Słusznie minione czasy, w których jakikolwiek plecak był rarytasem i obiektem pożądania, odeszły szczęśliwie w niepamięć. Dziś problemem nie będzie ograniczony wybór, ale – paradoksalnie – mnogość marek, modeli i krojów.
W niniejszym artykule nie wskażemy, jaki konkretnie model należy wybrać. Podamy jednak najważniejsze aspekty, na które warto zwrócić uwagę podczas podejmowania samodzielnych decyzji o zakupie. Mamy nadzieję, że przygotowany przez nas poradnik ułatwi wyłowienie spośród dostępnych modeli, wymarzonego plecaka. Takiego, który będzie optymalny, gdy weźmiemy pod uwagę charakter naszej działalności. A więc jak wybrać plecak turystyczny?
Jak wybrać plecak turystyczny? Pamiętaj, że pojemność nie jest jedyną istotna cechą. Warto też zwrócić uwagę na kilka detali konstrukcyjnych. (fot. 8academy.pl)
Jak wybrać plecak turystyczny? Pojemność to nie wszystko!
Podstawową sprawą jest dobranie odpowiedniej wielkości plecaka. Nie sugerujmy się jednak wyłącznie pojemnością, którą producenci podają w litrach, ale sprawdźmy również samą budowę. Ma ona znaczenie przede wszystkim w przypadku wersji mniejszych. Weźmy na przykład modele o pojemności około 25 litrów. W praktyce mogą one wyglądać jak większe plecaki szkolne, z licznymi kieszeniami (wewnętrznymi i zewnętrznymi), przegródkami i siateczkami lub jak miniaturki plecaków wyprawowych, z jedną komorą i całkiem przyzwoitym pasem biodrowym.
Ten pierwszy typ z pewnością przyda się komuś, kto ceni sobie możliwość posegregowania rzeczy i rozmieszczenia ich w odpowiednich przegródkach (trzeba tylko pamiętać, gdzie się co schowało…) i/lub będzie chciał użytkować plecak outdoorowy także w mieście (nosić w nim sprzęt do pracy czy książki i notatki na uczelnię). Drugi rodzaj będzie natomiast bardziej pakowny. Przeniesiemy w nim akcesoria o nieco większych gabarytach (np. zmieścimy tam niewielki śpiwór).
W przypadku pojemniejszych plecaków, tego typu problem praktycznie nie występuje. Przeważają tu konstrukcje o rozbudowanej komorze głównej, posiadające ewentualnie dodatkowe kieszenie zamykane na zamki lub wykonane z siateczki. W tym przypadku należy zwrócić uwagę na inne detale konstrukcyjne, taki jak: liczbę dodatkowych kieszeni czy wielkość komina.
Plecaki o pojemności do 30 litrów, wybierane są przez turystów preferujących wędrówki na lekko. (fot. Gregory)
1. Plecaki małe < 30 litrów
Plecaki o pojemności poniżej 30l, (czyli 10-15 litrów lub 20-30 litrów) czy idealnie nadają się na jednodniowe górskie wycieczki, sprawdzą się także podczas wspinaczki. Będą to zarówno wspomniane już konstrukcje „tornistropodobne”, jak również jednokomorowe modele z pasem biodrowym.
Plecaki o tej wielkości najczęściej nie mają wewnętrznego stelaża. Co więcej: modele utrzymane w stylu „light and fast” mogą być pozbawione jakichkolwiek usztywnień, dzięki czemu są bardzo lekkie i łatwe w transporcie. Można je po prostu zrolować i schować do bagażu transportowego. Zwykle są jednak mniej wygodne. Trudniejsze jest też odpowiednie spakowanie takiego plecaka, ponieważ wymaga to w pewnym sensie myślenia strategicznego – trzeba dobrze rozplanować, gdzie co włożyć, żeby np. termos nie wbijał się nam w plecy.
Zwolennicy działania “na lekko” – przede wszystkim wspinacze i alpiniści – z pewnością przymkną oko na wymienione tu niedogodności, które wynikają z minimalistycznej konstrukcji takich modeli. Osoby oczekujące komfortu powinny jednak poszukać plecaka z usztywnionymi plecami, wyściełanymi szelkami i pasem biodrowym.
Jak wybrać plecak turystyczny? Modele o pojemności od 30 do 50 litrów uchodzą za najbardziej uniwersalne. (fot. Gregory)
2. Plecaki średnie 30–50 litrów
W tej kategorii znajdą się plecaki uważane powszechnie za najbardziej uniwersalne. Takie, które sprawdzą się zarówno podczas kilkudniowego trekkingu, alpejskiej wycieczki lodowcowej, letniej i zimowej wspinaczki (w zależności od pojemności rzeczonego plecaka: jedno- lub kilkudniowej), a także skituringu. Z reguły mają one sztywny, wewnętrzny stelaż oraz regulowany system nośny.
Trzeba przyznać, że marki outdoorowe zadbały o to, byśmy mieli w czym wybierać. Bogactwo wzorów, kolorów i ciekawych rozwiązań powoduje, że dopasowanie do siebie modelu nie powinno być żadnym problemem. Dla osób zastanawiających się, jak wybrać plecak turystyczny o średnim litrażu, mamy jedną radę: dobrze jest zwrócić uwagę na wewnętrzne zróżnicowanie tej grupy. Gdybyśmy postawili obok siebie plecaki o pojemności 30 i 50 litrów, dojdziemy do wniosku, że sporo się od siebie różnią. Jeżeli naszym priorytetem jest to, by sprzęt był idealnie dobrany do konkretnej sytuacji i możemy nieco głębiej sięgnąć do kieszeni, warto zastanowić się nad kupnem… obu takich plecaków lu poszukać czegoś z zakresu 40- 50 litrów.
Także tutaj znajdziemy modele hołdujące idei „light and fast”, których waga oscyluje w granicach 1,4 kg. Miejmy jednak świadomość, że będą to wersje nieco bardziej specjalistyczne, a co za tym idzie mniej komfortowe. Trafić możemy np. na plecak, którego projektanci (w myśl zasady “coś za coś”) postanowili zredukować pas biodrowy, wyposażyć model w cienkie szelki lub zastosować słabsze usztywnienia.
Jak wybrać plecak turystyczny? Na największe plecaki decydują się m.in. przez pasjonaci wielodniowych wypraw. (fot. Deuter)
3. Plecaki duże > 50 litrów
Są to już plecaki na dłuższe wyjazdy lub wręcz plecaki wyprawowe (wówczas ich pojemność może dochodzić do 60-70 litrów lub nawet do 80–100 litrów). Powinny wyróżniać się solidnym pasem biodrowym, który odciąży ramiona i – zgodnie z nazwą – przeniesie ciężar ekwipunku na biodra. Jeżeli wyposażone zostały w regulowany system nośny, musi on być niezawodny, ponieważ w tego typu plecakach noszone są znaczne ciężary.
Jak wybrać plecak turystyczny? Jak bardzo liczy się “masa”, a jak “rzeźba”?
Kolejną kwestią jest to, z czego produkowane są współczesne plecaki. Marki outdoorowe korzystają obecnie przede wszystkim z włókien syntetycznych, takich jak poliester i nylon. Ich wytrzymałość zwykle rośnie wraz ze wzrostem grubości tkaniny. Typowa jest więc zależność: plecaki bardziej wytrzymałe z reguły są też cięższe. Oczywiście jest to pewnego rodzaju uproszczenie, gdyż wpływ na wagę mają także inne elementy: rodzaj systemu nośnego oraz sposób wykończenia pasa biodrowego albo szelek.
Jak wybrać plecak turystyczny? Przede wszystkim nie popadajmy w skrajności. Ultrawytrzymały model uszyty z grubej Cordury może robić wrażenie, ale czy będziemy potrzebować go na każdym wypadzie w góry lub podczas każdej wspinaczki? Otóż nie! W praktyce dużo ważniejsza jest waga plecaka. Zawsze warto mieć model, który będzie możliwie lekki.
[O tym jak obniżyć wagę naszego ekwipunku pisaliśmy szerzej na łamach 8academy]
Plecaki wspinaczkowe wyróżniają się smukłą sylwetką. (fot. Salewa)
Poza masą, istotny jest również kształt. Plecaki bardziej techniczne – używane podczas wspinaczki, w wyższych górach, ale także tam, gdzie będziemy musieli pokonywać wąskie przejścia (np. na ferratach w Dolomitach) – powinny mieć zwartą budowę oraz smukłą sylwetkę. Chodzi o to, żeby nie wystawały poza obrys ciała. Zwykle takie modele są też pozbawione zewnętrznych kieszonek (zarówno siateczkowych, jak i tych zapinanych na zamki). Dla równowagi mają jednak inne “dodatki” – znajdziemy tu m.in.: troki, pętle na czekany czy systemy mocowania nart skiturowych lub kasku.
Na trekkingach sprawdzą się, natomiast, konstrukcje posiadające większą liczbę przegród oraz kieszeni (zintegrowanych, dopinanych lub skrzelowych, które będą niejako ukryte, jeżeli w danej chwili nie są potrzebne). Niektóre modele mają także specjalne zamki, umieszczone z przodu lub po bokach. Umożliwiają one łatwy dostęp do przedmiotów spoczywających na dole plecaka, gdyż dzięki takiemu rozwiązaniu nie jesteśmy zmuszeni przedzierać się do nich od góry, wypakowując kolejne rzeczy. Większe plecaki często podzielone są także na komory.
Jak wybrać plecak turystyczny? Detale, na które warto zwracać uwagę.
Jak wybrać plecak turystyczny, z którego będziemy zadowoleni? Na pewno warto zwrócić uwagę na zamki. To ważne, by były dobrej jakości! Czym się kierować? Podpowiedzią niech będzie fakt, że zdecydowana większość liczących się producentów plecaków bazuje tu na rozwiązaniach firmy YKK.
Niezależnie od tego, czy szukamy plecaka trekkingowego, wspinaczkowego czy alpejskiego, wybierajmy modele z trokami, które pozwolą na przypięcie specjalistycznego sprzętu lub zmniejszenie rozmiaru plecaka (czyli na tzw. kompresję), jeżeli nie jest on załadowany do pełna.
Praktycznym patentem jest też komin. O ile w mniejszych modelach możemy uznać go za rozwiązanie opcjonalne, w przypadku średnich i większych plecaków to konieczność. Jeżeli komin jest bardzo duży, sprawdźmy, czy regulację ma także klapa. W przeciwnym razie ciężko będzie ją naciągnąć, gdy powiększony w ten sposób plecak wypchany zostanie po brzegi. Przydatne będą też kieszenie znajdujące się w kominie, które mogą się znajdować zarówno po wewnętrznej jak i po zewnętrznej stronie.
Siateczka dystansująca to jeden ze sposobów na wentylację pleców. (fot. Gregory)
System nośny
Mniejsze plecaki (chociaż nie tylko one) zwykle pozbawione są regulacji. W takich modelach szelki zespolone są z plecakiem na sztywno, co oznacza, że możemy zmieniać jedynie ich długość. Duże plecaki turystyczne często mają też możliwość regulacji góra–dół. Pozwala to na dopasowanie systemu nośnego do konkretnej sylwetki, a przede wszystkim do wzrostu. Możliwość regulacji bez wątpienia zwiększa wygodę użytkowania. Z drugiej strony jest to element ruchomy, który może stać się “słabym ogniwem”, potencjalnie zagrożonym awarią. Dlatego, wybierając plecak turystyczny z regulowanym systemem nośnym, nie warto przesadnie oszczędzać. Miejmy na uwadze prostą zależność: jakość często idzie tu w parze z wyższą ceną.
Niezwykle istotnym – a w przypadku dużych i średnich plecaków wręcz kluczowym elementem – jest pas biodrowy. Jego zadaniem jest przejęcie części ciężaru, który spoczywa na naszych ramionach i przeniesienie go na biodra. Dzięki temu łatwiej przyjdzie nam pokonywanie dalekich dystansów, bo w ten sposób odciążymy także kręgosłup. Im pojemniejszy plecak, a więc im większe ciężary będziemy w nim nosić, tym pas biodrowy powinien być solidniejszy i szerszy. Ale też nie powinien być on zbyt twardy, bo będzie nas uwierał.
Wentylacja
Mniejsze i średnie plecaki (takie do około 30-40 litrów) wyposażone są czasami w specjalny system wentylacyjny, tzw. dystans. Na czym polega ten patent? Otóż komora plecaka posiada specjalnie wyprofilowany stelaż. Dzięki temu, iż został on wygięty, nie przylega do pleców. Najbliżej ciała znajduje się za to mocno naciągnięta siatka. Przy takim układzie zachowany jest przepływ powietrza, co ułatwia odparowywanie potu. Opcja ta warta jest rozważenia, pod warunkiem, że nie zamierzamy nosić w plecaku większych gabarytowo i ciężkich rzeczy. Siatka dystansująca sprawdzi się więc przede wszystkim podczas wypadów jednodniowych.
Systemy wentylacyjne stosowane są także w większych plecakach. Ich działanie opiera się na podobnych zasadach, chociaż siatkę zastępują najczęściej gąbki. Chodzi o to, by stworzyć przestrzeń odseparowaną od pleców, bo w ten sposób możemy wymusić cyrkulację powietrza.
Jak wybrać plecak turystyczny? Żeby lepiej dopasować konstrukcję do anatomii, producenci coraz częściej oferują modele w wersjach: unisex i damskiej. (fot. Deuter)
Płeć ma znaczenie
Panie planujące dłuższe wycieczki, podczas których nosić będą znaczne ciężary, powinny zwrócić uwagę na odpowiednią budowę plecaka, dostosowaną do kobiecej sylwetki. Idealnie jest, jeżeli producent przewidział specjalny model dla kobiet. Oznacza to, że już na etapie projektowania uwzględnione zostały główne różnice w anatomii pań i panów.
Kobiety są zwykle niższe od mężczyzn, dlatego plecak – nawet taki o dużym litrażu – powinien mieć krótsze plecy i odpowiednią regulację. Dzięki takiej konstrukcji, filigranowa turystka, mierząca 155 cm wzrostu, bez problemu pokona dłuższy dystans. Komfort wędrowania wynika w tym przypadku z tego, iż nie będzie już narażona na, uprzykrzający życie, efekt osuwania się na pośladki, ciężkiego plecaka. Oczywiście, chronią przed tym nie tylko odpowiednio wyregulowane szelki, ale przede wszystkim pas biodrowy. W plecakach przeznaczonych dla pań ma on nieco inną –eliptyczną – budowę. Uwzględnia ona kobiecą anatomię: szerszą miednicę i biodra oraz węższą talię. Dzięki temu plecak lepiej przylega do pleców, a pas przejmuje sporą część jego ciężaru.
Jak już wspominaliśmy, duży plecak turystyczny, to tak naprawdę „biodrak”, a więc odpowiednie dopasowanie pasa biodrowego jest kluczowe dla komfortu, a także zdrowia kręgosłupa. Niemniej istotny, choć w większym stopniu wpływające na komfort użytkowania, jest węższy rozstaw szelek. Panie – no może poza topowymi wspinaczkami – są z reguły węższe w ramionach od mężczyzn. Plecak nie powinien się im zsuwać (nie może też, rzecz jasna, krępować ruchów i tworzyć „kołnierza ortopedycznego”). Należy także zwrócić uwagę na pas piersiowy, który z oczywistych względów powinien mieć szeroki zakres regulacji góra-dół.
Jak wybrać plecak turystyczny? Na letnie wędrówki warto rozważyć zakup plecaka wyposażonego w zintegrowany system nawadniający. (fot. Gregory)
Kapkę o wodzie
Przydatnym patentem, spotykanym głównie w małych i średnich plecakach, jest camelbak, czyli zintegrowany system nawadniający. Sercem tego rozwiązania jest specjalny woreczek (nazywany bukłakiem), który przystosowany został do transportowania napojów. Chowamy go w specjalnej kieszeni wewnątrz plecaka. Dzięki rurce, która wychodzi na zewnątrz i zakończona jest ustnikiem, system ten umożliwia skuteczne nawadnianie – nie tylko podczas podczas postoju, ale też w trakcie marszu. Do tego nie trzeba nawet zdejmować plecaka!
[Więcej informacji na temat bukłaków znaleźć można w naszym wcześniejszym poradniku]
Drugim aspektem, związanym z wodą, jest wodoodporność. W zasadzie każdy plecak kiedyś przemoknie, dlatego jeżeli chcemy skutecznie zabezpieczyć swój bagaż, skorzystajmy z pokrowców. Część modeli ma je zintegrowane. Jeśli nasz plecak nie został wyposażony w taki dodatek, nic straconego! Pokrowiec na plecak można, po prostu, dokupić.
Plecak turystyczny to niezwykle ważny „towarzysz” – nie tylko górskich – wędrówek. Mamy więc nadzieję, że dobry wybór zaowocuje długoletnią „przyjaźnią” i licznymi przygodami!
Jaki plecak turystyczny wybrać? Zapraszamy również do wideo poradnika:
