Świat można odkrywać na różne sposoby - na przykład podróżując na rowerze. Przyznać trzeba, że taka aktywność cieszy się dziś sporą popularnością, a nawet zaczyna przybierać nieznane wcześniej formy. Do widoku cyklistów-sakwiarzy z pewnością już zdążyliśmy się przyzwyczaić. Teraz na szlakach i ścieżkach rowerowych coraz częściej spotykamy fanów bikepackingu.

Wykorzystując siłę własnych mięśni, jesteśmy w stanie dostać się do wielu urokliwych i całkiem odległych miejsc. Co ważne: żeby dać się ponieść przygodzie, wcale nie trzeba wiele. Na start wystarczą: rower oraz odpowiednie sakwy lub saszetki. Jeśli jednak myślimy o pełnej niezależności, musimy zainwestować w akcesoria biwakowe. Dzięki kuchence turystycznej nie będziemy zmuszeni nerwowo szukać barów czy restauracji. Namiot, mata oraz śpiwór pozwolą nam na wyznaczanie tras, bez oglądania się na bazę noclegową i uprzedniego dokonywania rezerwacji. W niniejszym artykule zajmiemy się właśnie sprzętem, dzięki któremu uskutecznimy nasze rowerowe podboje. Poszukamy odpowiedzi na pytanie: jaki śpiwór na rower?

Jaki śpiwór na rower? Od czego zależeć będzie nasz wybór?

Mimo, iż oferta sklepów outdoorowych jest niezwykle bogata, śpiwora w pełni uniwersalnego, który świetnie się spisze niezależnie od okoliczności, raczej nie znajdziemy. Skoro tak, to dobrze jest zastanowić się jaki konkretnie charakter przyjmą nasze rowerowe aktywności. Mając taką wiedzę, łatwiej będzie znaleźć model pasujący do potrzeb. Oto kilka istotnych kwestii.

Sakwiarstwo czy bikepacking?

Rowerowe wycieczki wielodniowe mogą przybierać różne formy. Na wstępie dobrze jest ustalić, czy bliżej nam do sakwiarzy, czy bardziej kręci nas bikepacking.

Sakwiarstwo
Moda na wielodniowe wycieczki na dwóch kółkach pojawiła się wraz z upowszechnieniem się specjalnych sakw montowanych na bagażnik. To właśnie od sposobu przewożenia ekwipunku, rowerowych długodystansowców zwykło się nazywać “sakwiarzami”. Mimo, iż środek lokomocji jest w tym przypadku dosyć niepozorny, niektórzy dwukołowi turyści potrafią przewieźć naprawdę wiele! Cztery spore sakwy i bagażnik dają w tej kwestii duże pole manewru, a ci którym jeszcze mało, posiłkują się rowerowymi przyczepkami.

Możliwości techniczne to jedna strona medalu. Drugą stanowić będą: siła mięśni oraz kondycja. Zrobienie z poczciwego jednośladu czegoś na wzór ciężarówki jest możliwe, ale czy podróż takim pojazdem nadal będzie przyjemna? Zdrowy rozsądek jest tu wskazany, a jeśli już racjonalizujemy wagę i gabaryty bagażu, dobrze jest przy zakupie śpiwora odrzucić te większe i cięższe modele.

Bikepacking
Sakwiarze i tak mogą pozwolić sobie na więcej niż fani bikepackingu – aktywności, która staje się coraz bardziej popularna. O co w niej chodzi? Okazuje się, że w środowisku turystów na dwóch kółkach jest grupa mocniej idąca w minimalizm. Nie dla nich rowerowe bagażniki i opasłe sakwy. W trasę zabierają tylko rzeczy najpotrzebniejsze. Za bagaż najczęściej służą torebki przytwierdzane bezpośrednio do ramy, kierownicy, czy siodełka. Jeśli podoba nam się taki trend, w sklepie outdoorowym szukać będziemy śpiworów najlżejszych i niewielkich po spakowaniu.

Gdzie i kiedy chcemy podróżować?

Rowerowi podróżnicy słyną z fantazji, więc i wybór kierunków nie zawsze jest oczywisty. Eskapady na dwóch kółkach to nie tylko wakacyjne wycieczki po Polsce i sąsiednich krajach. Niektórzy w ten sposób zwiedzają gorącą Afrykę. Inni obiorą kierunek na deszczową Szkocję. W “branżowej” prasie można też znaleźć relacje z wypraw zimowych do miejsc o bardzo surowym klimacie – gdzie słupki rtęci spadają do dwudziestu czy nawet trzydziestu kresek poniżej zera!

By odpowiedzieć sobie na pytanie: “jaki śpiwór na rower?”, należy wziąć pod uwagę spodziewane temperatury w miejscach, do których się wybieramy. Nie bez znaczenia są też typowe dla tamtejszego klimatu opady.

Czy jesteśmy wrażliwi na niskie/wysokie temperatury?

Kierunki geograficzne, które wybierzemy, będą w znacznym stopniu determinowały zakres poszukiwań. Warto wziąć też pod uwagę inny szczegół – chodzi o naszą indywidualną tolerancję na niskie i wysokie temperatury. Określenie “ciepły śpiwór” przez każdego może być definiowane troszkę inaczej. Nie jest tajemnicą, że przedstawicielki płci pięknej są z reguły większymi “zmarzluchami” od panów (będzie jeszcze o tym w dalszej części artykułu). Na odczuwanie temperatur wpływ ma też szereg innych czynników, takich jak: stan zdrowia, poziom zmęczenia, samopoczucie, czy aktualna dieta.

Jak sobie pościelisz, tak się wyśpisz…

W tym popularnym przysłowiu nie ma przesady. Śpiwór to bardzo ważny element wyposażenia każdego fana biwaku – wszak to od niego w dużym stopniu zależy komfort snu. Zły dobór może narazić nas na przykre konsekwencje: w najlepszym wypadku przyczyni się do niepełnej regeneracji po intensywnym dniu, w ekstremalnych – zimowych warunkach – doprowadzi do groźnej dla zdrowia hipotermii.

[Po więcej informacji na temat hipotermii odsyłamy do artykułu Janusza Gołąba]

Jaki śpiwór na rower? Czym różnią się śpiwory?

Ale na bok wszelkie skrajności. Zastanówmy się, co zrobić, by nasze rowerowe eskapady połączone z biwakowaniem, były po prostu przyjemne. Jeśli udamy się do sklepu outdoorowego, może zaskoczyć nas szeroki wachlarz dostępnych modeli i spore widełki cenowe. Jak się w tym wszystkim odnaleźć? Oto podstawowe cechy, którymi mogą różnić się śpiwory.

Rodzaj wypełnienia

Chociaż wiele modeli kusić nas będzie ciekawymi kolorami, nie dajmy się zwieść. W przypadku śpiworów kluczowe znaczenie zawsze ma to, co jest w środku. Rywalizują tu ze sobą przedstawiciele dwóch grup.

Śpiwory puchowe

Bazują na wypełnieniu znanym od niepamiętnych czasów i wciąż bezkonkurencyjnym, jeśli chodzi o parametry termiczne. Gdy wybierzemy model z wysokim współczynnikiem cuin (jednostka sprężystości: im wyższa wartość, tym lepiej) to jest duża szansa, że śpiwór oferujący komfortowy sen w interesującym nas zakresie temperatur, będzie do tego lekki i niewielki po spakowaniu (czytaj: idealny do sakwy/torebki rowerowej).

Brzmi nieźle? Pewnie na tym moglibyśmy zakończyć poszukiwania odpowiedzi na pytanie “jaki śpiwór na rower?”, gdyby nie dwie sprawy. Śpiwory puchowe są dużo droższe od konkurencji, a do tego wyjątkowo źle znoszą kontakt z wilgocią (po przemoknięciu całkowicie tracą właściwości izolacyjne, trudno jest je wysuszyć). Chociaż na rynku spotkać można modele uzbrojone w puch hydrofobowy (który poddany został zabiegowi impregnacji, przez co już nie jest tak bezbronny w konfrontacji z wodą), to nadal na wyprawy do miejsc słynących z deszczu rekomenduje się zabranie syntetyków.

Śpiwory syntetyczne

Jeśli dysponujemy ograniczonym budżetem, prawdopodobnie od razu skierujemy się w stronę półki z napisem “śpiwory z wypełnieniem syntetycznym”. Ten rodzaj ociepliny jest tańszy w produkcji, a do tego lepiej radzi sobie w wilgotnym klimacie (po przemoczeniu nadal w pewnym stopniu będzie chronić nas przed wyziębieniem, szybciej też wysycha).

Śpiwory syntetyczne – mimo, iż technologia wciąż jest udoskonalana – nie mogą pochwalić się tak dobrą termiką, jak “puchówki”. Będą więc cięższe i większe od naturalnych konkurentów, oferujących taki sam zakres temperatur. Syntetyki są wyborem także tych turystów, którzy mają alergię na pierze.

Konstrukcja

Dostępne na rynku modele mogą mieć różne kształty i nie jest to dziełem przypadku, ani wymysłem projektantów. To, w jaki sposób śpiwór został zaprojektowany, przekłada się na jego cechy użytkowe. Jeśli, planujemy wojaże na dwóch kółkach, a w związku z tym musimy nieco ograniczyć bagaż, to jest bardzo prawdopodobne, że sięgniemy po popularną “mumię”. Takie śpiwory oferują – co prawda – mniejszą przestrzeń w środku (co dla osób wiercących się może oznaczać nieco mniejszy komfort), ale są bardziej efektywne, jeśli chodzi o termikę. Mumia zwykle waży trochę mniej, niż śpiwór o podobnych parametrach w formie prostokątnej “koperty”.

Co ciekawe, producenci – chcąc lepiej dopasować swój produkt do anatomii biwakowiczów – coraz częściej oprócz wersji “unisex” oferują też śpiwory dedykowane paniom. Takie modele nie różnią się wyłącznie kobiecym designem. Znajdziemy tu też niuanse konstrukcyjne, których celem jest zoptymalizowanie ochrony przed zimnem (kobietom – o czym była już mowa – z reguły mocniej dają się we znaki niskie temperatury).

Termika

Termika jest w tym przypadku wypadkową rodzaju oraz jakości wypełnienia, ilości użytej ociepliny i kształtu śpiwora. Jak widać zmiennych jest sporo, a ocena możliwości takiego sprzętu metodą “na oko” obarczona by była dosyć dużym ryzykiem. Na szczęście producenci, aby ułatwić nam wybór, umieszczają na swoich wyrobach małą ściągawkę z temperaturami. Jak interpretować te dane? Najczęściej znajdziemy tutaj:

• Temperaturę górnej granicy komfortu / T max – najwyższa temperatura, przy której mężczyzna o standardowej budowie ciała może liczyć na sen bez zakłóceń (po przekroczeniu tej wartości, zacznie mu być gorąco).
• Temperaturę komfortu / T comfort – temperatura, po przekroczeniu której kobieta o standardowej budowie ciała nie powinna odczuwać zimna, co przełoży się na komfortowy sen (tzw. stan równowagi termicznej).
• Temperaturę graniczną / T limit – parametr podobny do temperatury komfortu, z tą różnicą, że odnoszący się do mężczyzn o standardowej budowie ciała.
• Temperaturę ekstremalną / T extreme – to najniższa temperatura, przy której kobieta o standardowej budowie ciała, śpiąca w śpiworze, może uchronić się przed hipotermią. Nie ma tu mowy o spokojnym śnie – jest to już raczej walka o przetrwanie.

Skąd wzięły się te wartości? Wynikają one z badań przeprowadzanych w oparciu o normę EN 15357 (uchodzi ona za najbardziej popularną, chociaż nie jest jedyną) na dwóch typach manekinów:

• pierwszy zastępuje “typowego” mężczyznę (25 lat, 73 kg, 176 cm wzrostu),
• drugi występuje w roli “przeciętnej” kobiety (25 lat, 60 kg, 160 cm wzrostu).

Która z temperatur będzie nas najbardziej interesować? Najważniejsze są wartości środkowe. Panie, z natury bardziej wrażliwe na zimno, powinny sugerować się temperaturą komfortu, panowie – temperaturą graniczną. Warto też zwrócić uwagę na fakt, że nie zawsze w specyfikacjach śpiworów znajdziemy wszystkie cztery wartości. Producenci czasami rezygnują z podawania jednej ze skrajnych temperatur (najczęściej z T max).

Trwałość

Nie oszukujmy się, podczas rowerowych wypraw i w trakcie biwakowania nie zawsze obchodzić się będziemy ze sprzętem delikatnie. Jeśli więc szukamy odpowiedzi na pytanie: “jaki śpiwór na rower?”, najlepiej odrzucić wszelkie modele, co do których mamy podejrzenie, że nie zostały wykonane z należytą starannością. Bardzo niska cena czy marka, której nie kojarzymy z produkcji sprzętu outdoorowego – to sygnały, które powinny nas zaniepokoić. No chyba, że gustujemy w “jednorazówkach”, które w ostatecznym rozrachunku wychodzą drożej.

Na co przede wszystkim zwrócić uwagę?

Materiał zewnętrzny

Odpowiada on za to, by wypełnienie nie wydostało się na zewnątrz, dlatego powinien być wytrzymały. Dobrze też, gdy w pewnym stopniu chroni ocieplinę przed zawilgoceniem.

Zamek

To jeden z elementów najbardziej narażonych na awarie, dlatego warto przyjrzeć się mu z wyjątkową starannością. Jeśli już na etapie wyboru śpiwora mamy wątpliwości co do niezawodności zamka, lepiej poszukać innego modelu.

Obawa przed spaniem w niedopiętym śpiworze to kolejny argument za tym, by zaufać któreś z topowych marek. Firmy o ugruntowanej pozycji na rynku outdoorowym nie eksperymentują, ale stawiają na współpracę z najlepszymi dostawcami – przede wszystkim japońskim potentatem YKK. Tylko ci najbardziej niepoprawni optymiści mogą żywić nadzieję, że zamek użyty w tanim śpiworze od nieznanego producenta służył będzie przez lata.

Oglądając zamek w śpiworze, proponujemy też zerknąć, czy oprócz niego znajduje się też listwa zapobiegająca przypadkowemu wciągnięciu materiału.

Worek kompresyjny

Niby mała rzecz, ale podczas wyprawy rowerowej może mieć istotne znaczenie. Dobrze uszyty, solidny worek pozwoli sprawnie skompresować śpiwór, bez zbędnego siłowania się z nim przy pakowaniu ekwipunku. Przy tanich, “nołnejmowych” modelach jest dużo większe prawdopodobieństwo awarii, takich jak puszczenie szwów.

Detale

Na koniec szczegóły, o których będąc w zakupowej gorączce można zapomnieć, ale w trakcie użytkowania robią różnicę.

• Kołnierz termiczny
  Znajduje się w okolicach szyi i jego zadaniem jest utrzymywanie wewnątrz ciepłego powietrza. Docenią go zwłaszcza ci rowerzyści, którzy nie ograniczają się do wypraw w cieplejszej części roku. W lekkich śpiworach letnich możemy go nie spotkać – producenci często stawiają wówczas na niską wagę i rezygnują z takich dodatków.
• Listwy termiczne
  To także atrybut charakterystyczny dla modeli 3- lub 4-sezonowych, z którego często rezygnuje się w wersjach letnich. Listwy znajdują się w sąsiedztwie zamka i – podobnie jak w przypadku kołnierza – pomagają zatrzymać wewnątrz ciepłe powietrze.
• Kieszenie
  Telefon, czołówka, chusteczki… – takie rzeczy dobrze jest mieć przy sobie. Pojemna kieszeń wewnętrzna pomoże zapanować nad cennymi drobiazgami.

A więc jaki śpiwór na rower?

Jaki śpiwór rowerowy wybrać? W podjęciu takiej decyzji pomóc powinny poniższe przykłady konkretnych modeli.

Śpiwór na rower – letnie wyprawy

Rowerzyści podróżujący w cieplejszych miesiącach są grupą liczniejszą, niż ci którzy jeżdżą przez większą część roku – dlatego ta grupa będzie bardziej rozbudowana. Wśród naszych propozycji znalazły się zarówno atrakcyjne cenowo śpiwory syntetyczne, jak i niezwykle lekkie puchówki. Te ostatnie przypadną do gustu także bardzo wymagającym wyznawcom bikepackingu.

Śpiwór syntetyczny Robens Far Away II

To model o umiarkowanej wadze (ok. 1062 g – wraz z pokrowcem), wykorzystujący syntetyczną ocieplinę MicroThermo Insulation. Zakres temperatur: T comfort = 9°C/ T limit = 5°C /T extreme = -8°C gwarantuje komfortowy sen, nawet w przypadku wyjątkowo chłodnego lata. Marka Robens słynie z produktów o wysokiej wytrzymałości. Nie inaczej jest w tym przypadku. Mocny materiał zewnętrzny wsparty bowiem został technologią Rip Stop. Co ciekawe – w modelu tym zastosowanie znalazł L – kształtny zamek (japońskiej firmy YKK), dzięki czemu śpiwór może też wcielać się w rolę kołdry.

Śpiwór syntetyczny Coleman Biker

To model stworzony z myślą o motocyklistach i rowerzystach. Śpiwór jest dosyć lekki – wraz z poręcznym, wodoodpornym pokrowcem waży ok. 1055 g i bez problemu zmieści się w sakwach lub motocyklowym bagażniku. Parametry termiczne na poziomie: T comfort = 14°C/T limit = 10°C/T extreme = -2°C czynią zeń sprzęt odpowiedni nawet wtedy, gdy lato nas nie rozpieszcza.

Śpiwór syntetyczny Easy Camp Cosmos

Podczas letnich eskapad rowerowych dobry sen na łonie natury zapewni też śpiwór Cosmos z oferty marki Easy Camp. Model o umiarkowanej wadze ok. 951 g (wraz z pokrowcem) spisze się dobrze, nawet wtedy gdy temperatura spadnie do ok. 10°C.

Śpiwór puchowy Pajak Prime Highland

Na letnie podróże z sakwami, bądź z lekkimi torebkami doskonale nadaje się śpiwór Pajak Prime Highland. Ten niewielki model o wyjątkowo niskiej wadze (ok. 448 g, w przypadku wersji regular), legitymuje się następującym zakresem temperatur: T comfort = +15°C/T limit = +12°C/T extreme  = -1°C.

Śpiwór puchowy Pajak Radical X

Dzięki zastosowaniu najwyższej jakości puchu gęsiego o doskonałej sprężystości (900 cuin), powstał śpiwór, który spodoba się najbardziej wymagającym fanom bikepackingu. Wersja ta zaskakuje niewielką wagą (ok . 407 g), a także minimalistycznymi wymiarami. Zakres temperatur na poziomie: T comfort = +12°C/T limit = +9°C/T extreme = -4°C sprawia, że mamy tu do czynienia z modelem, który idealnie sprawdzi się podczas aktywności prowadzonych w najcieplejszej części roku.

Śpiwór na rower – wyprawy w porach przejściowych

Pasjonatom wypraw z sakwami, bądź minimalistycznymi torebkami, którym niestraszne są jesienne i wiosenne eskapady, możemy polecić następujące modele śpiworów:

Śpiwór puchowy Robens Serac 300

To model 2-3 sezonowy, który pozwala na komfortowy sen, nawet gdy temperatura oscyluje wokół zera (zakres temperatur: T comfort = 2°C/ T limit = -4°C/ T extreme = -21°C). Duża wytrzymałość oraz ograniczona waga (ok. 999 g – wraz z pokrowcem) sprawiają, że model ten przypadnie do gustu miłośników rowerowych wypadów z sakwami.

Śpiwór puchowy Małachowski Ultralight II 300

Ten ultralekki śpiwór z kolekcji marki Małachowski zainteresuje wyznawców bikepackingu, którzy szykują się na wyprawy poza sezonem letnim. Dzięki zastosowaniu puchu o znakomitej sprężystości (850 cuin), model Ultralight II 300 przy wadze  ok. 470 g zapewnia komfortowy sen – również wtedy, gdy noce zaczynają być chłodne. Zakres temperatur wspomnianego modelu, to: T comfort = +5°C/T limit = +1°C/T extreme = -15°C.

Śpiwór puchowy Pajak Radical 4Z

A może jakiś wypad na przełomie jesieni i zimy lub zimy i wiosny? Tym, którzy jeszcze bardziej chcą wydłużyć sezon wypraw rowerowych, polecić możemy model Pajak Radical 4Z, który oferuje rewelacyjną ochronę przed zimnem (T comfort = -1°C /T limit = -7°C/T extreme = -25°C), przy wadze ok. 800 g (wersja: regular).

Co oprócz śpiwora?

Jeśli zastanawiamy się nad tym jaki śpiwór na rower, możemy też rozważyć zakup “do kompletu” specjalnej wkładki. Dlaczego? Po pierwsze: używanie takiego dodatku pozwoli na dłużej zachować śpiwór w czystości (a nie jest tajemnicą, że śpiwory – szczególnie te puchowe – niełatwo jest prać). Po drugie: wkładka, z której korzystamy, dodatkowo dociepli nasz biwakowy sprzęt.

[O wkładkach do śpiworów przeczytacie w artykule Łukasza Supergana]

[Osobom poszukującym informacji o konserwacji śpiworów, polecamy artykuł “Jak prać śpiwór? Pranie śpiwora w kilku krokach.”]

Trzeba też mieć świadomość, że za nasz komfortowy sen podczas wyprawy rowerowej nie odpowiada jedynie śpiwór. Równie ważny jest wybór właściwego “posłania”, które w odpowiedni sposób odizoluje nas od podłoża. Jaki mamy wybór? Do najpopularniejszych obecnie rozwiązań, zaliczają się karimaty, maty samopompujące oraz lekkie materace dmuchane.

[O różnicach pomiędzy karimatami, matami samopompującymi oraz dmuchanymi materacami pisaliśmy we wcześniejszym artykule]

Dane techniczne wybranych modeli śpiworów