. W zależności od długości dróg wybiera się liny dynamiczne 50m, 60m i coraz popularniejsze 70m. Na zachodzie Europy, preferuje się wspomniane już 70’ki oraz liny pojedyncze 80m. Im cieńsza i lżejsza, tym przyjemniejsza w obsłudze w momentach wpinek, ale też mnie trwała i dużo bardziej wymagająca od asekuranta (lina o średnicy np. 8,5 mm dosłownie płynie przez przyrząd!). Symbolem oznaczającym liny pojedyncze jest cyfra 1 zamknięta w okręgu.
Liny dynamiczne połówkowe / podwójne
Jak nazwa wskazuje, to modele stworzone z myślą o takim sposobie działania, że wspinacz przewiązuje się przez dwie liny, gdzie każda jest tak samo ważna i stanowi uzupełnienie drugiej (w tym znaczeniu są dwiema połówkami), a następnie wpina w przelot jedną z nich. Takie naprzemienne wpinanie żył do przelotów zmniejsza sumaryczne tarcie, a także pozwala ograniczyć siłę uderzenia. Prowadzenie lin osobnym torem, znacząco podnosi też poziom bezpieczeństwa z uwagi na losowe i nieprzewidywalne czasem okoliczności z jakimi stykają się wspinacze w górach, na wielowyciągowych drogach w kruchym terenie skalnym, na lodospadach czy w tak zwanym mikstach. Liny połówkowe dają też niejako podwójne szanse na zamortyzowanie ekstremalnie długiego lotu, gdzie - obrazując w wielkim uproszczeniu - jedna żyła pęka pod wpływem siły uderzenia przekraczającej możliwości liny, a druga… bez problemu wyłapuje wspinacza. Jak to możliwe? Ze względu na to, że obciążenie drugiej liny będzie już dużo mniejsze („drugi” lot będzie znacznie krótszy; w końcu większość dystansu, to jest do momentu nadwyrężenia pierwszej liny połówkowej, została już pokonana). Teoria mówi, że jedna lina połówkowa przejmie większość, ale nie całość, siły podczas upadku (o teorii nieco niżej). W rzeczywistości, praktycznie cała siła udaru działa na jedną żyłę. Ale uwaga: należy być bardzo ostrożnym i nie tworzyć celowo sytuacji, w których tylko jedna lina wytrzymałaby duży upadek! Sytuacja taka zmniejszyłaby też redundancję, która jest nieodłącznie związana ryzykiem przecięcia w trudnym terenie jednej z „połówek” liny przez ostrą krawędź.
Liny połówkowe dają ponadto opcję szybszego zjazdu aniżeli liny pojedyncze. Związując przy stanowisku np. 2 liny połówkowe o długości 60 metrów, masz do zjazdu dokładnie 60m liny (dla porównania, lina pojedyncza wymaga przełożenia przez stanowisko najdalej w połowie swej długości, a więc 60 metrów liny pozwala jednorazowo na zjazd maksymalnie 30 metrowy). Dwie żyły wymagają przyrządu asekuracyjnego który pozwala niezależnie kontrolować każdą z lin. Symbolem oznaczającym liny połówkowe jest ułamek 1/2 zamknięty w okręgu. Nazwy „liny podwójne” i „liny połówkowe” są tożsame.
Czym się różni lina połówkowa od liny pojedynczej?
Aby pojedyncza lina przeszła testy UIAA, musi wytrzymać pięć upadków pod obciążeniem 80 kg przy współczynniku upadku 1,77. Lina połówkowa musi wytrzymać te same pięć upadków przy tym samym współczynniku upadku, ale tylko przy masie obciążenia 55 kg. Gdyby liny połówkowe testowano jako pojedyncze (z pełnym obciążeniem 80 kg), większość z nich wytrzymałaby od jednego do trzech upadków, zanim uległaby uszkodzeniu. Oznacza to, że na linie połówkowej można bezpiecznie spaść pojedynczo, ale nie celowo i nie z przeświadczeniem, że utrzymają masywne loty. W przypadku takiego lotu na pojedynczej żyle, powinno się linę wycofać z dalszego użycia.
Liny dynamiczne bliźniacze
To modele stworzone z myślą o technikach asekuracji gdzie wspinacz przewiązuje się przez dwie liny, a następnie wpina je w te same, wspólne punkty asekuracyjne. Takie podwojenie żył daje większe poczucie pewności, że spadające kamienie czy ostre krawędzie skał nie uszkodzą oplotu. Liny bliźniacze najlepiej sprawdzają się w górach. Są szczególnie przydatne do wspinaczki alpejskiej w trudnym terenie lub do wspinaczki lodowej i mikstowej. Symbolem oznaczającym liny bliźniacze są dwa nachodzące na siebie kółeczka, zamknięte w okręgu. Liny bliźniacze mają zwykle średnicę od 6,9 do 8 mm i ważą około 40 gramów na metr. Decyzja czy lepszym wyborem będzie lina bliźniacza czy połówkowa zależy stricte od zespołu, trudno jednak nie zauważyć, że z roku na rok liny bliźniacze sprzedają się coraz rzadziej i stanowią raczej niszowy produkt. Można uznać, że są bardziej specjalistycznym sprzętem, więc jeśli hardkorowa wspinaczka alpejska czy lodowa nie jest jeszcze w kręgu Twoich zainteresowań, to możesz liny bliźniacze zupełnie z głowy wymazać.
Na jakie parametry liny dynamicznej zwrócić uwagę?
Wybierając linę dynamiczną zgodną z normą EN 892 możesz porównać następujące parametry techniczne: 1) Typ (lina pojedyncza, połówkowa (podwójna), bliźniacza oraz modele które spełniają łącznie wymagania dla 2 lub nawet 3 typów); 2) Średnica w milimetrach; 3) Waga w gramach na metr (g/m); 4) Liczba odpadnięć UIAA (określana czasem też jako „liczba rwań”); 5) Maksymalna siła uderzenia wyrażana w kN (nie może przekraczać 12 kN, a im niższa, tym lepsza); 6) Wydłużenie dynamiczne w %; 7) Wydłużenie statyczne w %; 8) Ślizganie oplotu (podawane również jako „posuw oplotu) w mm.
Czasami, dodatkowo dowiesz się o stosunku procentowym oplotu do rdzenia, bądź o ilości pasm / włókien z jakich linę wypleciono. Najważniejsze w ocenie są 3 pierwsze wymienione powyżej parametry, tak samo jak najbardziej chyba oczywisty: długość liny. Analizowanie pozostałych parametrów może przyprawić o ból głowy, szczególnie jeśli zechcesz „na szybko” zgłębić tajniki metodyki badań i przeprowadzania testów. Ceniąc swój czas (który przecież można poświęcić na trenowanie i wspinanie), polecamy zaufać producentom, specjalizującemu się w linach dynamicznych, a do wyżej wymienionych parametrów stricte technicznych dodać też ten „miękki”, a mianowicie: polecany rodzaj wspinania.
Z impregnacją czy bez?
Liny dynamiczne można też podzielić ze względu na impregnację, jakiej zostały poddane. Występują tu trzy kategorie – liny bez impregnacji, z impregnacją tylko zewnętrznego oplotu i z pełną impregnacją (oplotu i wewnętrznego rdzenia). W zależności od konieczności ochrony liny przed namakaniem, można zdecydować się na model najtańszy, w żaden sposób nie zabezpieczony, albo najdroższy, dający najwyższy poziom ochrony przed deszczem, śniegiem, wilgocią skały oraz tej z powietrza. Kiedy to ważne? Przede wszystkim w warunkach zimowych, z uwagi na to, że mokra lina będzie zamarzać, zwiększać swoją średnicę i na dodatek sztywnieć. W każdych okolicznościach mokra lina jest cięższa i kłopotliwa w późniejszym suszeniu. Jednak wiedząc, że szukasz liny dynamicznej głównie w skały na lato (albo w ogóle na ściankę, gdzie przecież trudno mówić o groźbie zamoczenia sprzętu) to nie jest Ci koniecznie potrzebna wybitnie zabezpieczona lina. Prawdą jest jednak też to, że impregnowane liny dynamiczne są bardziej odporne na zabrudzenia, przenikanie kurzy między włókna oplotu, a dzięki temu też bardziej trwałe. Większa żywotność dodatkowo rekompensuje wyższy wydatek z jakim wiąże się zakup hydrofobowej liny dynamicznej.
Jakiej długości lina dynamiczna będzie dobra w skały i na ściankę?
Lina dynamiczna 20m i 30m to najkrótsze odcinki oferowane w fabrycznie docinanych zwojach. Przydadzą się głównie do zastosowań turystycznych (np. do asekuracji z użyciem liny w mocno eksponowanych miejscach). W skały i na ściankę są za krótkie, chyba że mowa o przenośnej mini ściance która służy raczej jako atrakcja do zabawy dla dzieci, aniżeli do poważnego treningu. Lina dynamiczna na metry może też być trafnym wyborem dla takich celów. Lina dynamiczna 40m będzie dobra na najniższe skałki i wiele ścianek w Polsce. Lina dynamiczna 50 m stanowi najbezpieczniejszy wybór dla trenujących na ścianie, ale też wystarczy na większość dróg na polskiej Jurze. Lina dynamiczna 60m to bestseller - nie tylko stanowi doskonały wybór na Jurę (na praktycznie wszystkie drogi), ale też daje mały zapas który wykorzystasz obcinając zużywające się końce. Lina dynamiczna 70m i 80m to absolutny „must have” jeśli wybierasz się w skały gdzieś na zachód Europy, słynący z długich, mocno przewieszonych rejonów.
Liny pojedyncze, liny połówkowe i liny bliźniacze online
W sklepie 8a.pl znajdziesz pełną gamę lin dynamicznych z CE i UIAA najbardziej uznanych producentów, w doskonałej cenie. Najpopularniejsze to niezmiennie od kilku lat liny Beal i Tendon, ale marki takie jak Black Diamond czy Edelrid przekonują coraz większe grono wspinaczy, gotowych zapłacić nieco więcej za najnowsze technologiczne rozwiązania i modele sygnowane przez światowej klasy sportowców (Tommy Calwell'a, Adam'a Ondra). Liny pojedyncze to modele zaprojektowane do użycia w skałach i na ściankach. Pojedyncza żyła wpinana jest w każdy przelot, stanowiąc najłatwiejszy w użyciu typ liny. Wybierz długość, średnicę i poziom impregnacji i ruszaj na ściankę albo w skałki. Najlżejsze i najcieńsze - dynamiczne liny połówkowe (tak zwane liny podwójne) - zaprojektowano do użycia w parach. Nadają nowe znaczenie powiedzeniu, że mniej znaczy więcej. Idealne dla wspinających się w górach, w terenie mikstowym i w lodzie. Liny bliźniacze to dynamiczne modele przeznaczone do jednoczesnego wpinania w te same przeloty. Najlepsze do wspinaczki lodowej i mikstowej. Dają większe bezpieczeństwo chroniąc przed wypadkami gdzie jedyna żyła zostaje przecięta przez ostrą skałę
PRZEGLĄDAJ PEŁNĄ LISTĘ MAREK
