Gdzie w Gruzji udać się na całodzienny lub kilkudniowy trekking? Jak przygotować się do kaukaskich wędrówek?
Z polskiej perspektywy można mieć wrażenie, że gruzińskie góry to głównie Kazbek. Popularny pięciotysięcznik stał się symbolem kaukaskich wycieczek. Jego charakterystyczna sylwetka opanowuje media społecznościowe. A przecież nie samym Kazbekiem człowiek żyje. Ten kraj oferuje także inne przepiękne trasy. Oto kilka propozycji na trekking w Gruzji.
Trekking w Gruzji to nie tylko Kazbek. (fot. archiwum autora)
Trekking w Gruzji: Swanetia
To jedno z pierwszych miejsc, które powinniśmy odwiedzić, szukając kaukaskich wędrówek. Swanetia to region w północno-zachodniej Gruzji, położony u stóp najwyższej partii Kaukazu. Jej znakiem rozpoznawczym są piękne krajobrazy. Wsie z charakterystycznymi wieżami obronnymi otaczają najwyższe góry w całej Gruzji. To tutaj znajduje się Szchara (5193 m.n.p.m., najwyższy szczyt kraju) oraz Uszba, zwana “Matterhornem Kaukazu”.
Najwyższe szczyty są oczywiście niedostępne dla zwykłego wędrowca, ale prawie wszystkie opisane trasy pozwolą nam podziwiać ich panoramę (nie tylko Szchary czy Uszby, ale także Elbrusu).
Specyfika regionu
Swanetia słynie także z unikalnej kultury. Zamieszkujący ten rejon Swanowie przez lata porozumiewali się własnym językiem i kultywowali swoje zwyczaje. Polityka w czasach ZSRR i masowa turystyka nieco przyćmiły tę odmienność, ale słynne przydomowe wieże obronne nadal są świadectwem bogatej historii górskiego regionu. Służyły one do obrony nie tylko przed wrogiem zewnętrznym, ale także na wypadek konfliktów klanowych wewnątrz wioski. Spór Kargula z Pawlakiem to przyjemna pogawędka przy tutejszych kłótniach sąsiedzkich.
Wczytuję galerię
Jak dojechać?
Do Gruzji najprościej dostać się samolotem. Tanie linie lotnicze oferują połączenia do Kutaisi z kilku polskich miast.
Z Kutaisi do Swanetii najprościej dostać się marszrutką. Do stolicy regionu, Mestii, prowadzi dobra asfaltowa droga przez Zugdidi. Pozostałe drogi do Swanetii (np. zdecydowanie krótsza prowadząca przez Lentekhi) są przeznaczone jedynie dla samochodów terenowych. Kurs z Kutaisi do Mestii powinien kosztować około 20 GEL (30 PLN) i zajmie kilka godzin.
Gdyby to wszystko zsumować, dojdziemy do zaskakującego wniosku: startując z Warszawy, szybciej możemy znaleźć się na szlaku w Gruzji niż w Tatrach. Rekord (zasłyszany) to około 6 godzin.
Mestia i Ushguli
Mestia jest centrum regionu i stąd wychodzi całkiem sporo szlaków. Drugą ważną bazą wypadową jest miejscowość Ushguli – położona 45 kilometrów na wschód od Mestii. To (jak informuje tablica przy wjeździe) najwyżej położona wioska w Europie. Fakt, że Ushguli nie do końca leży w Europie, nikomu tutaj nie przeszkadza. Faktem jest, że znajdujemy się na wysokości 2200 m.n.p.m., a nad domami i pastwiskami góruje masyw Szchary – najwyższego szczytu Gruzji.
Obecnie z Mestii do Ushguli prowadzi wyboista, terenowa droga. Kolejne odcinki są sukcesywnie asfaltowane. Można się tam dostać taksówką (koszt 40-50 PLN).
Wczytuję galerię
Swanetia – propozycje tras
Oto kilka ciekawych tras w Swanetii. Coś dla siebie znajdą tu ci, którzy mają niewiele czasu lub chcą zrobić rozgrzewkę przed dłuższym trekkingiem oraz osoby, które szukają czegoś na kilka dni.
– Wycieczki na 1 dzień: trasa z Mestii do jezior Koruldi
Z centrum Mestii kierujemy się na północ. Po dość stromym i męczącym podejściu, dochodzimy do punktu widokowego położonego na wysokości 2200 m.n.p.m. Stąd mamy cudny widok na całą dolinę i największe miasto regionu. Wystarczy jednak się odwrócić, by zobaczyć Uszbę w całej okazałości. To jeden z najtrudniejszych szczytów Kaukazu. Zdobycie “wiedźmy” (tak po polsku nazywałaby się Uszba) to duże osiągnięcie dla alpinistów. Póki co, jej widok będzie nam towarzyszył przez resztę dnia.
Idąc dalej w górę (trasa jest już zdecydowanie mniej stroma i męcząca) po paru godzinach dojdziemy do polodowcowych jezior Koruldi. Stąd można jeszcze iść wyżej, po fantazyjnie kolorowych zboczach (jeśli mamy czas i siły). Można też wrócić się po własnych śladach do Mestii. W takim wypadku przejdziemy około 15 kilometrów. Czas: 6–8 godzin.
– Wycieczki na 1 dzień: trasa z Mestii do lodowca Czalaadi
To dużo łatwiejszy wariant. Większość trasy prowadzi wzdłuż rzeki wypływającej z lodowca. Z centrum Mestii musimy kierować się na północny wschód (pomogą nam znaki). To przyjemny spacer, nie zobaczymy tu stromych podejść. Widok na czoło lodowca jest imponujący. Długość: około 15 kilometrów (zależy od punktu startu). Czas: 5–6 godzin.
Wczytuję galerię
– Wycieczki na 1 dzień: trasa z Ushguli do lodowca pod Szcharą
Kolejna łatwa i urokliwa trasa. Cały czas możemy obserwować najwyższy szczyt Gruzji – Szcharę i chmury krążące wokół jej wierzchołka. Od lodowych grani dzielą nas jednak prawie 3 kilometry w pionie. My spacerujemy dnem zielonej, “alpejskiej” doliny. Droga do lodowca i z powrotem to ponad 16 kilometrów. Czas przejścia: 4–5 godzin.
– Propozycja na 2 dni: trekking Ushguli – Mami
Jeden z najpiękniejszych trekkingów w okolicy. Z Ushguli wychodzimy na północny wschód (pomogą nam znaki). Na początku pniemy się stromo do góry po trawiastych zboczach. W tyle zostawiamy Szcharę, Ushguli i… pasące się krowy. Po kilku godzinach wychodzimy na przełęcz Gorvashi. Jesteśmy prawie 3000 metrów nad poziomem morza.
Od tego momentu idziemy grzbietem. To chyba najładniejsza część szlaku. Skąpane w słońcu trawy, dzikie zbocza i niesamowita panorama. Widać stąd wszystko: Szcharę, Uszbę, Elbrus…
Cała trasa do Mami ma około 23 km długości, można ją zrobić w jeden dzień (choć będzie to długi dzień). Można jednak spokojnie “zabiwakować” przy jednym z górskich jezior lub na którejś z trawiastych przełęczy i w ten sposób przedłużyć sobie kaukaską wędrówkę.
Drugiego dnia czeka nas wtedy zejście do Mami. Od jeziorka dalej idziemy grzbietem w stronę przełęczy Latpari. Tu droga zaczyna stromo opadać w dół i naprawdę warto uważać, bo orientacja w terenie przestaje być oczywista. Miejscami jest wąsko, “krzaczaście”, a ścieżka ginie wśród wysokich traw. Znaki są, ale niezbyt często.
Jeśli wszystko pójdzie dobrze, po 6 godzinach od minięcia jeziora powinniśmy wylądować po drugiej stronie grzbietu – w małej wiosce Mami. Z niej musimy jeszcze podejść kawałek. Na główną drogę wyjdziemy w Tekali. Stąd możemy złapać stopa/marszrutkę do Lentekhi, a dalej do Kutaisi. Przy okazji pięknej wędrówki znacznie skracamy sobie drogę do Kutaisi – nie musimy wracać z Ushguli do Mestii i potem Zugdidi.
Wczytuję galerię
– Dłuższy trekking: Chuberi – Ushguli
Swanetia będzie też dobrym wyborem dla osób, które lubią dłuższe, kilkudniowe wędrówki. Popularnym wyborem jest przejście z Mestii do Ushguli (około 3–4 dni). Tę trasę da się wydłużyć o kolejne dni, dzięki wysiłkom wolontariuszy z TransCaucasian Trail. Od kilku lat pracują oni nad szlakiem pieszym, który ma być trawersem całego Kaukazu. Całość może mieć nawet 4000 km! Na razie powstało kilka odcinków w Armenii i jeden w Gruzji – właśnie w Swanetii. Wędrówka z Chuberi do Ushguli przez Mestię potrwa około 8-9 dni. Wszystkie mapy i opisy poszczególnych etapów znajdziemy na stronie Transcaucasiantrail.
Trekking w Gruzji: inne regiony
Oczywiście Swanetia to nie jedyne miejsce w Gruzji, które warto polecić wędrowcom. Przepiękne szlaki oferuje ciągle niedostępna (ze względu na brak drogi), a przez to pusta, Tuszetia. Jednym z najpiękniejszych kaukaskich szlaków będzie trasa z Juty (osada w rejonie Kazbegi) przez Szatili do Omalo (stolicy Tuszetii). Przejście zajmie około 10 dni.
Innym, mniej popularnym, ale równie pięknym wyborem, będzie wędrówka przez Mały Kaukaz. Tutaj mogę polecić tereny Parku Narodowego Borjomi-Kargauli, sfinansowanego w dużej części przez rząd Niemiec i organizację WWF. Przez park poprowadzono 12 tras o różnej długości (do kilku dni) i rożnych stopniach trudności. Ich dokładne opisy można znaleźć na dedykowanej stronie.
Wczytuję galerię
Trekking w Gruzji: porady
Większość szlaków w Gruzji nie wymaga specjalnego przygotowania. Pod względem trudności, wędrówki te nie odbiegają od europejskich i polskich szlaków. Większy problem może stanowić nawigacja. W popularniejszych regionach szlaki są coraz lepiej oznakowane, mimo to warto zaopatrzyć się w mapy (polecam mapę papierową “Georgian Caucasus”) i urządzenie z GPS-em.
Pamiętajmy o spakowaniu wystarczającej ilości prowiantu. Wyższe partie Kaukazu są dość puste, nie znajdziemy tam sklepów ani schronisk. Z tego też powodu na wielodniowe wędrówki doradzam zabranie namiotu. Nawet wybierając się do Ushguli, warto wziąć ze sobą trochę prowiantu. Ceny są tam dużo wyższe niż w całej Gruzji, a sklepy słabo zaopatrzone (choć zawsze można kupić jedzenie u lokalnych gospodarzy). Jeśli chodzi o noclegi to w większości swaneckich wiosek można wynająć pokoje, mimo to lepiej mieć ze sobą namiot, choćby na wypadek załamania pogody.
Swanetia (podobnie, jak pozostałe górskie tereny Gruzji) jest bardzo cennym przyrodniczo rejonem. Figuruje na liście dziedzictwa UNESCO. Masowa turystyka stanowi dla niej zagrożenie. Zostawmy to miejsce, takim jakie je zastaliśmy.
Wczytuję galerię
Trekking w Gruzji: sprzęt
Zacznę od “świętej trójcy”, czyli: namiotu, plecaka i sprzętu biwakowego. Ja postawiłem na lekki, a jednocześnie solidny plecak Deuter ACT Lite oraz 1-osobowy namiot MSR (podczas innego wypadu do Gruzji używałem namiotu Rockland Soloist). Ponadto miałem ze sobą lekki dmuchany materac Sea to Summit Comfort Light oraz puchowy śpiwór Sea to Summit.
Istotnym elementem są buty. Gruzińskie szlaki bywają skaliste, ale trafiają się również zarośnięte i bagniste rejony. Doradzam wyższe, ale lżejsze buty trekkingowe, odpowiednio miękkie, by wygodnie zniosły kilkudniową wędrówkę z plecakiem. Warto również zaopatrzyć się w dobre kijki trekkingowe (ja używam Black Diamond Trail).
Latem w Gruzji często będziemy wędrować w upale. Pamiętajmy więc o dobrym bukłaku – ja używam bukłaka firmy Hydrapak.
[Trekking, a może overlanding? Sprawdźcie nasze artykuły na temat Gruzji!]
