Nic tak nie przeszkadza w wędrówce jak zbyt ciężki, wbijający w ziemię plecak. A przecież nie po to ruszamy w góry by brać ze sobą wszystko co mamy domu. Wędrówka to sztuka minimalizmu. Jak zatem ograniczyć wagę plecaka?
Moje pierwsze szlaki pokonywałem z plecakiem wystającym mi ponad głowę. Tak zrobiłem przejście Łuku Karpat o długości 2200km. Niosłem wtedy na plecach 22-24 kg. Marsz i strome podejścia szybko stawały się katorgą. Wtedy właśnie, po powrocie zadałem sobie pytanie: czy można wędrować lżej? Zacząłem rozglądać się za patentami, które zbiłyby wagę mojego bagażu. Przez lata doszedłem do momentu, w którym mój bagaż na długi szlak waży nie więcej niż 5-7 kg. Jak jednak osiągnąć taki wynik, jak rozpocząć wędrowanie “na lekko”? Oto moje konkretne rady.
Zmniejszenie wagi sprzętu zacznij od trzech największych elementów elementów: namiotu, śpiwora i plecaka. Są one znane wśród amerykańskich hikerów jako „big three” – wielka trójka. Te trzy rzeczy to niemal zawsze najcięższe elementy Twojego bagażu. To oznacza, że zmniejszenie ich wagi będzie najłatwiejsze i przyniesie najwięcej zysku.
Jeśli planujesz wędrować na lekko, zdecyduj się na mniejszy i lżejszy plecak. Model o pojemności ok. 40-50 litrów, pozbawiony ciężkiego stelaża, może przynieść oszczędność 1-1,5 kg już na starcie. Wagę śpiwora najłatwiej zmniejszyć wybierając model puchowy. Zgoda, będzie on droższy, ale puch odpłaci się większą trwałością niż ociepliny syntetyczne i mniejszą wagą przy tej samej termice. To na czym śpisz też ma znaczenie. W miejsce dużej karimaty, zajmującej tyle miejsca, co połowa plecaka, weź lekki materac, który zmieścisz do środka bagażu.
Jeśli zaczynasz swoją przygodę z wędrowaniem, swoje pierwsze kroki prawdopodobnie będziesz stawiać w Polsce. W naszym klimacie namiot możesz bardzo często zastąpić tarpem turystycznym – płachtą z materiału ważącą 400-600 g, rozciąganą między drzewami lub kijkami trekingowymi. Wymiana namiotu na lekką płachtę da oszczędność rzędu nawet 2 kg. W ten sposób tylko na tych trzech przedmiotach zmniejszysz wagę swojego bagażu nawet o 4-5 kg!
Często turyści niosący duży bagaż tłumaczą to tym, że chcą być przygotowani na wszystko. To, moim zdaniem, ślepa uliczka. Planując wyprawę warto spytać siebie: jakie warunki realnie mogą Cię na niej spotkać? Zrób użytek z wyszukiwarki i sprawdź, jakie temperatury lub opady trafiają się tam, gdzie jedziesz. Potem dobierz do prognoz ubranie i sprzęt. Spodziewasz się upałów? Raczej nie wypychaj plecaka kilkoma bluzami. Wyjeżdżasz w rejon o spokojnej pogodzie lub planujesz wyjazd letni? Tarp w miejsce namiotu będzie zapewne wystarczający. Na szlaku cywilizację spotkasz co 1-2 dni? Nie zabieraj więc jedzenia na tydzień. I tak dalej. Dobre rozpoznanie to szansa na zabranie tego, co faktycznie potrzebne.
Oprzyj się pokusie zabierania zapasu jedzenia na wiele dni. Przestudiuj mapę, a dowiesz się jak często znajdziesz wodę i zejdziesz do cywilizacji. Potem zabierz tylko tyle jedzenia ile jest potrzebne na odcinki między tymi punktami. Na typowym polskim szlaku nie będzie to nigdy więcej niż 2 dni. Minimalizuj też sprzęt kuchenny: w miejsce kompletu menażek zabierz jedną. Do niej łyżkę, lekki nóż i kubek – wystarczą nawet na wielomiesięczną wyprawę, o polskich Beskidach nie wspominając. Z kolei niewielki filtr do wody uchroni Cię przed nieprzyjemnymi konsekwencjami używania wody z nieznanych źródeł. Oprócz wagi zmniejszaj też rozmiary niesionego sprzętu. Moja kuchenka gazowa, ważąca 60 g (Kovea Supalite Ti), zagotuje wodę równie dobrze, jak taka kilkukrotnie cięższa. Zamiast sztywnych bidonów zabieraj elastyczne butelki – softflaski, które można zwijać po opróżnieniu.
Kiedyś na szlakach królowały wysokie, ciężkie buty za kostkę. To już przeszłość. Wędrówka stanie się łatwiejsza, gdy w miejsce ciężkich trepów zabierzesz lekkie i niskie. Stara reguła górołazów mówi: „każdy kilogram na nogach czujesz jak pięć kilogramów w plecaku”. Na długim szlaku odkryjesz jej prawdziwość. Współczesne buty trekkingowe to niskie modele, dające jednak oparcie stopom w trudnym terenie i stabilnie trzymające kostki. Wiele z nich posiada patent, znany z obuwia wspinaczkowego: sznurowanie, sięgające palców, dzięki któremu idealnie dopasujesz buty do swoich potrzeb. W czasie wędrówki nie zawiązuj ich zbyt ciasno – to prosta droga do odcisków, które potrafią uprzykrzyć marsz. Wysokie buty trekkingowe zakładaj jedynie zimą lub gdy spodziewasz się naprawdę dużych ilości błota.
Nie warto brać ze sobą dużego zestawu ubrań. Oczywiście – bezpieczeństwo przede wszystkim. Musisz posiadać zestaw, który ochroni Cię od zimna, wiatru i deszczu, kiedy nadejdą. Zazwyczaj jednak oznacza to nadal niewielki zestaw. Komplet dwie koszulki plus para leginsów jako bielizna, dwie ciepłe bluzy jako warstwa termiczna, czapka i rękawiczki oraz kurtka przeciwdeszczowa i spodnie wodoodporne – taki zestaw to mój schemat, który wystarczy nawet na wielomiesięczną przygodę. Jeśli zajdzie potrzeba, będziesz prać je w trasie.
Wędrówka długim szlakiem to nie tylko przygoda i wyzwanie. To też lekcja tego, co naprawdę potrzebne jest do przeżycia. A, jak się przekonasz, nasze potrzeby wcale nie są duże. Ciepło, jedzenie, sen – to wszystko, czego potrzebujemy. Oprzyj się pokusie zabierania ze sobą rzeczy zbędnych. Na szlaku i w lesie niepotrzebne są książki, wypchana kosmetyczka, czy czytnik e-booków. Zamiast zmiany bielizny na każdy dzień weź 2-3 zestawy, które możesz wyprać w drodze. W miejsce kompletu naczyń – 1 menażkę o pojemności 1-1,5 litra. Zadaj sobie proste pytanie: „Czy dana rzecz jest mi faktycznie potrzebna?”. Jeśli nie – zostaw ją. Od lat na szlaku kieruję się zasadą, że jeśli coś nie jest niezbędne, to prawdopodobnie jest zbędne. I prawie zawsze się to sprawdza.
Wybieraj sprzęt, który możesz wykorzystać na więcej niż jeden sposób. Lekki scyzoryk zastąpi Ci kilka narzędzi. Kijki teleskopowe będą stelażem dla rozstawionego w trasie tarpu. Smartfon z dobrą kamerą zastąpi (do pewnego stopnia) aparat fotograficzny. Niewielki bidon może pełnić rolę kubka na kawę/herbatę. Sam tarp, który rozstawisz na kilka sposobów, pomoże stworzyć różne rodzaje schronień dla osoby lub większej grupy.
Główny Szlak Beskidzki przeszedłem bez menażki i kuchenki, opierając się na napotkanych sklepach. Przed wyruszeniem na długą wyprawę przez Iran sprawdziłem, czy jestem w stanie wędrować w niskich butach. Kilka wycieczek w Polsce pokazało mi, że mogę przejść 800 km przez Pireneje, mając tarp zamiast namiotu. Bardzo często proste, polskie szlaki są dla mnie poligonem testowym. Zanim ruszysz na długi i trudny szlak z nowym sprzętem, sprawdź go na krótkich wycieczkach. Zobacz co okazało się niepotrzebne, co zadziałało, co należy poprawić. Pamiętaj, aby zmiany wprowadzać stopniowo i nie pozbywać się sprzętu hurtem. Twoje wędrowanie ma być przyjemne ale i bezpieczne. Uważnie obserwuj swoje potrzeby i preferencje, poznawaj sprzęt, a przede wszystkim nabieraj doświadczenia. To przede wszystkim ono sprawi, że swój sprzęt będziesz dobierać uważniej i będziesz mógł/mogła bezpiecznie wędrować ze skromniejszym zestawem sprzętu.
