Skandynawia to surowy klimat, dziewicze krajobrazy i nieposkromione żywioły. Nic więc dziwnego, że właśnie stąd pochodzi kilka wybitnych i bardzo charakterystycznych marek outdoorowych.
Na rynku outdoorowym mamy mnóstwo przeróżnych marek z różnych zakątków świata – Europy, Stanów Zjednoczonych, Australii. Oczywiście wielu z nas ma swoją ulubioną firmę, ceni jej styl, jakość lub podejście do biznesu. Niektóre marki są bardzo wyraziste, inne mniej oryginalne. Nie da się jednak zaprzeczyć, że wśród mnóstwa producentów jest grupa, która się wyróżnia na wiele sposobów. To skandynawskie marki outdoorowe.
Jeszcze do niedawna skandynawscy producenci nie byli zbyt widoczni na polskim rynku, na którym królowały marki niemieckie, włoskie czy amerykańskie. Od kilku lat jednak coraz większa grupa klientów sięga po marki skandynawskie. Dlaczego? Wyróżniają się one charakterystycznym skandynawskim stylem, bardzo wysoką jakością oraz zaangażowaniem firm w etykę biznesu i ochronę środowiska. Łączy je jeszcze jedno – każda z nich ma za sobą bardzo ciekawą historię. Przed wami zatem krótki przegląd skandynawskich marek outdoorowych.
Charakterystycznego polarnego liska – logo marki – zna już z pewnością wielu z Was. Ta marka rozgościła się już nieco na naszym rynku przez ostatnie lata i stała się synonimem najwyższej jakości. Firma pochodzi z małego miasteczka Örnsköldsvik w Szwecji, miejsca, w którym góry i las spotykają się z morzem. Fjällräven to firma zajmująca się odzieżą i sprzętem outdoorowym, której celem jest uczynienie natury bardziej dostępną. W iście szwedzkim stylu marka stawia na prostotę i praktyczność oraz szacunek dla środowiska naturalnego.
Firmę założył Åke Nordin. Pomysł zrodził się z konieczności: stworzyć plecak, który pomieści mnóstwo sprzętu, ale będzie jednocześnie bardzo wygodnie leżał na plecach. Åke wiedział, że musi być jakiś sposób. Używając maszyny do szycia swojej matki i narzędzi ojca, Åke stworzył w swojej piwnicy plecak z drewnianą ramą. 10 lat później, w 1960 roku, w tej samej piwnicy Åke założył firmę Fjällräven i wprowadził na sprzedaż swój pierwszy produkt. Był to oczywiście plecak tym razem jednak z aluminiową ramą. W latach 60. i 70. gama produktów Fjällräven poszerzyła się o namioty, śpiwory, kurtki i spodnie. Już wkrótce marka stała się znana w całej Szwecji a w latach 80. i 90. w pozostałych krajach skandynawskich, europejskich i za oceanem. Åke Nordin powiedział kiedyś „Rozpoczęliśmy tą drogę ponad 50 lat temu. Obyśmy nigdy nie doszli do jej kresu”.
Fjällräven to firma dla której zrównoważony rozwój, troska o środowisko stoi na pierwszym miejscu. Rzeczy Fjällräven projektowane są tak by były długowieczne, wytrzymałe i łatwe do naprawy. Prostota to główna dewiza firmy. W produkcji, gdy tylko można, używa się materiałów pochodzących z recyklingu. Ulubione materiały firmy to wełna z recyklingu, konopie organiczne i Tencel®. Firma używa także poliestru z recyklingu i wełna identyfikowalnej. Słynnym materiałem opracowanym przez firmę jest niezwykle wytrzymały G-1000. Fjällräven konsekwentnie nie używa materiałów zawierających szkodliwe dla środowiska perfluorowęglowodory (PFC), Polichlorek winylu (PVC) czy wełny angora. Firma bezkompromisowo podchodzi także do materiałów pochodzenia zwierzęcego. Wełna, puch czy skóra pochodzą tylko z certyfikowanych źródeł.
Co znajdziemy w ofercie Fjällräven? Przede wszystkim całą gamę odzieży lifestyle i casual performance czyli ubrań, które sprawdzą się zarówno w mieście jak i w naturze. Ale nie tylko. Fjällräven to również namioty, plecaki (zarówno trekkingowe jak i miejskie) i przeróżne akcesoria turystyczne.
Nieco wcześniej, w sąsiedniej Norwegii, rozpoczęła się historia firmy Norrøna. W 1929 roku Jørgen Jørgensen, norweski entuzjasta outdooru, rozpoczął prace nad wytrzymałym sprzętem do pracy w surowym terenie Norwegii. Zaczynając od prostych innowacji, takich jak skórzane paski, płócienne plecaki i bawełniana odzież, wyznaczył kierunek dla przyszłego rozwoju firmy. Norrøna to poszukiwanie najlepszych rozwiązań technicznych i tworzenie produktów najwyższej wydajności.
W latach 60. kolekcja Norrøna składa się już z odzieży, plecaków, namiotów, śpiworów i akcesoriów. W 1972 roku firma wprowadza na rynek Ravneskar – pierwszy na świecie namiot tunelowy z otworami z przodu i z tyłu. Pięć lat później Norrøna staje się pierwszą firmą europejską stosującą Gore-Tex w swoich produktach. W latach 80. i 90. w ubraniach i sprzęcie Norrøna norweskie ekspedycje zdobywają Mount Everest oraz Bieguny Północny i Południowy. W XXI wiek firma wchodzi produkując specjalistyczną odzież i sprzęt do narciarstwa/snowboardu, multisportu, alpinizmu, outdooru, kolarstwa, myślistwa i dla wojska. Dziś, blisko 100 lat później, Norrøna nadal pozostaje rodzinną firmą z siedzibą w pobliżu Oslo.
Filozofia firmy to Loaded Minimalism™. Odzwierciedla ona “dążenie marki do projektowania jak najczystszych produktów wyposażonych we wszystkie krytyczne detale”. Norrøna, podobnie jak Fjällräven, to firma zaangażowana w ochronę środowiska i etykę biznesu. Oprócz dbałości o dobór najwyższej jakości nieszkodliwych, etycznych materiałów, dobrostan zwierząt, transparentność procesu produkcji firma przekazuje 1% ze sprzedaży na cele i organizacje działające na rzecz promowania zrównoważonych i przyjaznych dla środowiska inicjatyw. Co unikalne, Norrøna oferuje możliwość naprawy swojej odzieży. Firma jest też członkiem organizacji Fashion for Good.
Wróćmy do Szwecji. Równie długą historią może poszczycić się marka Haglöfs. Firma została założona przez człowieka z wizją i marzeniami – Wiktora Haglöfa. Był on synem leśniczego, a sam dobrym stolarzem. Całe życie Wiktora Haglöfa toczyło się wokół surowej, skandynawskiej natury. Rodzina mieszkała bowiem nad brzegiem jeziora Runn w Torsång na północny-zachód od Sztokholmu. Podobnie jak pozostałe marki, Haglöfs powstała z potrzeby – matki wynalazków. Wiktor Haglöf postawił sobie za cel opracowanie odzieży i wyposażenia, która była by niezawodnym partnerem w trudnych, północnych krajobrazach.
Pierwszym produktem był plecak, dzięki któremu ludzie pracujący w lesie mogli wygodnie transportować swoje narzędzia. Okazał się hitem. Już w 1935 r. firma Haglöfs zatrudniała 20 osób w nowej fabryce Tylla. Bliskie relacje z lokalnymi robotnikami pozwalały Wiktorowi Haglöf’owi produkować rzeczy idealnie dostosowane do ich potrzeb. Wkrótce w ofercie pojawiły się kolejne modele plecaków, getrów, masek, a ostatecznie także odzież i obuwie. Marka szybko stała się jedną z najpopularniejszych szwedzkich marek outdoorowych, dostarczając solidny sprzęt, w tym maski przeciwgazowe i getry dla sił zbrojnych podczas II wojny światowej.
Do 1975 roku Haglöfs była już wiodącą marką outdoorową w Szwecji i przekształciła się z rodzinnego zakładu w dużą firmę sprzedającą swoje produkty w wielu krajach świata. Jedno się jednak nie zmieniło. Odzież miała być trwała, funkcjonalna, inspirująca do działania w naturze i produkowana w zrównoważony sposób. Ponad sto lat później nadal taka jest. Dziś Haglöfs jest własnością potężnego japońskiego koncernu ASICS i jest obecna w ponad dwudziestu krajach na całym świecie.
[Przeczytajcie koniecznie test kurtki puchowej Haglofs L.I.M Down Hood]
W Sztokholmie swoją siedzibę ma firma Houdini. To marka, która na razie w Polsce nie jest szerzej znana. Biorąc jednak pod uwagę to jak się rozwija i jakie rzeczy produkuje, wkrótce będzie o niej głośno również u nas. Ale najpierw – skąd taka nazwa na firmę? Harry Houdini był jednym z najsłynniejszych iluzjonistów, specjalistów od ucieczek i pokazów akrobacji wszech czasów. Co ma wspólnego outdoor z iluzją?
Historia firmy zaczyna się na przełomie lat 80. i 90. Wtedy to młoda Lotta Giornofelice pracowała jako instruktorka i przewodnik wspinaczki i narciarstwa. Podczas wspinaczki na Pyramide du Tacul w Chamonix Lotta i jej ekipa znaleźli się w bardzo niebezpiecznej sytuacji. Ktoś zawołał „Save me Houdini”, aby przywołać moce słynnego iluzjonisty. Poskutkowało! Wszyscy szczęśliwie wrócili do Chamonix.
Jako aktywnej alpinistce i narciarce Lotcie brakowało odpowiedniej odzieży, która utrzymuje ciepło podstawowych grup mięśni, ale nie powoduje przegrzania ani nadmiernego pocenia. Lotta zaczęła robić bieliznę z polaru dla siebie i swoich przyjaciół. Ubrania odniosły natychmiastowy sukces. Bielizna termiczna była nowością. W 1993 roku powstała pierwsza kolekcja Houdini. Wkrótce Lotta nawiązała współpracę z firmą Polartec a jej produkty wygrywały Maldens Mills Apex Awards trzy lata z rzędu. Firma prowadzona przez kobietę była również czymś, co wyróżniało się w biznesie outdoorowym, który był i nadal jest prowadzony głównie przez mężczyzn.
“Nasze projekty są minimalistyczne i pozbawione zbędnych detali, tak jak sama natura.” – podsumowuje Lotta Giornofelice. Hasłem firmy jest zaczerpnięte z modernistycznej architektury “Less is more”. Mniej znaczy więcej. “Wszechstronna wydajność produktu umożliwia uzyskanie mniejszej i bardziej inteligentnej garderoby dla użytkownika końcowego oraz stwarza możliwości, a nie ograniczenia, co skutkuje bardziej zadowolonymi użytkownikami i większą wydajnością zasobów na poziomie systemowym. Nasze projekty są minimalistyczne, pozbawione zbędnych detali i proste konstrukcyjnie. Rezultatem jest piękna estetyka, dłuższa żywotność produktu i łatwe naprawy.” – czytamy na stronie firmy.
100% wszystkich tkanin, których używa Houdini, pochodzi z recyklingu, nadaje się do recyklingu, jest odnawialne, biodegradowalne lub posiada certyfikat Bluesign. To nie wszystko. Marka prowadzi także sprzedaż swoich produktów z drugiej ręki. Znudziła Ci się już kurtka? Możesz ją oddać – naprawiona posłuży komuś innemu.
[Przeczytaj test odzieży Houdini]
Historia tej marki to opowieść o miłości. Hanna i Julius poznali się poprzez ogłoszenie matrymonialne w 1910 roku. Hanna dorastała w biednej rybackiej rodzinie na wyspie Grötö w archipelagu Göteborga. Była zmotywowaną osobą z talentem do biznesu i zawsze dostrzegała możliwości tam, gdzie inni widzieli problemy. Julius dorastał także w biednej rybackiej rodzinie w Grundsund, społeczności rybackiej położonej na zachodnim wybrzeżu Szwecji. Zarówno Hanna, jak i Julius stracili krewnych na morzu. Przyczyną była kiepska odzież, która nie była w stanie stawić czoła trudnym warunkom. W tamtych latach najczęstszą przyczyną śmierci na morzu nie było utonięcie lecz zła odzież – łatwo przemakająca i szybko prowadząca do wychłodzenia.
Hanna i Julius zaczęli eksperymentować z olejami, którymi smarowali ubrania, aby były wodoodporne. Już w 1913 roku opracowali technikę produkcji odzieży, która była w stanie wytrzymać ostre wiatry i zimne ulewy. Wkrótce powstała Didriksons Regnklädesfabrik. Dziś Didriksons pozostaje stosunkowo małą rodzinną firmą. Główna siedziba znajduje się w Borås ale biura sprzedaży w całej Europie a także Azji. Filozofia firmy pozostaje niezmienna od ponad stu lat: Zamiast walczyć z żywiołami, lepiej się do nich dostosować. Tak, jak na początku, głównymi produktami firmy pozostają płaszcze, kurtki i parki zimowe.
Na koniec naszej skandynawskiej podróży po outdoorowym stylu wróćmy na chwilę do Norwegii. Stąd wywodzi się firma Zero C. To marka inna niż wszystkie wyżej opisane. Zero C produkuje wysokiej jakości obuwie. Nie jest marką ściśle outdoorową. Jej produkty to głównie buty miejskie, codzienne, mające jednak outdoorową duszę.
Tak firma określa swoją filozofię: “Pogodę znamy lepiej niż ktokolwiek inny, znamy także ludzi, którzy mieszkają w tych miastach. Naszą misją jest wyposażenie Cię w odpowiednie dla klimatu obuwie miejskie, które nie jest kolejnym butem trekkingowym czy trailowym. Funkcjonalność nie musi rezygnować z wyglądu. Nasze produkty są wystarczająco wytrzymałe na poranną jazdę do studia w mroźny poranek, a jednocześnie wystarczająco stylowe, aby móc wypić drinka z przyjaciółmi po pracy”. Buty Zero C zgrabnie łączą technologie zarezerwowanych do tej pory dla marek outdoorowych z miejskimi, nowoczesnymi projektami. Moda łączy się tu z funkcją, użyteczność idzie tu w parze ze stylem. I to typowo skandynawskim stylem.
To prawdopodobnie najstarsza skandynawska marka outdoorowa. 145 lat – tyle liczy sobie historia Helly Hansen. Wszystko zaczęło się w 1877 roku. Wtedy to kapitan Helly Juell Hansen znalazł lepszy sposób na ochronę przed surowymi norweskimi elementami. Wkrótce potem kapitan Hansen i jego żona Margrethe założyli firmę produkującą pierwsze wodoodporne kurtki, spodnie, suk’westery i plandeki z grubego lnu nasączonego olejem lnianym. Tak narodziła się legenda.
Oraz mnóstwo przełomowych rozwiązań. W 1949 roku firma wprowadziła rewolucyjny, wodoodporny materiał – Helox. Zawierał on cienki arkusz przezroczystego plastiku PVC, wszyty między warstwy tkaniny. Oczywiście nie oddychał ale przed wodą chronił świetnie. W 1961 roku Helly Hansen opracował pierwowzór dzisiejszej tkaniny polar – Fiberpile. Charakteryzował się wysokim współczynnikiem ciepła, był lekki i utrzymywał swoje właściwości termiczne nawet po zamoczeniu. Dziewięć lat później firma opracowała technologię LIFA® – tak powstała pierwsza kolekcja bielizny termicznej. Do pełnego zestawu technicznej odzieży brakowało tylko trzeciej warstwy – tkaniny z membraną. Tą opracowano w 1984 roku i nadano jej nazwę Helly Tech®. A to tylko niektóre przełomowe osiągniecia firmy Helly Hansen.
Marka ta jest też w pewien sposób wyjątkowa na tle pozostałych opisanych w tym artykule. Jej oferta w zasadzie od zawsze kierowana była do dwóch głównych grup użytkowników: żeglarzy oraz narciarzy. Oczywiście znajdziemy także kolekcje o przeznaczeniu ogólnym outdoorowym a nawet miejskim, niemniej śnieg i woda to dwa środowiska, w których firma Helly Hansen czuje się najlepiej.
Jeśli jesteśmy przy narciarstwie – oto marka typowo narciarska, założona i do dziś prowadzona przez zapalonych narciarzy: Peak Performance, rodem z północnej Szwecji. W 1986 roku dwóch znakomitych narciarzy (jeden z nich, Stefan Engström, miał na swoim koncie zwycięstwa w Pucharze Świata), siedziało obok siebie w wyciągu krzesełkowym. Rozmawiali o tym, dlaczego nikt nie robił odzieży narciarskiej, którą sami chcieliby nosić. Odzieży łączącej doskonałą funkcjonalność z prostym, atrakcyjnym designem. Rozmawiali też o tym co można by robić w życiu by więcej czasu spędzać na nartach…
Główny sklep Peak Performance nadal znajduje się w niewielkiej miejscowości Åre, tam gdzie na wyciągu doszło do rozmowy dwóch znajomych. Dziś firma produkuje wysoce wyspecjalizowaną odzież narciarską a w kolekcjach znajdziecie wszystko co potrzebne do śnieżnych szaleństw. Oprócz tego Peak Performance ma również serie casual i lifestyle.
Peak Performance, jak na skandynawską markę przystało, jest bardzo zaangażowana w ochronę środowiska. Zgodnie z tym co znajdziemy na jej stronie do 2030 roku 100% stosowanych materiałów będzie pochodzić z recyklingu i nadawać się do recyklingu. W 2050 roku firma planuje osiągnąć całkowitą neutralność klimatyczną. Firma prowadzi także kampanię… otwarcie zniechęcającą do kupowania swoich nowych produktów i zachęcającą do naprawiania starej odzieży. Still want a new jacket, despite what you’ve just learned? – czytamy na stronie firmy – That’s great. But we’ve seen your current one, and it looks fantastic too. People will envy your worn classic as much as that shiny new one.
Oczywiście to nie wszystkie marki skandynawskie jakie mamy na rynku. Jest ich o wiele więcej. Skandynawia outdoorem stoi. Skandynawowie produkują nie tylko świetną odzież ale także cieszący się uznaniem i zaufaniem sprzęt sportowy. Dometic to producent lodówek turystycznych, sprzętu kempingowego oraz wszystkiego co służy do wyposażenia przyczep kempingowych i kamperów. Jeśli jesteśmy przy kempingu, to nie można zapomnieć o marce Light my Fire, znanej z produkcji Spork’a czyli połączenia łyżki, noża i widelca. W ofercie tej firmy znajdziemy całą gamę drobnego ekwipunku kempingowego i pomysłowych akcesoriów. Gdy na kempingu lub w górach zapadną mroki z pomocą przyjdzie sprzęt szwedzkiej marki Silva – czyli prawdopodobnie najlepsze czołówki na rynku. Ale Silva to również plecaki, kamizelki biegowe, kije trekkingowe, kompasy, lornetki i mnóstwo innego, specjalistycznego sprzętu. Miłośnicy outdooru zapewne znają też szwedzką firmę Thule. W jej katalogu znajdziecie fantastyczne plecaki, nosidełka i wózki dla dzieci, sakwy rowerowe oraz – najbardziej znane – bagażniki samochodowe.
Czas już w drogę lub na trening? Tu niezawodnym partnerem będzie elektronika finlandzkiej marki Suunto, znanej z produkcji zegarków sportowych. Na koniec ciekawostka. Zgłodnieliście? Tu również Skandynawowie mają coś do zaoferowania. Na szybki wypad w góry czy długą wyprawę weźcie liofilizaty Real Turmat – pożywne śniadania, obiady a nawet pyszne zupy.
Można odnieść wrażenie, że Skandynawia zdominowała rynek outdoorowy. Ale czy znając skandynawskie krajobrazy – góry, jeziora, fjordy, – można się temu dziwić?
[Interesujesz się modą outdoorową? Wiesz co to jest gorpcore?]
[Czy znasz już kolekcję adidas TERREX?]
