Wycieczki w góry mogą mieć różny charakter. Niektóre odbywają się bardzo spontanicznie: ot jest pomysł i za chwilę pojawiamy się na szlaku. Inne wymagają nieco bardziej złożonych przygotowań. W przypadku wyjazdów kilkudniowych, powodzenie akcji zależy od dobrego planowania. O czym powinna pamiętać osoba wcielająca się w rolę organizatora takiej wycieczki?
Cytując klasyka “na każdym zebraniu jest taka sytuacja, że ktoś musi zacząć pierwszy”. Zasada z kultowego filmu “Rejs” ma też zastosowanie w przypadku aktywności górskich. Zanim w gronie rodziny lub znajomych zaczniecie wspominać niezapomniany wyjazd, zawsze musi być jakiś “czynnik sprawczy”. Niezbędny jest ktoś, kto rzuci ideę i pociągnie za sobą “tłumy”. Jeśli nie zamierzacie korzystać z oferty biura podróży, przyda się dobry organizator. Osoba, która nie boi się wziąć na siebie odpowiedzialności, a do tego wie co zrobić, by wycieczka w góry doszła do skutku. Chociaż aktywności górskie mogą się między sobą różnić, zwykle wystarczy postępować według pewnego schematu, odhaczając zrealizowane punkty.
Powiedzmy, że właśnie zaświtała Ci myśl, żeby pojechać gdzieś w góry, a na taką wycieczkę masz trochę więcej czasu niż jeden dzień. Jak przekuć pomysł w czyny? Oto przykładowy plan działania.
Niestety, weekendy (nawet te dłuższe) oraz urlopy nie są z gumy. Planowanie wyjazdu będzie łatwiejsze, gdy jesteś uczniem (uczennicą) lub studentem (studentką) cieszącym (-ą) się wakacjami, albo pracujesz w wolnym zawodzie. To właśnie czas bardzo często weryfikował będzie Twoje marzenia i aspiracje. Jeśli, bowiem, do dyspozycji masz jedynie weekend, nie ma sensu porywać się na te odleglejsze cele. Dzień w górach? Może to i kusząca wizja. Gdy jednak ceną tego przedsięwzięcia są dwie doby spędzone w aucie, najzwyczajniej w świecie “koszty” stają się niewspółmierne w stosunku do “zysku”.
Wycieczka w góry, chociaż może nie kojarzy się z najdroższymi formami spędzania wolnego czasu, nie jest aktywnością “bezkosztową”. To, jakie środki jesteś w stanie przeznaczyć na wypad, determinuje dalsze działania. Inaczej wyglądał będzie plan wyjazdu niskobudżetowego, gdzie wszystko trzeba dźwigać na plecach, a inaczej wycieczka od schroniska do schroniska, podczas której uczestnicy nie muszą się ograniczać.
Planowanie wyjazdu powinno odbywać się zgodnie z zasadą “od ogółu do szczegółu”. Wiedząc ile masz czasu i jakimi dysponować będziesz środkami, łatwiej będzie Ci wybrać optymalny kierunek eskapady. Domyślamy się, że masz już swoją “top listę” wymarzonych destynacji. Dobrze jest przeanalizować ją na chłodno, bez zbytniego podpalania się.
Mierz siły na zamiary. Zadbaj o to, by dojazd nie był zbyt długi w stosunku do czasu, jaki zostanie Ci na samą aktywność. Weź też pod uwagę zmęczenie, które może wystąpić po długiej podróży. Pamiętaj również o ekonomii. Czasami kraje leżące stosunkowo blisko mogą mocniej nadszarpnąć Twój budżet niż te odległe, do których nieco trudniej jest się dostać.
Wiesz już gdzie chcesz jechać? Pora ten, jeszcze całkiem świeży pomysł, zaprezentować przed światem! No dobrze, nie rozpędzajmy się – wystarczy, jak poznają go Twoi bliscy lub znajomi, z którymi lubisz wędrować.
Dlaczego to takie ważne? To wstęp do układania wycieczkowej listy obecności. Nawet gdy masz naturę samotnika i chcesz odpocząć od zgiełku miasta, a nawet ludzi, nie zamykaj się na innych. Chodzenie po górach w pojedynkę nie jest zbyt bezpieczne. Nawet jeśli nie ciągnie Cię do ostrych grani, bo wolisz łatwe trasy poprowadzone gdzieś poza utartymi szlakami, miej na uwadze fakt, że wypadki zdarzają się nawet w miejscach powszechnie uznawanych za bezpieczne. Jeśli wędrujesz solo i jesteś na odludziu, w razie problemów, pomoc może po prostu nie zdążyć na czas.
Na tym etapie przydadzą Ci się kompetencje handlowe, bo Twoim zadaniem będzie sprzedanie idei. Przygotuj się na pytania o samo miejsce oraz okoliczne atrakcje.
Jeśli Twój pomysł trafi na podatny grunt, wkrótce zaczną spływać wstępne deklaracje od potencjalnych kompanów. Tym wahającym się, narzuć jakieś ramy czasowe. Jeśli tego nie zrobisz, może być tak, że ich niezdecydowanie zacznie blokować Twoje dalsze działania.
Czy Twoja wyjazdowa oferta powinna być skierowana do każdego? Tutaj zalecamy ostrożność. Wycieczka w góry to nie spacer po parku. Idealnie, gdy wszyscy jesteście na tym samym poziomie zaawansowania, macie odpowiednią świadomość i wiecie, jak wybrnąć z kryzysowych sytuacji. Stworzenie takiego zespołu nie zawsze jest jednak możliwe i bardzo prawdopodobne, że w ekipie będą jakieś dysproporcje w kwestii doświadczenia.
Dobierając skład, weź także pod uwagę cechy charakterologiczne. Czasem wystarczy już jedna konfliktowa osoba, by zepsuć nawet najlepiej zapowiadający się wypad. Pomyśl, że będziecie przebywać w swoim towarzystwie przez dłuższy czas.
Także w Twoim kręgu znajomych są osoby, które w górach nigdy nie były, ale bardzo chciałyby spróbować takiej aktywności. Nie musisz zamykać się na nowicjuszy, ale zanim zaproponujesz im dołączenie do składu, zastanów się, czy dadzą radę. Zawczasu zrób mały „wywiad środowiskowy”. Osoba, która całymi dniami siedzi za biurkiem i nie jest aktywna po pracy, może dostać zadyszki już podczas wejścia na niewysoką Ślężę. Kuzyn z klaustrofobią nie będzie mieć dobrych wspomnień ze skalnego labiryntu w Górach Stołowych, a dla koleżanki z lękiem wysokości przeszkodami nie do przejścia mogą okazać się drabinki w Słowackim Raju czy łańcuchy w drodze na Rysy lub na Orlej Perci.
Takie osoby często do końca nie zdają sobie sprawy, na co się piszą. Niezbyt przyjemna niespodzianka na trasie może skończyć się dla nich długotrwałą blokadą psychiczną i zniechęceniem do jakichkolwiek aktywności w górach. Zresztą problemy indywidualne mogą mieć szersze konsekwencje. Bywa, że słabości osoby nieprzygotowanej na wyjście w góry, skutecznie zakłócają marsz całej grupy.
Gdy powiedziało się A, trzeba też powiedzieć B. Jako organizator wyjazdu, nie unikaj odpowiedzialności. Jeśli zdecydujesz się dołączyć do składu kogoś niedoświadczonego, upewnij się, czy taka osoba ma niezbędny sprzęt w góry oraz odpowiednią odzież. Gdybyś zauważył (-a) braki, podpowiedz, czego konkretnie potrzebuje.
Zwracaj też uwagę, jak taki nowicjusz radzi sobie na trasie. Dobrym zwyczajem jest powierzenie najsłabszej osobie zadania polegającego na dyktowaniu tempa.
To najtrudniejsza część misji – musisz bowiem ciekawą ideę (którą podchwycili inni) zderzyć z możliwościami logistycznymi. Twoim nieodzownym narzędziem będzie tutaj mapa. Przygotuj się też na małe łamigłówki matematyczne. Przed Tobą obliczenia i lepiej prowadzić je skrupulatnie. Jeśli trasa na 6 godzin okaże się całodzienną wyprawą, możesz być pewien (pewna), że wśród towarzyszy pojawią się głosy niezadowolenia.
Na szczęście dzisiaj jest to dużo łatwiejsze zadanie. Nie trzeba ślęczeć nad papierową mapą i wypatrywać małych cyferek, gdyż w powszechnym użyciu są sprytne aplikacje pozwalające zaplanować trasę. Ponadto ułatwiają one nawigację już w samych górach.
O czym pamiętać na tym etapie? Czynników, jakie powinieneś (powinnaś) brać pod uwagę przy ustalaniu szczegółów, jest kilka. My chcemy uczulić Cię na takie kwestie, jak:
Najlepiej, gdy uda Ci się zaplanować pętlę ze startem i metą na tym samym parkingu. Wtedy wystarczy, że bezpiecznie dotrzesz do takiego punktu i znajdzie miejsce, by zaparkować swój pojazd.
Ale rozpatrywane przez Ciebie szlaki nie zawsze dadzą się połączyć w taką kształtną pętelkę. Większym wyzwaniem będzie ogarnięcie transportu w sytuacji, gdy wędrówka prowadzi od “punktu A” do “punktu B”. Co wtedy? Rozwiązania są w zasadzie dwa. Jeśli Twoja ekipa dysponuje przynajmniej dwoma samochodami, po dotarciu na “start” jedno z aut odprowadźcie do mety.
Alternatywą jest skorzystanie z usług komunikacji zbiorczej. Pamiętaj jednak, że w terenie górskim ta zazwyczaj kursuje z dużo mniejszą częstotliwością niż warszawskie metro. Jest też opcja awaryjna, czyli autostop.
Pilnuj, by poszczególne etapy trasy były adekwatne do Waszych możliwości. Weź pod uwagę długość dnia i kondycję uczestników wycieczki oraz nawarstwiające się, w przypadku wielodniowych tras, zmęczenie. Staraj się na początek zaplanować krótszy odcinek. Dobrze, jeśli spełni on rolę “rozgrzewki” i nie pozbawi Was sił, zanim wycieczka rozpocznie się na dobre.
Szykujesz się na wędrówkę w warunkach zimowych? Uwzględnij to planując czasy przejść. Nie jest przecież tajemnicą, że zmagania z zaspami bądź lodem spowalniają marsz. A może wycieczka ma odbyć się latem? Wtedy weź poprawkę na możliwe upały i popołudniowe burze, które trzeba będzie przeczekać w bezpiecznym miejscu.
W przypadku tras wielodniowych warto dobrze zaplanować sobie noclegi. Dużo większe pole manewru będziesz mieć, jeśli planujesz spanie pod namiotem. Gdybyś jednak chciał (-a) ograniczyć wagę ekwipunku, śpiąc „pod dachem”, zrób rozeznanie na temat schronisk oraz szałasów i schronów.
Stwórz “plan żywieniowy” oraz dowiedz się, gdzie na trasie można się “stołować”, a także w których miejscach będzie możliwość uzupełnienia zapasów wody. Strategia zależeć będzie od specyfiki miejsca, do którego się wybierasz, a czasami także od zasobności Twojego portfela.
Jeśli za cel obrałeś (-aś) góry, w których roi się od zdobyczy naszej cywilizacji, możesz stołować się w napotkanych po drodze lokalach gastronomicznych. Gdy jednak takich punktów nie uświadczysz zbyt wiele, wybawieniem będzie sprzęt outdoorowy. Warto wtedy zabrać ze sobą kuchenkę turystyczną i dania liofilizowane. Z pewnością przydadzą się też: butelka na wodę i filtr, dzięki któremu bez obaw napełnisz naczynie, korzystając z napotkanych cieków. Warto przed wyruszeniem w trasę zaczerpnąć garść informacji na temat występowania przy szlaku źródeł. Niewykluczone, że na grani woda będzie towarem deficytowym.
Notuj informacje, które mogą mieć istotne znaczenie dla uczestników wypadu. Jeśli przygotowaną przez Ciebie trasę wyróżniają: strome podejścia, znaczna suma przewyższeń czy obecność łańcuchów i drabinek, lepiej, żeby Twoi towarzysze mieli świadomość co ich czeka.
Podczas górskich wycieczek nie wszystko da się przewidzieć. Gwałtowna burza czy niedyspozycja kolegi mogą spowodować opóźnienie, a tym samym zburzyć misternie ułożony plan. Dlatego zaplanuj trasę tak, by w razie potrzeby możliwe było skorzystanie z jakiegoś “wyjścia awaryjnego”. Nawet jeśli planujesz nocleg w schronisku, zbieraj informacje o innych obiektach mijanych po drodze. Zainteresuj się też szlakami, które umożliwiają wcześniejsze zejście z grani.
Jeśli Wasza wycieczka w góry zakłada spanie w schroniskach, zadzwoń zawczasu, by zapytać się o dostępność miejsc i dokonać rezerwacji. A co, gdy w Twojej grupie są jeszcze jacyś niezdecydowani, a trzeba już podać listę osób? W schroniskach obowiązuje zasada “kto pierwszy ten lepszy”, dlatego czekanie na decyzyjnych maruderów obarczone jest sporym ryzykiem. Lepiej od razu zarezerwować miejsca dla tych co są pewni, by potem nie obudzić się… “na glebie” (jeśli schronisko takową ma do zaoferowania).
Wycieczka w góry to specyficzny rodzaj aktywności i choćby z racji poruszania się w nieco trudniejszym terenie oznacza zwiększone ryzyko odniesienia kontuzji. W Polsce za interwencje takich służb, jak TOPR i GOPR się nie płaci, co czasami potrafi uśpić czujność tych mniej doświadczonych turystów. W innych krajach zasady bywają zgoła odmienne, a wykupienie ubezpieczenia przed wyjściem na szlak to często konieczność. Rachunki wystawiane zapominalskim za akcje ratunkowe czy pomoc medyczną, potrafią zszokować! Niewykluczone, że wśród uczestników Twojej wycieczki znajdują się osoby nieświadome takich pułapek.
Jeśli więc planujesz zagraniczną wycieczkę, koniecznie zainteresuj się kwestią górskich polis. Pomyśl o własnym bezpieczeństwie, ale również wprowadź w ten temat pozostałych. Zagraniczne ubezpieczenie może Ci się przydać także, gdy… nie planujesz przekraczania granicy. Pamiętaj, że sporą część górskich pasm mamy “na spółkę” z sąsiadami. Jeśli poślizgniesz się w Tatrach, może się zdarzyć, że spadniesz na słowacką stronę i na pomoc ruszą tamtejsze służby. Lepiej dmuchać na zimne!
Trasa ustalona, transport ogarnięty, a może już nawet plecak turystyczny spakowany? Jest jeszcze jedna ważna rzecz, o której pamiętaj przed samym wyjazdem. Chodzi o sprawdzanie prognoz pogody (a zimą również komunikatów lawinowych). Może się okazać, że pomimo perfekcyjnego przygotowania wycieczki, akcję trzeba będzie odwołać z przyczyn – jak to się zwykło określać w branży turystycznej – “niezależnych od organizatora”. Z górami nie ma żartów i w przypadku większego załamania pogody lepiej nie przekomarzać się z siłami wyższymi.
Wycieczka w góry nie zorganizuje się sama. 😉 Jeśli nie chcesz skorzystać z oferty biura podróży i iść na gotowe, czeka Cię trochę pracy. Czasami konieczne jest przeprowadzenie czasochłonnego researchu. Innym razem mocniej trzeba będzie wysilić komórki mózgowe, by zmienić luźny pomysł w spójny projekt. Każdy organizator ma swoje własne patenty i zasady. Ważne, żeby schemat działania przyniósł odpowiedni skutek, a tym jest udany wyjazd, bez niebezpiecznych sytuacji. Planowanie wycieczki może i jest zwykle taką “czarną robotą”, ale gdy wszystko udaje się idealnie zgrać, przynosi dużą satysfakcję.
