Jeśli szukacie efektownych punktów widokowych w górach znajdujących się blisko polskiej granicy i interesują was miejsca stosunkowo mało znane i łatwo dostępne, to musicie koniecznie odwiedzić czeskie Góry Izerskie. Jeśli to pasmo kojarzy się wam wyłącznie z płaskimi łąkami i ciągnącymi się kilometrami szlakami, które spotykamy po polskiej stronie, to spieszę ze słowami zachęty - Jizerské hory to zupełnie inna bajka.
Kojarzycie słynne karkonoskie skałki: Pielgrzymy, Słonecznik, Końskie Łby, Śląskie Kamienie? Na pewno je znacie. W górach Izerskich jest ich jeszcze więcej i przyjmują równie monumentalne formy. Miejsce, o którym chcę opowiedzieć jest zbudowane z tego samego granitu, który występuje w Karkonoszach. Stąd krajobraz tej części Sudetów bardzo przypomina monumentalne i skaliste Karkonosze, z całym ich dobrodziejstwem. Znajdziemy tu więc nie tylko skały, ale także wodospady, atrakcyjne punkty widokowe i torfowiska wysokie. Skupmy się jednak na skałach.
W wielu miejscach ostańce skalne górują wysoko ponad lasem, a na najwyższych szczytach pozbawionych drzew wyrastają bezpośrednio na spłaszczonej wierzchowinie. Nasi południowi sąsiedzi wpadli kiedyś na pomysł, aby na najbardziej efektownych skałach zamontować system schodów, poręczy i kładek, tworząc fantastyczne punkty widokowe, oferujące oszałamiające widoki. Większość z tych miejsc jest dziś dostępna normalnymi szlakami turystycznymi i możliwa do zdobycia przez przeciętnie sprawnego turystę. Ale punkty widokowe czeskich Gór Izerskich, to nie tylko skały – w miejscach, w których natura poskąpiła wychodni skalnych, postawiono cały szereg wież widokowych. Dziś skały i wieże przyciągają w Jizerské hory tłumy turystów, a ich nagromadzenie w jednym miejscu jest unikalne w skali całych Sudetów Zachodnich. Jeśli poczuliście się zachęceni, zapraszam do lektury krótkiego przeglądu najbardziej interesujących obiektów tego typu.
Największe nagromadzenie punktów widokowych znajduje się w okolicy miejscowości Hejnice i Bílý Potok, leżących w dolinie potoku Směda. To tylko kilka kilometrów od polskiej granicy. Najwygodniej dotrzeć tutaj przez przejścia graniczne w Czerniawie-Zdroju lub Jakuszycach. Jednym z najbardziej efektownych i najpiękniejszych miejsc jest skalny labirynt Frýdlantské cimbuří zwieńczony ogrodzonym barierkami punktem widokowym, który osiąga się po krótkiej wspinaczce drabiną. Dojście prowadzi zielonym szlakiem z Bilego Potoku i jest stosunkowo krótkie jak na Góry Izerskie: wynosi tylko 4 km w jedną stronę.
Wodospad Černého potoka (fot. autor)
Droga prowadzi wzdłuż kaskad najładniejszego strumienia całego pasma – Černého potoka, tworzącego w skalistej dolinie kilka wodospadów. Do najwyższego z nich prowadzi krótki fragment zielonego szlaku. Powrót do właściwej ścieżki tą samą drogą. Nieco wyżej znajduje się pierwszy na trasie punkt widokowy: Hajni Kostel. Aby się nań wdrapać trzeba pokonać kilkaset stromych skalnych schodków. Widok z Hajni Kostel nie należy do najbardziej efektownych, ale pozwala zobaczyć cel wędrówki od bodaj najbardziej efektownej strony. Frýdlantské cimbuří prezentuje się stąd jako ogromne urwisko zbudowane z litej skały, a na wierzchołku majaczy ledwie dostrzegalny krzyż, wieńczący punkt widokowy. Zejście z Hajni Kostel tą samą trasą.
Widok z Hajni Kostel na litą granitową skałę budującą Frýdlantské cimbuří (fot. autor)
Nieco wyżej odbijamy od głównej ścieżki znakowanej na zielono, na żółty szlak, i teraz już bez kluczenia, stromo i mozolnie w górę docieramy do kulminacyjnego punktu trasy: skalnego labiryntu Frýdlantské cimbuří. Tak naprawdę ta formacja tworzy małe skalne miasto, zbudowane z kilkunastu grup skalnych rozrzuconych w lesie. Jak na Góry Izerskie końcówka trasy jest dość trudna i prowadzi w nieco eksponowanej skale, więc wskazany jest brak wrażliwości na ekspozycję. Można z tego miejsca wykonać oryginalne zdjęcia, a jeśli ktoś czuje się pewnie w skale, może zdobyć kilka mniejszych skałek w okolicy głównego punktu widokowego, które również oferują oryginalne widoki. Bez dwóch zdań Frýdlantské cimbuří to ekstraklasa sudeckich punktów widokowych.
Frýdlantské cimbuří, widok ze szczytowej skały (fot. autor)
Dojście skalnym labiryntem na Frýdlantské cimbuří (fot. autor)
Jeśli pójdziemy dalej żółtym szlakiem, prowadzącym od Frýdlantskégo cimbuří w kierunku Smědavskéj hory, po około 25 minutach dotrzemy do kolejnego labiryntu prowadzącego wśród skał – Poledních kamenów. W tym dzikim terenie urządzono kilka ciekawych punktów widokowych, a ścieżka prowadząca za żółtymi znakami kluczy wąsko między skałami i zwalonymi drzewami. W tym rejonie znajduje się jedyny w Górach Izerskich łańcuch, który ubezpiecza śliskie i strome miejsce podczas podejścia na skały.
Jedna z kilku widokowych skałek w grupie Poledních kamenów (fot. autor)
Idąc wspomnianym żółtym szlakiem nadal do góry, miniemy Smědavską horę i dotrzemy do absolutnie fantastycznego miejsca zwieńczonego ogrodzoną skałką, na którą prowadzą schodki. To Jizera, drugi najwyższy szczyt czeskich Gór Izerskich (1122 m, kulminacja całego pasma znajduje się w Polsce i jest nią Wysoka Kopa 1126 m), a prowadzi na niego krótki odcinek żółtego szlaku, wiodący na wierzchołek w pięknej scenerii rzadkiego lasu.
Charakterystyczny kształt Jizery oglądanej z Ještědu. Nawet z daleka można rozpoznać zarys dwóch skał, które tworzą punkt widokowy (fot. autor)
Szczyt znajduje się w samym sercu Gór Izerskich, stosunkowo daleko od ludzkich siedzib, ale jego zdobycie jest bardzo proste. Około 2 kilometry dalej przebiega szosa z Hejnic do Desny i Kořenova. Tuż przy drodze stoi bufet Smedava, gdzie jest duży parking, pozwalający zostawić samochód (opłatę parkingową można uiścić również w PLN). Stąd na Jizerę prowadzi krótka i łagodna droga, wzdłuż której można zobaczyć opuszczone schrony bojowe linii Masaryka z czasów drugiej wojny światowej, tzw. řopíki. Widokowa skałka na Jizerze daje ogląd na bardzo odległą okolicę sięgającą od Gór Łużyckich na zachodzie po Karkonosze ze Śnieżką na wschodzie. Powrót do ścieżki tradycyjnie tą samą trasą.
Szczytowa skała na Jizerze, na którą dostaniemy się dzięki schodkom (fot. autor)
Oddaliliśmy się nieco od Hejnic, ale musimy wrócić, bo są tutaj kolejne fantastyczne miejsca oferujące niezwykłe panoramy. Ořešník to absolutna rewelacja Gór Izerskich – jeden z najwspanialszych punktów widokowych pasma. Ten monumentalny skalny ząb wznosi się wysoko ponad lasem i góruje bezpośrednio nad Hejnicami.
Pionowa skała Ořešníka (fot. autor)
Wycieczkę do tej osobliwości najlepiej rozpocząć przy sanktuarium maryjnym w Hejnicach, gdzie przebiega czerwony szlak, którym należy się poruszać. Droga wiedzie stromo przez las, więc dość szybko osiągamy cel. Na wierzchołek skały prowadzi krótki łącznikowy odcinek czerwonego szlaku, kluczący w skalnym labiryncie, doprowadzający do finałowej wspinaczki pionowymi stopniami wykutymi w skale, ubezpieczonymi klamrami i barierkami.
Wejście na skałę umożliwiają pionowe schody wykute w kamieniu (fot autor)
Ale to jeszcze nie wszystko! Śmiałek, który pokona strome wejście dostąpi zaszczytu, aby poczuć się jak w orlim gnieździe, bo takie wrażenia daje postawienie nogi na skalnej platformie widokowej. Pionowa skalna wykałaczka naprawdę daje poczuć powietrze pod stopami, a u góry jest na tyle wąsko, że zmieści się tylko kilka osób. Powrót do szlaku tą samą drogą.
Widok na Ptačí kupy i Holubník z Ořešníka (fot. autor)
Z Ořešníka dostrzeżemy kolejne punkty widokowe w tej okolicy: Ptačí kupy i Holubník. Wznoszą się one w niedalekim sąsiedztwie Ořešníka i są może nieco mniej efektowne, bo i okolica nieco się wypłaszcza. Nie znaczy to jednak, że nie warto tam zajrzeć. Szczególnie Ptačí kupy prezentują się ciekawie. Można tam dotrzeć idąc dalej tym samym czerwonym szlakiem, którym osiągnęliśmy Ořešník.
Ptačí kupy (fot. autor)
W drodze warto się rozglądać, ponieważ w lesie, tuż przed mostem na potoku, usłyszymy huk wodospadu Velkého Štolpichu. Wodospad jest ze ścieżki prawie niewidoczny, ale można odrobinę zejść i wtedy kilkumetrowa kaskada pokaże się w całej krasie. Wycieczki po najbliższej okolicy pozwolą znaleźć jeszcze wiele punktów widokowych, (których czasem nawet nie uwzględniają mapy), takich jak Krásná Maří, Čertův odpočinek czy Sněžné věžičky na Černej horze. Prowadzą do nich wydeptane ścieżki, a czasem tabliczki i krótkie łączniki szlaków. Wędrując po okolicy warto nastawić się na eksplorację interesujących zakątków, które chowają się w lesie. Czasem wystarczy podejść kilkadziesiąt metrów, aby znaleźć wspaniały punkt widokowy na jednej z wielu skał w tym rejonie.
Znów oddaliliśmy się od Hejnic, ale po raz kolejny musimy wrócić, aby nie zapomnieć o Paličníku – kolejnym klejnocie tej części Sudetów. Paličník to najwspanialszy punkt widokowy w Górach Izerskich obok Ořešníka i Frýdlantského cimbuří. Razem tworzą one wielką trójcę najwspanialszych vyhlidek w tej części Sudetów.
Szczytowa skała Paličníku późnym latem (fot. autor)
Jednocześnie jest to moje ulubione miejsce w Górach Izerskich, ale to jedynie osobiste odczucia. Nie będę obiektywnie rozsądzał, który z nich jest tym największym i najlepszym, bo każdy jest interesujący i oferuje nieco inne widoki.
Autor tekstu na Paličníku wiosną 2009 roku (fot. autor)
Paličník, podobnie jak dwa wspomniane wcześniej miejsca, jest również efektowną skałą, ze schodami i drewnianymi pomostami, która wznosi się wysoko ponad pięknymi bukowymi lasami. Odwiedziny tych trzech miejsc to absolutny mus. Na skały Paličníku najlepiej wyruszyć żółtym szlakiem, który bierze początek na granicy Hejnic i Bílého potoka. Trasa liczy niecałe 5 km w jedną stronę i po wyjściu z miejscowości idzie mozolnie do góry przez las. Na skały wprowadza krótki łącznik żółtego szlaku oznaczony trójkątami. Panorama jaka roztacza się z najwyższej skałki zwieńczonej drewnianym krzyżem jest doprawdy imponująca. Wysoko zawieszona platforma pozwala zajrzeć jakby z lotu ptaka do doliny Smědy, w której widać kolejne miejscowości: Bílý Potok, Hejnice, Raspenavę i Frýdlant (w pogodny dzień można dojrzeć bryłę słynnego zamku w tym mieście). Horyzont zamyka panorama Gór Łużyckich z charakterystycznymi szczytami w kształcie stożków. Miejsce szczególnie pięknie prezentuje się jesienią, kiedy lasy bukowe nabiorą pomarańczowych barw.
Paličník jesienią. Rozległy szczyt z prawej strony to Smrk (fot. autor)
Jizerské hory to nie tylko skały. Na kilku szczytach postawiono wieże widokowe, które z miejsc bez znaczenia dla turystyki, od razu uczyniły atrakcję. W niedalekiej odległości od Paličníka, niecałe pół kilometra od polskiej granicy, wznosi się Smrk – najwyższy szczyt czeskiej części Gór Izerskich, z wysoką wieżą widokową, postawioną tutaj w 2003 r. Do momentu wybudowania wieży wypłaszczony wierzchołek, choć porośnięty jedynie młodym lasem, nie pozwalał na zobaczenie żadnej panoramy. Jedyne widoki rozciągały się ze stromego południowego zbocza. Dziś, stalowa konstrukcja pozwala podziwiać jedną z najrozleglejszych panoram w tej części Sudetów. Przy dobrej pogodzie widoki sięgają ponad 100 km, obejmując ogromne przestrzenie na terytorium Czech, Polski i Niemiec.
Wieża widokowa na Smrku otwarta jest całą dobę, a za wstęp nie pobiera się opłaty (fot. autor)
Położenie i wysokość Smrka sprawia, że jest on świetnie widoczny niemal ze wszystkich punktów widokowych, które wspomniałem wcześniej w tekście. Wieża widokowa jest bardzo łatwo dostępna od polskiej strony. Prowadzi do niej 3 kilometrowy odcinek szlaku zielonego ze Stogu Izerskiego, gdzie można dojechać kolejką gondolową lub dojść pieszo ze Świeradowa Zdroju. Gęsta sieć szlaków w rejonie Smrka pozwala na długie wycieczki, tak po polskiej stronie, jak i po czeskiej. Szczególnie piękna trasa prowadzi przez Pytlácké kameny do Jizerki. Na trasie znajdziemy interesujące punkty widokowe znajdujące się na skałach.
Panorama z wieży (fot. autor)
Długi grzbiet między Smrkiem a Jizerką nosi nazwę Střední Jizerský hřbet. Wędrówka czerwonym szlakiem na odcinku Předěl – Jelení stráň, jest bardzo typowa dla wielu miejsc w partiach szczytowych Gór Izerskich. Idzie się prawie po płaskim, wysoko zawieszonym, zatorfionym terenie, bez konkretnych podejść i zejść.
Jelení stráň, podmokły teren, który przemierzamy podczas wędrówki (fot. autor)
Punktem kulminacyjnym wycieczki są Pytlácké kameny, które udostępniono krótkim odcinkiem czerwonego szlaku. Jest to miniaturowe skalne miasteczko z basztami i oknem skalnym, przez które przechodzimy. Wspinaczka po skałach wymaga choćby minimalnej sprawności w tego typu terenie. Nieco łatwiej dostępne punkty widokowe znajdują się również na Jeleníej stráňi. Szczególnie ciekawe widoki rozciągają się na północny wschód, gdzie można zobaczyć z góry wielką Izerską Łąkę, którą znają turyści wędrujący do Orlej i Chatki Górzystów po polskiej stronie gór.
Panorama z Pytláckich kamenów (fot. autor)
Góry Izerskie u południowego sąsiada słyną z dużej liczby wież widokowych. Szczególne ich nagromadzenie znajduje się w południowej części pasma, w rejonie Jablonca nad Nisou, Smržovki, Tanvaldu i Kořenova. Cechą charakterystyczną tego rejonu Gór Izerskich jest także znaczne zagęszczenie urbanistyczne, stąd tereny te niewiele przypominają krajobrazy, o których była mowa we wcześniejszej części tekstu. Ostatnim efektownym miejscem, które chciałem polecić jest wieża widokowa Štěpánka na szczycie Hvězdy, znajdująca się w Příchovicach koło Kořenova. Nie jest to ostatnia z wież, którą warto zobaczyć. Jest ich tu jeszcze całkiem sporo – chociażby na Špičáku, Bramberku czy Černá Studnice, żeby wymienić tylko te najbardziej znane. Štěpánka jednak zasłynęła tym, że jest uważana, za najładniejszą ze wszystkich wież widokowych w całych Czechach.
Štěpánka – najładniejsza wieża widokowa w Czechach (fot. autor)
Ale nie tylko z tego względu warto ją odwiedzić. Panorama z wieży pozwala zobaczyć Góry Izerskie, ale również Karkonosze ze Śnieżką. Można tu podjechać samochodem i jedynie kilkaset metrów pokonać pieszo, ale jest to rozwiązanie mniej ciekawe. Najlepiej wybrać się na Hvězdę szlakiem niebieskim, prowadzącym od stacji kolejowej w Kořenovie. Droga jest naprawdę przyjemna i bardzo widokowa. Ciekawostką jest miejsce, w którym szlak przekracza pas schronów bojowych linii Masaryka, które leżą tu rozrzucone w sąsiedztwie zwykłych domów, co jest widokiem naprawdę niezwykłym.
Hvězda z wieżą widokową Štěpánka ponad zabudowaniami Kořenova (fot. autor)
Panorama Gór Izerskich z wieży (fot. autor)
Mam nadzieję, że rozbudziłem u was ciekawość do eksploracji tego zakątka, który znajduje się tuż za miedzą. Zatem, jak to się mówi: do zobaczenia na szlaku!
AUTOR: Karol Nienartowicz – Podróżuje i fotografuje w górach od 2003 r. Jeździ też autostopem i organizuje fotograficzne wyprawy wysokogórskie. Odwiedził z aparatem ponad 30 krajów. Z gór Polski najbardziej lubi Karkonosze i Tatry, a zza granicy Alpy Szwajcarii i Francji, szwedzkie Góry Skandynawskie oraz Karpaty Ukrainy. Od 2013 r. jest licencjonowanym przewodnikiem sudeckim. Ma w dorobku kilka wystaw, publikacje we wszystkich wiodących mediach opiniotwórczych w Polsce oraz wygrane i wyróżnienia w fotograficznych konkursach krajowych i zagranicznych, 5 występów w telewizji, a nawet własne tagi na Pudelku (sprawdźcie!).
