Czym jest alpinizm przemysłowy? Czy potrzeba specjalistycznych kursów, by się nim zajmować? Czy prosto ze skał możemy przenieść się na budynki i zarabiać na naszej pasji? Odpowiedzi znajdziesz w naszym artykule.
Alpinizm przemysłowy (ang. rope access) to technika pracy, wymagająca stosowania technik linowych i związana z pracą na wysokości. Z historii wiemy, że najsłynniejsi polscy himalaiści, jak Krzysztof Wielicki czy Jerzy Kukuczka zarabiali w ten sposób na wyprawy w góry najwyższe. Dziś także wspinacze i speleolodzy niejednokrotnie wykorzystują swoje umiejętności do wykonywania specjalistycznych zleceń.
Alpinizm przemysłowy znajdzie zastosowanie wszędzie tam, gdzie dostęp linowy ma swoje uzasadnienie ekonomiczne i logiczne. Wykorzystuje się w nim techniki budowania stanowisk, wykonywania zjazdu i podchodzenia na linie. Wymaga specjalistycznego sprzętu, umiejętności, siły i wytrzymałości fizycznej. Alpinista przemysłowy pracuje najczęściej na zewnątrz, narażony na wszelkie zjawiska atmosferyczne. Działa na dużych wysokościach, niejednokrotnie w trudnych, a nawet szkodliwych dla zdrowia warunkach. Każdy błąd może kosztować go utratę cennego sprzętu, zdrowia, a nawet życia. Bez przesady można powiedzieć, że jest to zajęcie dla prawdziwych twardzieli.
Techniki dostępu linowego wykorzystuje się w różnych dziedzinach przemysłu. W mieście najczęściej widzimy alpinistów przemysłowych podczas mycia okien wieżowców czy wieszania banerów reklamowych. Ale wykwalifikowani robotnicy pracują także na platformach wiertniczych, w elektrowniach, na wiatrakach, tamach, okrętach, na kominach, budynkach mieszkalnych i użytkowych. Alpiniści przemysłowi prowadzą ocenę techniczną, wykonują prace serwisowe, czyszczą lub malują elementy danej konstrukcji, montują i demontują nadajniki. Zdarza się także, że działają w środowisku naturalnym, na przykład przy wycince drzew czy zabezpieczaniu osuwisk.
Pierwszą organizacją, która opracowała formalne zasady prac wysokościowych była IRATA (Industrial Rope Access Trade Association). Stowarzyszenie to powstało pod koniec lat osiemdziesiątych, a jego zasadniczym celem było opracowanie zasad bezpieczeństwa pracy na wysokościach. Obecnie stowarzyszenie zrzesza niemal sześćset firm, zatrudniających wysoko wykwalifikowanych robotników. Wszystkie operacje wysokościowe są nadzorowane przez specjalistę trzeciego stopnia i prowadzone w oparciu o międzynarodowy kodeks dobrej praktyki (ICOP, International Code of Practice).
W wielu krajach świata istnieją stowarzyszenia nadzorujące system szkolenia pracowników wysokościowych. Najważniejszym w Polsce jest Organizacja Techników Dostępu Linowego (ODTL). System szkolenia opiera się na systemie IRATA i obejmuje trzy stopnie:
Kurs na każdy stopień prowadzony jest przez certyfikowanego Instruktora (ich wykaz znajduje się na stronie internetowej ODTL) i zakończony jest egzaminem. Ponadto trzeba uzyskać zaświadczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do pracy na wysokości oraz przechodzić regularne badania okresowe. Co najmniej co trzy lata organizuje się ponadto szkolenia okresowe, mające na celu odświeżenie i uaktualnienie posiadanych umiejętności.
Mogłoby się wydawać, że sprzęt wspinaczkowy czy jaskiniowy wystarczy, by pracować na wysokości. Jednak nic bardziej mylnego! Po pierwsze, podczas robót wysokościowych sprzęt może mieć styczność z rozpuszczalnikami, farbami, klejami czy innymi środkami chemicznymi. Musi więc być odporny na ich działanie. Po drugie: zgodnie z europejskimi normami do prac na wysokości można używać wyłącznie sprzętu zakwalifikowanego do środków ochrony indywidualnej i posiadającego znak CE. Sprzęt sprawdza się każdorazowo przed przystąpieniem do pracy oraz dodatkowo podczas rutynowych, kontroli.
Poza fachowym sprzętem do pracy na wysokości ważnym elementem wyposażenia pracownika jest odpowiedni strój. Jako warstwa spodnia zawsze najlepiej sprawdzi się bielizna termoaktywna, która zapewnia komfort cieplny. Pozostałe elementy stroju w dużej mierze zależą od rodzaju wykonywanej pracy. Na pewno musi być to odzież bez pasków, pozbawiona zbędnych elementów, z kieszeniami zapinanymi na zamek błyskawiczny lub rzepy. Jeśli jest mokro, pracownicy powinni nosić nieprzemakalne kombinezony. Pracodawca musi ponadto wyposażyć swoich pracowników w takie środki ochrony, jak zatyczki do uszu, okulary ochronne czy grube rękawice.
Wszyscy pracownicy wysokościowi posiadają książkę prac, w której rejestruje się liczbę przepracowanych godzin. Na ich podstawie pracodawca weryfikuje doświadczenie pracownika.
Fachowi alpiniści przemysłowi podkreślają, iż jest to ciężka praca. Wymaga bowiem odporności na stres, żelaznej kondycji, obycia z wysokością, znakomitego przygotowania. Dlatego w tym zawodzie wytrwają prawdziwi pasjonaci. To właśnie z myślą o nich organizuje się zawody w technikach linowych, współorganizowane między innymi przez firmę Petzl.
