Czekany

Czekan – rozwój oraz znaczenie w historii alpinistyki

Czekany mają długą historię, która sięga co najmniej XVIII wieku, kiedy to po raz pierwszy zaczęto używać ich w Alpach. W 1854 roku, podczas czwartej ekspedycji na Mont Blanc, czekan stał się kluczowym narzędziem wspinaczkowym, a jego konstrukcja została udoskonalona przez takich alpinistów jak Edward Whymper. W XIX wieku, w miarę wzrostu popularności wspinaczki, czekany zaczęły być produkowane masowo przez firmy takie jak Grivel i Black Diamond. W latach 70. XX wieku wprowadzono znaczące innowacje w konstrukcji, w tym użycie lżejszych materiałów, co przyczyniło się do powstania nowoczesnych modeli czekanów o różnorodnych zastosowaniach, takich jak czekany turystyczne, techniczne i wspinaczkowe. Dziś czekany są dostępne w wielu wariantach, dostosowanych do potrzeb zarówno amatorów, jak i profesjonalnych wspinaczy, z wykorzystaniem zaawansowanej technologii oraz badań w dziedzinie bezpieczeństwa.

Typy czekanów i ich przeznaczenie

Konstrukcja poszczególnych czekanów może się miedzy sobą bardzo różnić, a wynika to z rozmaitego przeznaczenia i charakteru zimowej aktywności. Klasyczne modele do turystyki zimowej / lodowcowej są najczęściej wyposażane w proste lub tylko bardzo lekko zagięte stylisko. Przez większość czasu taki czekan posłuży nam jak super mocny i wytrzymały "kijek", trzymany więc będzie od góry (nie za rękojeść) i wbijany w śnieg tuż przed kolejnym krokiem. Wygodne głowice umożliwiają pewne trzymanie czekana w dłoni.

Czekan turystyczny - najbardziej popularny model spotykany na szlaku

Podstawowe, klasyczne czekany do turystyki (dawniej oznaczane symbolem B, dziś określane jako typu 1) są wykorzystywane w głównej mierze do podpierania się i asekuracji w razie utraty przyczepności. Dzięki szerokiej łopatce czekan turystyczny może również być użyty do skutecznego wyrąbywania stopni w lodzie, tak by bezpieczniej posuwać się wyżej.

Modele techniczne

Bardziej zaawansowane czekany techniczne (wciąż przeznaczone do turystyki wysokogórskiej i lodowcowej, ale oznaczone symbolem T i określane jako typu 2), które posiadają stylisko i ostrze o wyższej wytrzymałości. Samym kształtem nie muszą się na pierwszy rzut oka różnić, choć mogą być nieco bardziej wygięte, a dodatkowo być wyposażone w uchwyt na dłoń (gumową rękojeść), pętlę czy bardziej agresywne ostrze. Czekany alpinisty tego typu może być wykorzystywany na trudniejszych odcinkach z elementami wspinaczki.

Czekan wspinaczkowy - opcja dla wymagających użytkowników

Najbardziej zaawansowane są czekany do wspinaczki (tzw. dziaby), które posiadają bardzo mocno zakrzywione stylisko oraz specjalistyczne ostrza, z możliwością ich wymiany na inny typ lub nowy egzemplarz w razie zużycia. Doskonale sprawdzają się podczas wspinaczki w lodzie i skale (czy też w zmrożonych trawach, jak to w Tatrach bywa). Czekan wspinaczkowy jest często użytkowany przez najbardziej doświadczonych wspinaczy, a jego zastosowanie w pieszej turystyce zimowej jest pozbawione sensu. Droższy czekan alpinisty nie oznacza w tym przypadku lepszy ("do turystyki" vs "do wspinaczki" oznacza po prostu "zupełnie inny"). Czekany tego rodzaju posiadają wymienne ostrza, co daje użytkownikom możliwość modyfikacji sprzętu. Z tego powodu, wprowadzono zasadę osobnego traktowania styliska i ostrza (pamiętaj, że mowa o czekanach o wymiennych ostrzach - tylko ich ta zasada dotyczy) i odrębnego oznaczania ich symbolem T, jeśli spełniają wymagania dla typu 2.

Czekany - norma EN

Symbol litery T umieszczany jest w sposób zależny od tego, czy czekan ma stałe, czy wymienne ostrze. Kiedy ostrze jest osadzone na stałe, litera T naniesiona jest na stylisko w przypadku gdy zarówno stylisko, jak i ostrze są typu 2 (obydwa elementy typu 2 = czekan typu 2 z jednym, wspólnym oznaczeniem literowym). W innych przypadkach symbol nie jest umieszczany. Kiedy ostrze jest wymienne, to literę T umieszcza się na stylisku, gdy jest ono typu 2 i na ostrzu wtedy, gdy jest ono typu 2 (elementy traktowane są i znakowane osobno, ale samo ostrze typu 2 nie wystarcza, by uznać cały czekan za typu 2). W innych przypadkach, symbolu T nie stosuje się.

Czekan typu 1 przeznaczony jest głównie do użycia w śniegu i lodzie. W przeszłości kategoria ta oznaczana była symbolem B. Dzisiaj, oznaczanie sprzętu tej klasy nie jest wymagane. Pamiętaj jednak by nie popadać w skrajność i z góry nie uznawać czekanów typu 1 za „gorsze”! To wciąż sprzęt zimowy, który w Unii Europejskiej musi spełniać wymagania określonej normy (PN-EN 13089 / EN 13089:2011+A1:2015 dla Sprzęt alpinistyczny - Narzędzia do lodu) i posiadać oznakowanie CE. Główna różnica polega na tym, że czekan typu 2 ma mocniejsze łączenie styliska z ostrzem (o ok. 50%) oraz może dodatkowo być użyty w skale, a więc lepiej sprawdzi się podczas technicznej wspinaczki czy drytoolingu. Wprowadzenie oznaczeń dla wymiennych ostrzy ma uświadamiać o ich równie wysokiej roli dla bezpieczeństwa użytkownika. Wymiana zużytego elementu na słabszy oznacza obniżenie klasy produktu, a zastosowanie ostrzy "samodzielnego wyrobu" jest loterią i proszeniem się o kłopoty. W przypadku czekanów o stałym ostrzu typ 2 uznać możesz ogólnie za jeszcze mocniejszy (w porównaniu do już mocnej jedynki).

Tak więc, czekany podzielić możemy ze względu na a) przeznaczenie (gdzie skituring i turystyka lodowcowa wiążą się raczej z łatwym terenem, pokrytym śniegiem i lodem, a wspinaczka czy alpinizm stawiają większe wyzwania przed użytkownikiem, jak i jego sprzętem) oraz ze względu na b) wytrzymałość styliska i połączonego z nim ostrza, a co za tym idzie, całego czekana (klasyczne modele gdzie co najmniej jeden z elementów jest typu 1, techniczne modele gdzie obydwa elementy są typu 2, o wyższej wytrzymałości).

Akcesoria do czekanów

W naszej ofercie posiadamy pełen wybór akcesoriów do czekanów, które pozwolą wymienić zużyte części lub bezpiecznie przetransportować sprzęt. Zapasowe ostrza do czekanów wspinaczkowych pozwolą na częstą zabawę w lodzie, a nawet drytooling, bez obaw o kompletne zużycie. Dodatkowe obciążniki do wybranych modeli pozwolą jeszcze lepiej wyważyć ulubioną dziabę. Dla turystów przygotowaliśmy pętle nadgarstkowe do czekanów, które nie pozwolą na ich upuszczenie na stromym zboczu. Nie zapomnieliśmy również o takich drobiazgach jak osłony na ostrze i grot, które pozwolą na bezpieczne troczenie czekanów przy plecaku, bez obaw o jego uszkodzenie. Sklep 8a.pl zapewnia kompleksowe wyposażenie do turystyki zimowej, w tym szeroki wybór czekanów i akcesoriów do nich.

Czekany turystyczne, lodowe, na skitury w ofercie 8a.pl

Przygotowując się do zimowej wycieczki lub dłuższej wyprawy, musimy pamiętać o kilku niezbędnych rzeczach, jednak żelazną podstawą są raki na buty i czekan. Chronią one przed utratą równowagi, ale też pomagają w ewentualnym hamowaniu, gdy jednak poślizgnięcie nam się wydarzy. Te elementy zimowego wyposażenia stanowią niemal nierozłączny duet - i choć sprzedawane są głównie osobno (wymagają bowiem dopasowania do użytkownika), to powinny być traktowane jak komplet. Zimą, bez raków i czekana ani rusz! Czekan nie tylko zwiększa naszą stabilność na stromych zboczach, lecz także stanowi skuteczny ekwipunek w trudniejszych warunkach. Pamiętajmy, że każdy element, który zwiększa nasze bezpieczeństwo, może okazać się decydujący podczas górskich przygód.

Jak dbać o czekan - pielęgnacja i konserwacja

Czekan, podobnie jak raki, wymaga odpowiedniej pielęgnacji, aby zapewnić jego dłuższą użyteczność i zwiększyć bezpieczeństwo w górach. Kluczowe jest przeprowadzenie wizualnej inspekcji narzędzia przed każdym wyruszeniem na szlak, aby upewnić się, że elementy nie są poluzowane, zdeformowane ani uszkodzone. Regularne ostrzenie ostrzy jest istotne, ponieważ stępienie obniża skuteczność czekana. W czasie transportu warto zabezpieczyć ostre elementy, na przykład poprzez osłony, aby uniknąć przypadkowych zranień. Dbając o czekan, musisz również pamiętać o tym, by kontrolować stan jego pętli, upewniając się, że nie ma przetarć. Po każdym użyciu, aby zminimalizować ryzyko korozji, czekan należy dokładnie osuszyć i przechowywać w przewiewnym miejscu, z dala od wilgoci. Ostatecznie, jeśli korzystasz z liny, pamiętaj, aby nie uszkodzić jej ostrzem ani innymi elementami czekana.

Czekany - najczęściej zadawane pytania

Czekany to niezwykle ważne narzędzie w świecie wspinaczki i trekkingu górskiego, a wiele osób ma pytania dotyczące ich wyboru i użytkowania. Zarówno początkujący, jak i doświadczeni alpiniści często zastanawiają się, jak właściwie dopasować czekan do swoich potrzeb oraz jakie techniki stosować w różnych warunkach. Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania mogą przyczynić się do lepszego zrozumienia funkcji czekanów. Dzięki temu każdy może poczuć się pewniej w trakcie swoich górskich przygód.

Jak prawidłowo wybrać czekan?

Wybierając czekan, trzeba zwrócić uwagę przede wszystkim na jego dwie główne cechy. Są nimi typ czekana oraz długość styliska. Pierwszy czekan jest najczęściej modelem turystycznym przeznaczonym do zimowej turystyki górskiej. To modele charakteryzujące się prostym lub tylko lekko zakrzywionym styliskiem. Wyposażone są w mocne ostrze oraz łopatkę do wycinania stopni w lodzie. Drugą cechą jest długość czekana. Prawidłowo dobrany czekan, trzymany w dłoni w wyprostowanej ręce, powinien sięgać do połowy łydki. Szczegóły dotyczące doboru odpowiedniego czekana zostały przedstawione w artykule Jak wybrać czekan turystyczny?

Jaki czekan sprawdzi się w Tatrach?

Na większości tatrzańskich szlaków zimą panują warunki alpejskie, więc czekan jest niezbędnym elementem wyposażenia. Jeśli tylko nie planujesz wspinaczki na lodospadach, najodpowiedniejszym wyborem będzie czekan turystyczny. Proste lub lekko zakrzywione stylisko pozwoli na łatwe bijanie czekana w śnieg i asekurację na stromym zboczu. Takie modele zapewniają też możliwość hamowania w razie upadku na stromym zboczu. Dokładny przegląd czekanów w Tatry zmieściliśmy w artykule Jaki czekan w Tatry?

Czy czekan można przewozić samolotem?

Bagaż lotniczy można zasadniczo podzielić na dwie części. Bagaż podręczny to najczęściej niewielka walizka zabierana na pokład samolotu. W bagażu podręcznym nie można przewozić czekanów. Bagaż rejestrowany to większe walizki i plecaki, które trafiają do luków bagażowych w samolocie. Do nich jak najbardziej możemy spakować czekan, pamiętając o jego odpowiednim zabezpieczeniu, aby nie uszkodził innych bagaży. Regulacje dotyczące tego, co można przewozić w bagażu, mogą różnić się w zależności od linii lotniczych, dlatego najlepiej zawsze potwierdzić u przewoźnika, czy czekan nie będzie stanowił problemu.