Zbliża się zima i wielu z nas z utęsknieniem patrzy na deski i myślami jest już w górach. Każdego z nas ciągnie w coraz bardziej eksponowane, spektakularne zbocza. Gdy teren robi się coraz bardziej stromy do ręki koniecznie trzeba wziąć czekan skiturowy. Jaki wybrać?
Każdego miłośnika skiturów nieuchronnie ciągnie do coraz trudniejszych zjazdów i coraz bardziej wymagającego terenu. Strome żleby, eksponowane zachody, śnieżne pola hipnotyzują a pokonanie takich zjazdów daje niesamowitą satysfakcję i jest wspaniałą przygodą. Ale tam gdzie skituring zbliża się do alpinizmu konieczny jest odpowiedni sprzęt by wyprawa była bezpieczna. Podstawowym narzędziem jest w tym przypadku czekan na skitury. To on pomoże nam zatrzymać się w razie niefortunnego wypadku i wyratuje nas z opresji.
Wbrew pozorom wcale nie mówimy tutaj jedynie o najtrudniejszych zjazdach. Owszem, gdy idziemy na wielogodzinną wyrypę po łagodnym terenie, czekan z powodzeniem możemy zostawić w domu. Jednak, gdy tylko mamy w planach zjazdy trudniejszym terenem, czekan koniecznie trzeba mieć przy sobie. Co to znaczy “trudny teren”? Na to pytanie każdy musi samemu sobie odpowiedzieć. Zależy to bowiem od umiejętności jazdy na nartach, doświadczenia górskiego, ale także od panujących w danym dniu i danym miejscu warunkach śniegowych. Ten sam zjazd, dajmy na to tatrzański klasyk — Zawrat na stronę Doliny Gąsienicowej — może być bardzo łatwy i bezpieczny w sprzyjających warunkach lub bardzo niebezpieczny, gdy zamiast miękkiego śniegu napotkamy twardy beton lub lód.
Warto również pamiętać, że już na zboczu o nachyleniu 35 stopni (to na przykład średnie nachylenie zjazdu z Rysów) przy twardym śniegu, upadek może mieć fatalne konsekwencje. Bez czekana w ręku szanse na zatrzymanie się w takim terenie są bardzo małe. Zatem jaki czekan na skitury wybrać?
Czekan na skitury powinien być lekki. Będziemy go nosić na plecach długie godziny a każdy skiturowiec wie, że w takim przypadku liczy się każdy gram. Lekki plecak to komfort i szybkość pr zemieszczania się. Zatem na skitury nie będą się nadawać czekany turystyczne — długie i ciężkie, najczęściej wykonane ze stali. Zwykły czekan turystyczny zazwyczaj waży ponad 0,5kg – skiturowy o połowę mniej. Czekan na skitury powinien być wykonany z aluminium lub innych ultralekkich stopów. Nie będziemy nim kuć w skale. Będzie nam on służył jedynie do zatrzymania się w razie upadku lub asekuracji w stromym terenie.
W przeciwieństwie do czekanów turystycznych, których długość sięga nawet 70 cm, czekan skiturowy nie musi być długi. To dlatego, że nie będziemy go używać do podpierania się podczas podejścia. Od tego na skiturach mamy przecież kije. Czekany skiturowe mają zazwyczaj 45 lub 50 cm długości. Czekan turystyczny byłyby na skiturach niezwykle nieporęczny a przez swoją długość nawet niebezpieczny. Na skiturach nie najlepiej sprawdzą się także techniczne czekany lodowe. To dlatego, że są bardzo ciężkie, a ich profil nie ułatwi nam hamowania.
Większość czekanów skiturowych, znów w przeciwieństwie do turystycznych, nie ma pętli nadgarstkowych. Pętla nadgarstkowa podczas skiturowania to temat kontrowersyjny. Przy hamowaniu z dużej prędkości pętla może uszkodzić nadgarstek. Są jednak skiturowcy, którzy jej używają (bo lepiej uszkodzić rękę ale jednak nie puścić czekana), inni są jej przeciwnikami. Każdy czekan ma możliwość zainstalowania pętli w razie potrzeby, choć zazwyczaj nie ma jej w komplecie. Zamiast pętli, by chwyt był pewniejszy, niektórzy producenci montują wspornik na rękę.
Zobaczmy teraz jakie czekany skiturowe mają w ofercie czołowi producenci sprzętu górskiego.
To narzędzie dość uniwersalne, które oprócz skiturów sprawdzi się także podczas łatwiejszych wspinaczek lodowych. Stylisko wykonane jest z aluminium, głowica zaś ze stali. Gully Hammer ma lekko zakrzywiony profil, co będzie przewagą podczas lekkiej wspinaczki. Co więcej, model ten wyposażony jest w trigrest czyli wspornik na rękę. Jego pozycję można dowolnie regulować bez użycia narzędzi. Trigrest da nam pewny chwyt i zminimalizuje ryzyko wypadnięcia czekana z ręki podczas hamowania. Otwór na dole styliska daje możliwość wpięcia lonży a otwory w głowicy pozwalają wpiąć karabinek lub pętlę. Głowica posiada młotek do wbijania haków, który przyda się podczas wspinaczki. Gully Hammer jest świetnym rozwiązaniem dla osób łączących łatwy alpinizm z jazdą na nartach. Czekan waży 280g.
Grivel Ghost ma klasyczną konstrukcje z prostym styliskiem i dość masywną stalową głowicą z łopatką. Jego długość to 45 lub 50cm. Konstrukcja została tak opracowana, żeby przede wszystkim sprawdziła się przy wyhamowywaniu w momencie nieplanowanego upadku. Ale oprócz tego Ghost zapewni dobre wsparcie podczas podejść. Łopatka pomoże zaś wykuć stopnie w twardym śniegu lub lodzie. Grivel Ghost nie będzie już tak uniwersalnym narzędziem jak Petzl Gully Hammer. Ghost jest już czekanem typowo skiturowym i do wspinaczki lodowej, nawet lekkiej, nie będzie się nadawał. Ghost nie jest najlżejszym narzędziem – waży 300g – będzie za to bardzo wytrzymały i pewny w każdym terenie.
Ten czekan to prawdziwie minimalistyczne, bezkompromisowe narzędzie. Klasyczna konstrukcja czyli zupełnie proste stylisko oraz głowica są w całości wykonane z lekkiego anodyzowanego stopu. CT Agile jest ultralekki – waży jedynie 225g – kompaktowy i mocny. W głowicy znajduje się otwór, do którego wczepić można lonżę, pętlę czy karabinek sprzętowy. Czekan CT Agile pozbawiony jest klasycznego grota, który tu zastąpiono ostrym cięciem styliska. Takie rozwiązanie to ponownie oszczędność wagi, ale też skuteczność wbijania w śnieg. Co ciekawe, czekan Agile może zostać połączony z szuflą CT Shovel stanowiąc ultra lekką łopatę lawinową.
To świetna propozycja od młodej francuskiej firmy prosto z Chamonix. Głowica Falk Ice Axe wykonana ze stali, posiadająca łopatę, osadzona jest na aluminiowym, lekkim stylisku o długości 45 lub 50 cm. Stylisko posiada specjalną teksturę ułatwiającą trzymanie czekana. Do czekana z powodzeniem można założyć wspornik Sliding Pommel, zapobiegający ześlizgnięciu się ręki ze styliska, oraz lonżę Solo Leash, która nie pozwoli nam zgubić czekana (akcesoria te są dostępne osobno). Ten czekan będzie dobrym wyborem zarówno na wyprawy skiturowe jak i na wyjścia turystyczne, zwłaszcza że waży tylko 282g.
Na koniec tego zestawienia przedstawiamy dwa najbardziej wyspecjalizowane czekany typowo skiturowe:
Czy ktoś wpadłby na to by czekanowi nadać nazwę “koliber” (to właśnie oznacza hummingbird)? Może dlatego, że czekan ten przy długości 50cm waży jedynie 212g? Blue Ice Hummingbird to prawdziwie kosmiczna technologia. Jego głowica wykonana jest z tytanu. Tytan jest niezwykle lekki a jednocześnie wytrzymały jak stal. Stylisko wykonane jest z aluminium i posiada podwójną teksturę ułatwiającą chwytanie. Warto wspomnieć, że czekan ten został zatwierdzony przez Międzynarodową Federację Skialpinizmu (ISMF) na zawody skialpinistyczne. Koliber dostępny jest w dwóch długościach: 45cm i 50 cm. W zestawie dostajemy osłonę na głowicę a oddzielnie można dokupić wspornik na rękę.
Camp Corsa Race to wyspecjalizowane narzędzie przeznaczone wyłącznie na skitury. Przy długości 50cm Corsa Race waży jedynie… 185g. To dlatego, że wykonany jest w całości – stylisko oraz głowica – z lekkich stopów. By zmniejszyć wagę zredukowano ilość materiału wykorzystanego do produkcji styliska oraz wycięto maszynowo otwory w dolnej części styliska. Corsa Race to najlżejszy czekan skiturowy dostępny na rynku. Jest idealnym rozwiązaniem dla zawodników startujących w zawodach skiturowych ale także po prostu dla zaawansowanych miłośników skituringu. Ze względu na tak wyspecjalizowaną konstrukcję czekan ten ma jednak pewne ograniczenia: nie nadaje się do stosowania w pionowym lodzie, w terenie mikstowym lub do intensywnego wykuwania stopni.
Gdy już wybierzemy czekan, który jest odpowiedni do rodzaju naszej aktywności skiturowej, warto pamiętać, że sama obecność tego narzędzia nie uratuje nas w razie wypadku. Konieczne są umiejętności, wiedza a najlepiej także doświadczenie, jak go użyć w momencie zagrożenia, tak by spełnił swoją rolę. Poza tym czekan to tylko jeden z elementów, które powinien mieć przy sobie wybierający się w góry adept skituringu. By jazda sprawiała frajdę i była bezpieczna, konieczny jest komplet wyposażenia, do którego należą między innymi raki, plecak lawinowy i zestaw ABC.
