Z odzieży membranowej korzystamy chętnie, gdyż żadne inne ubrania nie są w stanie w takim stopniu ochronić nas przed wiatrem i deszczem. Ale czy potrafimy w odpowiedni sposób się o nią zatroszczyć?
Bo trzeba wiedzieć, że wcześniej lub później nadejdzie ten czas, gdy kurtka albo spodnie uzbrojone w laminat będą wymagać naszej interwencji. W niniejszym artykule przedstawimy garść porad na temat tego, jak dbać o odzież z membraną, by ta mogła nam służyć dłużej, bez utraty swych cennych właściwości.
Ale zacznijmy od podstaw, czyli tego co wyróżnia odzież, o której jest tu mowa. Rzeczona membrana, to powłoka ze specjalnego tworzywa. Najczęściej znajduje się ona między materiałem zewnętrznym a podszewką (a w lekkich kurtkach z laminatem “2,5 L”: warstwą ochronną). Od niedawna marki outdoorowe proponują też nowe rozwiązanie. W odzieży posiadającej innowacyjną membranę GORE-TEX SHAKEDRY zrezygnowano z zewnętrznego materiału, więc nasza membrana wkroczyła niejako na pierwszy plan.
Jaką funkcję pełni ten dodatek? Otóż na powierzchni membrany znajduje się wiele mikroskopijnych otworów, które nazywane są mikroporami. Są one tak małe, że nie przeciśnie się przezeń kropla wody, a jednocześnie na tyle duże, że mogą przedostać się przez nie cząsteczki pary wodnej. To idealny układ, jeśli myślimy o tym, by odzież, która skutecznie chroni nas przed deszczem, zapewniała równocześnie dobrą oddychalność.
Dzięki membranie stało się więc możliwe pogodzenie ze sobą parametrów, znajdujących się na dwóch odległych biegunach. Trzeba jednak zaznaczyć, że w odzieży membranowej oddychalność nie przebiega w pełni swobodnie. Ograniczeniem jest przepustowość wspomnianych tu, mikroskopijnych otworów.
Wkrótce po tym, jak Bill Gore przedstawił światu nowy materiał, zainteresowały się nim marki produkujące odzież górską. Membrana wykorzystywana była do produkcji ubrań przeciwdeszczowych. Na przestrzeni lat patent ten był dosyć intensywnie rozwijany, czego efektem jest pojawienie się na rynku nowych wersji laminatu.
Dziś pojęcie “odzież z membraną” nie jest już zarezerwowane jedynie dla ubrań chroniących przed wodą. W tej kategorii znajdziemy też modele wyposażone w laminaty, które mają inny priorytet. Oczekuje się od nich, że zapewnią nam nieprzewiewność przy możliwie najlepszej oddychalności (przykład: rodzina produktów GORE-TEX® INFINIUM™ WINDSTOPPER®).
Często są one stosowane w odzieży softshellowej, a precyzyjniej mówiąc w softshellach z membraną. Takie ubrania z definicji mają chronić przed porywistymi podmuchami, które uprzykrzają nam życie dużo częściej niż sam deszcz. Dzięki lepszej oddychalności są też chętnie wybierane przez osoby przemierzające szlaki nieco szybszym krokiem. Jeśli jednak trafimy na ulewę, mogą nie zapobiec zmoknięciu.
Świat membran już jakiś czas temu podzielił się na dwie odrębne kategorie, których rozwój przybrał nieco inne kierunki. Ten trend najlepiej zilustruje klasyfikacja wprowadzona przez markę W.L. Gore & Associates – producenta słynnych membran ze znaczkiem GORE-TEX®.
W roku 2018 wyroby tej marki zaczęły być dzielone na dwie grupy. Membrany, które służyć mają ochronie przed wodą, są częścią rodziny GORE-TEX® Products, o czym świadczą dołączane do nich, czarne metki. Drugą grupę stanowią membrany z rodziny GORE-TEX® INFINIUM™, do których dodawane są etykietki w kolorze białym. W tym drugim przypadku priorytetem jest szeroko rozumiany komfort, a więc oddychalność oraz ochrona przed chłodem.
[Polecamy poradniki poświęcone membranom z rodziny GORE-TEX® Products oraz laminatom z grupy GORE-TEX® INFINIUM™]
Jeśli jesteśmy przy nowoczesnych laminatach, nie sposób pominąć rozwiązania zaproponowanego przez markę The North Face. Membrana FUTURELIGHT™ powstaje w wyniku natryskiwania tzw. nanoprzędzy – czyli niezwykle cienkich włókien poliestrowych. Ta technologia umożliwia stworzenie mikroskopijnych dysz, zapewniających doskonałą oddychalność, przy zachowaniu wodoodporności.
Odzież wyposażona w FUTURELIGHT™ ma spełnić oczekiwania osób najbardziej aktywnych, dla których to właśnie dobra cyrkulacja powietrza jest priorytetem. Wszystko zgodnie z hasłem “żeby wodoodporny sprzęt mógł oddychać tak intensywnie jak Ty”.
[Innowacyjnej membranie FUTURELIGHT™ bliżej przyjrzeliśmy się w jednym ze wcześniejszych artykułów]
Podstawowym zabiegiem pielęgnacyjnym, jaki fundujemy naszej garderobie, jest pranie. Ale mając przed sobą odzież uzbrojoną w membranę, zdajemy sobie sprawę, że to typ specyficzny. No i często zaczynamy się zastanawiać, czy aby pranie nie zaszkodzi nietaniej przecież kurtce lub spodniom. Uspokajamy! Takie ubrania należy prać.
Co więcej: jeśli w tej kwestii wykażemy się niezdecydowaniem, może ucierpieć nasz komfort. Brud, który w wyniku użytkowania kurtki, zbiera się na materiale zewnętrznym, może blokować mikropory, co negatywnie wpłynie na oddychalność. Co z tego, że membrana nie przepuści kropel deszczu, jeśli i tak nasza bielizna będzie mokra, a to za sprawą zatrzymanego przy skórze potu?
Piorąc ubrania z membraną, dobrze jest wdrożyć pewne “specjalne” procedury (będzie o nich w dalszej części artykułu). Chodzi głównie o to, żeby odzież nie miała kontaktu z detergentami, które są składnikami klasycznych proszków do prania. Takie substancje mają właściwości hydrofilowe (charakteryzują się skłonnościami do przyciągania wody). Materiał zewnętrzny wyprany w proszku zawierającym detergenty, może bardziej namakać. Wtedy mamy sytuację analogiczną do tej, gdy odzież jest brudna. Krople wody wsiąkające w materiał zewnętrzny wpłyną na pogorszenie się oddychalności.
Ale wypranie kurtki czy spodni nie jest wszystkim, co możemy zrobić, dla naszej odzieży membranowej. Jeśli chcemy zachować dobrą oddychalność, powinniśmy zatroszczyć się o to, żeby mikropory nie były niczym blokowane.
Kupując nową kurtkę lub spodnie, możemy trafić na informację, że wybrana przez nas odzież posiada warstwę DWR (Durable Water Repellent). Warto wiedzieć, że producenci bardzo często pokrywają materiał zewnętrzny specjalną powłoką o właściwościach hydrofobowych. Wbrew temu, co sądzą niektórzy, nie gwarantuje ona nieprzemakalności, ale ma sprawić, że krople zamiast wnikać w strukturę materiału, spłyną po jego powierzchni. Jeśli DWR “działa” bez zarzutu, kropla wody osadzająca się na powierzchni materiału przybierze charakterystyczny kształt perły.
Warstwa DWR wraz z upływem czasu zanika. Jeśli krople przestają się “perlić” i wnikają w materiał, jest to znak, że naszej odzieży należy się impregnacja. Zabieg ten najlepiej wykonać przy okazji prania.
A więc ustaliliśmy już, że odzież z membraną należy prać, a jeśli warstwa DWR dawno nie była odnawiana, dobrze jest zafundować odzieży jeszcze mały zabieg impregnacyjny. Jak się do tego zabrać? Ważne, żeby już na początku ustalić, z jakich preparatów będziemy korzystać. Chodzi o to, że mamy do wyboru rożnego rodzaju środki, które mogą wymagać odmiennego sposobu postępowania.
Na wstępie warto odrzucić proszki, w których pierzemy zwykłą odzież, gdyż bazują one na detergentach. Trzeba także zrezygnować z płynów do płukania tkanin.
Wybór należy ograniczyć do delikatnych preparatów przeznaczonych do prania odzieży technicznej, takich jak Nikwax Tech Wash (można go nabyć w opakowaniach o pojemności: 100 ml, 300 ml oraz 1000 ml). Co oferuje wspomniany środek? Sam producent jego możliwości opisuje krótko: “czyści skutecznie, poprawia właściwości oddychające oraz odświeża impregnację”. Duża popularność preparatu Nikwax Tech Wash, może świadczyć o tym, iż nie są to czcze obietnice.
Można też postawić na inny sprawdzony preparat – Performance Wash (w butelce o pojemności 300 ml lub 1000 ml) – oferowany przez markę Grangers. Jest on wolny od detergentów (przez co doskonale sprawdza się w przypadku odzieży technicznej) oraz potrafi usuwać brud i eliminować nieprzyjemne zapachy, nawet jeśli pierzemy w temperaturze zaledwie 30˚C.
Chociaż środek do prania odzieży technicznej w pewnym zakresie może też odnawiać powłokę DWR, posiadaczom odzieży przeciwdeszczowej rekomenduje się zastosowanie jeszcze odpowiedniego impregnatu. Preparaty takie mają sprawić, że materiał zewnętrzny w pełni odzyska pożądane właściwości hydrofobowe.
Jaka jest różnica pomiędzy tymi dwoma rozwiązaniami? Aplikując impregnat przy użyciu pralki, zrobimy to dokładniej, bo warstwa zostanie naniesiona bardziej równomiernie. Preparaty w sprayu pozwalają za to działać punktowo (możemy np. zaimpregnować miejsce, które przed chwilą przepraliśmy pod kranem, pozbywając się niewielkiego zabrudzenia lub plamki). Spray daje także możliwość zaimpregnowania materiału zewnętrznego w kurtce z ociepliną (impregnacja w pralce nie wchodzi wówczas w grę).
Jest jeszcze jeden sposób na wypranie i zaimpregnowanie odzieży z membraną. Sposób – dodajmy – bardzo wygodny i oszczędny, gdyż można dwie rzeczy zrobić za jednym zamachem. Wystarczy nabyć preparat 2 w 1 (np. Grangers Clothing Wash+Repel) i zafundować swoim ubraniom technicznym pranie “rozszerzone” właśnie o impregnację.
Pranie odzieży z membraną, niewiele różnią się od tego, w jaki sposób postępujemy ze zwykłymi ubraniami. Po zakupie odpowiedniego środka dedykowanego odzieży technicznej, należy zapoznać się z instrukcją i (jeśli nie ma innych przeciwwskazań) postępować zgodnie ze wskazówkami producenta.
Równie ważne informacje znajdują się na metkach: kurtek, spodni, czapek i rękawiczek, które chcemy odświeżyć. Zwykle marki outdoorowe zalecają pranie takiej odzieży w temperaturze 40˚C, a czasem nawet 30˚C. Wskazane jest też korzystanie z delikatniejszych programów oraz niższych obrotów.
O czym jeszcze pamiętać, by efekt końcowy był zadowalający? Oto kilka podpowiedzi:
[Dokładne instrukcje jak prać kurtkę membranową znajdziesz w innym z naszych artykułów]
Jeśli misja wyprania ciuchów (i zabieg impregnacji) zakończyła (-y) się sukcesem, należy jeszcze zadbać o właściwe wysuszenie ubrań. To szczególnie ważne, gdy nasza odzież ma za sobą konserwację składającą się z obu etapów. Chodzi wówczas nie tylko o pozbycie się wilgoci. Bywa, że hydrofobowe właściwości warstwy DWR aktywują się pod wpływem ciepła, co wymusza specjalny tryb postępowania.
Jak to wygląda w praktyce? Możliwe są tu trzy scenariusze:
