Jak ubrać się zimą w góry? Dla osoby zaprawionej w zimowej turystyce, temat wydaje się banalny. Jednak wiem, iż wątpliwości pojawia się sporo. Zima to dla mnie główny okres górskiej aktywności. Postanowiłem podzielić się kilkoma radami w temacie doboru ubrania na zimowe, górskie wędrówki.
Na początku chciałem wyraźnie zaznaczyć, iż prezentowana poniżej propozycja jest moim własnym, wypracowanym na przestrzeni 25 lat zimowej aktywności, patentem. Co znaczy, że wcale nie musi to być sposób odpowiedni dla każdego. Jestem nawet pewien, że z czasem na łamach 8academy ukażą się teksty przedstawiające inne koncepcje. Ba! Nawet ja mogę być autorem kolejnego wpisu, ponieważ cały czas pojawia się w sklepach odzież wyprodukowana z nowych materiałów i z wykorzystaniem innowacyjnych technologii, a na nowinki sprzętowe jestem otwarty i zawsze skory do testów. Po takim “ostrzegawczym” wstępie, zapraszam do zapoznania się z moim (sprawdzonym!) sposobem na to, jak ubrać się w góry zimą.
Kompletuję odzież odpowiednią dla aktywności, którą najbardziej lubię i której poświęcam większość czasu “wolnego” (raczej pasuje tu określenie “wygospodarowanego”). Oznacza to: dużą intensywność wysiłku, podejścia (minimum tysiąc metrów przewyższenia), granie i szczyty w terenie odsłoniętym. Dlatego odzież, której używam musi:
Do tego musi być:
A wszystko to ułożone w warstwy, którymi można dowolnie żonglować.
[Jeśli nie czapka, to może kominiarka? Napisaliśmy o nich w osobnym tekście, który serdecznie polecamy!]
Jej termikę/grubość dopasowuję do temperatury – myślę, że nie trzeba tutaj wiele tłumaczyć. Osobiście, zdecydowanie preferuję włókna syntetyczne. Wbrew ogólnym trendom, nie używam tak popularnej obecnie wełny z merynosów. A dlaczego?
Zgadzam się, że wełna merino jest produktem doskonałym pod wieloma względami*, ale w przypadku sportów bardzo wysiłkowych, aerobowych, wszystko to działa pod jednym warunkiem: gdy zaraz po wysiłku mogę taką bieliznę zdjąć. Odzież z wełny zakładam bardzo często do biegania w temperaturach jesienno-zimowych i naprawdę ją lubię! Ale na skiturach unikam, bo chodzę szybko, pocę się sowicie, a na szczycie nie mam możliwości przebrania się w suchą odzież (ona po prostu musi być sucha przez cały czas). Jak ubrać się w góry zimą? Przede wszystkim odpowiednio do planowanego wysiłku.
W warunkach dłuższego i bardzo intensywnego wysiłku merino, zwyczajnie, unikam. Wełna, nawet ta najwyższej jakości, kumuluje dużo wilgoci i zbyt wolno przekazuje ją dalej. To w konsekwencji powoduje, że staje się ciężka… Po pierwsze, nie po to inwestuję w najlżejszy sprzęt, by nosić kilogram potu w bieliźnie; po drugie, kiedy przestaję się ruszać, to zbyt szybko pojawia się uczucie zimna. Dobra bielizna syntetyczna jest tych wad pozbawiona. Dobra to słowo klucz i najtrudniejszy element procesu decyzyjnego.
W tej chwili bielizny na rynku jest cała masa. Dostępna jest ona w różnego rodzaju sklepach, nie tylko w górskich. Ba! Nie tylko w sportowych. Sklepy z marchewką również sprzedają taką odzież, szczególnie w okresie wiosennym („dla biegaczy”) i zimowym („dla narciarzy”). Osobiście uważam, że w takim ubraniu można grabić liście w ogródku czy wyjść z psem po gazetę, ale zima w górach to okres, gdy nie ma miejsca na tego typu eksperymenty. Bielizna termoaktywna ma działać jak należy i tyle! Jak ubrać się w góry zimą? Warto postawić na sprawdzone rozwiązania renomowanych producentów.
W mojej szafie znajduje się sporo produktów Polartec (sporo, bo zdają się być nieśmiertelne i tylko dokładam, zamiast zamieniać) oraz tych wykonanych z tkanin „własnych”, oferowanych przez marki: The North Face, Salewa, Arcteryx i Dynafit.
* Łukasz Supergan powtarza, że ” wełna merino to najlepszy materiał na zimową bieliznę dla piechura.” i nie odważę się polemizować w przypadku jego trekkingowej specjalności.
Składa się u mnie z… dwóch warstw. Tę spodnią stanowi bluza termiczna, najlepiej z materiału stretch’owego. W czasie niepewnej/wietrznej pogody wyposażona w kaptur. Ale musi to być kaptur ściśle przylegający do głowy (opinający), bez żadnej regulacji. Górna warstwa to lekki softshell. Klasyczny, czyli bez membrany. Na etapie podejścia nie stosuję bowiem żadnych membran, ponieważ najważniejsze jest dla mnie maksymalne odprowadzanie potu. Kiedy pogoda może być wietrzna lub temperatura jest niższa, biorę softshell praktycznie nieprzewiewny (ale nadal bez membrany). Koniecznie z kapturem – bardzo często, w terenie odkrytym, mam ubrane dwa kaptury (termiczny i softshellowy dla ochrony przed wiatrem; stąd wymóg dobrego dopasowania i przylegania do głowy). Jak ubrać się w góry zimą? W przypadku drugiej warstwy warto postawić przede wszystkim na oddychalność.
Tu też stosuję dwie warstwy (razem lub oddzielnie): cienką i lekką kurtkę z ociepliną (sztuczną, odporną na wilgoć; jak w punkcie pierwszym chodzi o zapocenie) oraz kurtkę membranową. Ta odzież przez większą część wycieczki pozostaje w plecaku, więc waga i objętość to jej bardzo istotne parametry.
Warstwę termiczną zarzucam na siebie podczas postoju, na szczycie (oby!), czy podczas zejścia/zjazdu. Czasami zdarza się, iż niska temperatura czy wiatr zmuszają mnie do założenia takiej odzieży pod wiatroszczelną warstwą softshella nawet podczas podejścia. Jak ubrać się w góry zimą? Warstw docieplających zawsze warto mieć więcej, niż za mało!
Z kolei membrana, w formie klasycznego hardshella, to już ostateczna warstwa wierzchnia, której staram się używać najrzadziej (ale konieczność jej posiadania jest bezdyskusyjna).
Plusy membrany? Jest w pełni wiatroszczelna, lekka, zajmuje mało miejsca po złożeniu. Musi być jednak bardzo dobrze skrojona. Konieczne są: wysoka garda i regulowany kaptur, pod którym musi zmieścić się kask.
Od dwóch sezonów używam kurtki z technologią GORE-TEX® Products C-KNIT™, którą otrzymałem do testów na rok przed tym, zanim trafiła na półki sklepów. Oprócz wymienionych wyżej cech ogromnymi plusami C-KNIT™ są: miękkość oraz fakt, że taka odzież nie sztywnieje na mrozie. Jak na razie to dla mnie najlepsza membrana, jakiej używałem. Jak ubrać się w góry zimą? Hardshell jest zdecydowanie obowiązkowym, choć często jedynie awaryjnym rozwiązaniem.
Dopełnieniem mojego zestawu jest chusta Buff (w wersji z polarem), której obowiązkowo używam jako maski pomimo wysokich gard w softshellu czy kurtce membranowej. Po prostu nie lubię, jak mi coś podwiewa.
Przy niskich temperaturach mam w plecaku zapasową chustę, ponieważ w ciągu dnia ta pierwsza potrafi złapać wilgoć i zamarznąć na kamień (dzieje się tak wtedy, kiedy intensywnie oddycham przy założonej masce).
Do tego zawsze mam rękawiczki:
Internet jest pełen różnego rodzaju opinii dotyczących ubioru w górach. Czasami skrajnych. Przykładowo: jedni mają na sobie odzież membranową już wychodząc ze schroniska, z kolei inni prawie nigdy jej nie ubiorą. W pewnym momencie zauważyłem, iż wielu piszących, owszem, wyraża zdanie na podstawie własnych doświadczeń, jednak niekoniecznie są to doświadczenia zimowe. A jeśli już zahaczają o zimę, to w wersji “light”.
Dlatego już na wstępie zaznaczyłem, iż odpowiadając na pytanie jak ubrać się w góry zimą, biorę pod uwagę zarówno typ gór, jakie odwiedzam (raczej wyższe niż niższe), rodzaj aktywności (intensywna) jak i temperatury (-15 czy -20°C nie jest w stanie zatrzymać mnie w schronisku bądź w domu). Moje osobiste doświadczenia ograniczają się więc do prostych zasad:
Podobne zasady dotyczą spodni, z tym że warstw stosuję mniej (najczęściej, maksymalnie dwie). Staram się tutaj optymalnie regulować termikę bielizną i praktycznie nie używam odzieży membranowej od pasa w dół. Warstwa termiczna plus spodnie softshellowe w zupełności mi wystarczają.
Przedstawione powyżej zasady sprawdzają się w temperaturach do -15 / -20°C, co przy pojawieniu się wiatru pozwala mi poruszać się przy znacznie niższych temperaturach odczuwalnych. Jednak najczęściej poruszam się zimą na nartach skiturowych. Dzięki temu mogę stosunkowo szybko dotrzeć do terenu osłoniętego przed wiatrem, czy nawet do schroniska lub parkingu (czytaj też, że jeśli pogoda jest “du%$#*@ to raczej nie ruszam na szlak, chyba że nie wychodzi on ponad linię lasu).
Ostateczną wersję zimowego ubioru każdy górski turysta ustala sam – decydując się na kompromisy – czy to wagowe, objętościowe czy termiczne. Jedno jest pewne: zimą góry są bardzo wymagające i trudniej naprawić błąd. Bądźmy ostrożni i dobrze przygotujmy się do wycieczki. Nie rzucajmy się na wyzwania przewyższające nasze umiejętności i wiedzę. Powodzenia!
Sprawdź również nasz wideo poradnik, w którym radzimy “Co ubrać zimą w góry”
Jedni lubią czytać, inni wolą słuchać. Są też tacy, którzy pragną poszerzać swą wiedzę na różne sposoby. Dlatego uruchomiliśmy Górski Podcast 8a.pl, czyli specjalny serwis audio, pełen ciekawych i inspirujących rozmów z osobami tworzącymi środowisko górskie. Znajdziesz tam również audycje, które rzucają dodatkowe światło na zagadnienia poruszone w niniejszym artykule.
Z pewnością zainteresuje Cię rozmowa Piotra Czmocha i Łukasza Supergana o tym, jak zimą ubrać się w góry. Słuchaj jej w serwisach:
Zachęcamy do subskrybowania Górskiego Podcastu 8a.pl i regularnego słuchania naszych audycji.
#robimywgórach
#robimywpodcastach
