W dobrze rozbitym namiocie, z widokiem na góry, las czy wodę, można się poczuć lepiej niż w niejednym hotelu. Jednak, gdy namiot rozbijemy w złym miejscu lub w niewłaściwy sposób, wymarzona noc pod gwiazdami może zamienić się w koszmar.
W grudniowym artykule na 8academy opisałem zasady biwakowania w śniegu. Dziś, gdy zima jest już wspomnieniem i szykujemy się do wiosennych i letnich wypadów w góry, warto odpowiedzieć na pytanie: jak rozłożyć namiot?
Idąc w góry na dłużej niż jeden dzień, możesz uznać, że własny namiot jest najlepszym rozwiązaniem. Jeśli w okolicy brakuje schronisk lub, gdy masz po prostu ochotę na bliższy kontakt z naturą, własne „M-1” w terenie będzie doskonała opcją. Osoby chcące dźwigać mniej mogą wybrać jeszcze lżejsze schronienia, takie jak tarp, które będą jednak pewnymi kompromisami. Namiot zapewnia najlepszą osłonę przed potencjalnie złą pogodą i oferuje najwięcej prywatności. Odpowiednie rozbicie namiotu wpływa jednak znacznie na komfort naszej nocy i jakość snu. Ustawiony w niewłaściwym miejscu będzie narażony na wiatr, będzie długo schnąć i może zamienić się w basen. Jak rozłożyć namiot i uniknąć błędów przy tym częstych błędów? Gdzie i jak go umieścić? Jakie miejsce zapewni spokojny sen i bezpieczeństwo?
[W innym artykule opisywaliśmy biwak zimą i to jak rozbić namiot na śniegu]
By optymalnie rozłożyć namiot wybierz miejsce, które będzie: osłonięte od wiatru, płaskie, o równej powierzchni, nieco powyżej otaczającego je terenu i ukryte.
Miejsca otwarte, szczególnie położone na grzbietach lub w szerokich, otwartych dolinach, są narażone na wiatr. Brak osłony przed nim oznacza, że nocą może budzić Cię łopotanie namiotu i materiał sypialni przyciskany do ciała jego naporem. A więc jak rozłożyć namiot? Szukaj więc miejsca, które będzie osłonięte przed podmuchami. Najlepszy będzie po prostu las, a gdy go nie ma – ściana kamieni, kosodrzewiny, krzewów. W otwartym terenie – duży głaz. Gdy śpisz w pobliżu grzbietu – wybierz stronę zawietrzną. Jeśli wiatru nie da się uniknąć, ustaw tylną ścianę namiotu, o najmniejszej powierzchni, w jego stronę.
Miejsce biwaku powinno być płaskie, aby w nocy nie zsuwać się na jedną stronę namiotu. Jeśli rozbijesz namiot na zboczu, możesz ześlizgiwać się z maty na ścianę lub osobę, z którą dzielisz schronienie. Biwakując w urozmaiconym terenie szukaj lokalnych wypłaszczeń na zboczach i między drzewami lub skieruj się w niższe partie dolin. Jeśli śpisz na pochyłości, pamiętaj aby Twoja głowa zwrócona była ku górze. Usuń spod namiotu ostre przedmioty, mogące uszkodzić jego podłogę. W razie wątpliwości możesz użyć dodatkowej podłogi, tzw. footprint’u. Sprawdź podłoże pod kątem kamieni lub korzeni, które nocą będą przeszkadzać i mogą uszkodzić materiał podłogi.
Miejsce na biwak powinno oferować dostęp do wody, ale być od tej wody oddalone przynajmniej 50 m. Dlaczego? Z jednej strony nie chcesz chodzić po wodę do mycia i gotowania wiele minut, szukając jej gdzieś daleko. Z drugiej musisz pamiętać o zwierzętach, które nocą przychodzą do wodopoju, a które będą bały się podejść do niego, wyczuwając Twoją obecność. Pamiętaj o zasadach Leave No Trace.
Staraj się rozłożyć namiot omijając zagłębienia terenu, żleby, dna suchych wąwozów czy dolinek. To miejsca, w których może zbierać się woda. W razie deszczu wklęsłe formy terenu mogą zamienić się w mokradła lub nawet strumienie, zalewając namiot od spodu. Jeśli przewidujesz nadejście złej pogody, staraj się umiejscowić swoje schronienie nieznacznie powyżej, aby woda omijała ten punkt.
Biwakując w lesie bardzo uważaj na suche konary lub całe pnie wokół Ciebie. Pamiętam mój strach, gdy podczas nocy w Puszczy Białowieskiej na moje schronienie spadła z hałasem uschnięta gałąź! Na szczęście była niewielka. Łatwo jednak wyobrazić sobie, że upadek na namiot wielkiego kawałka pnia może być tragiczny w skutkach.
Na koniec – biwakując wybierz miejsce oddalone od szlaku. Pozwoli to innym osobom cieszyć się niezakłóconym widokiem gór dokoła, a Tobie da poczucie bezpieczeństwa.
Gdy obudzisz się rano, przyjemnie będzie wystawić twarz w stronę słońca, ogrzać się i otworzyć drzwi, by wnętrze przeschło w jego promieniach. Dobrze rozłożyć namiot w miejscu, które nad ranem będzie oświetlone słońcem. Zagwarantuje ono, że poranna rosa szybko wyparuje z tropiku namiotu.
Z drugiej strony upalne, południowe słońce może nagrzać schronienie do wysokiej temperatury. Jeśli zostawiasz namiot w jednym miejscu na cały dzień, pamiętaj aby był on osłonięty w czasie największego upału. Dobrze, jeśli umiejscowisz go pod jakimś dużym drzewem – pod jego gałęziami słońce dotrze do Ciebie o świcie, ale w środku dnia ich baldachim osłoni przed upałem. Kolejny argument, by rozłożyć namiot poza otwartą przestrzenią, być może na skraju lasu.
O biwakowaniu z dala od wody wspomniałem wyżej. Warto pamiętać, że toaleta i miejsce do mycia muszą być oddalone o co najmniej 50 m (najlepiej 100 m) od namiotu i tyle samo od źródła wody. Dzięki temu nie spowodujesz jej zanieczyszczenia, a zapach np. pasty do zębów nie sprowadzi Ci pod miejsce biwakowe ciekawskich, nocnych gości.
Podobnie pamiętaj, że Twoje jedzenie powinno być szczelnie zapakowane, aby drobne zwierzęta nie wywęszyły go. A skoro o zwierzętach mowa – wiele osób pyta mnie, czy podczas wędrówek nie boję się spotkania z nimi. Nigdy! Szansa spotkania w polskich górach dużego zwierzęcia, w rodzaju niedźwiedzia, jest bardzo mała. Jeśli nie znajdziesz się niespodziewanie bardzo blisko niego, nie powinien cię niepokoić. Profilaktycznie trzymaj jednak bardziej pachnące jedzenie w szczelnej torbie – na kilku biwakach odkryłem w moich zapasach ślady gryzoni, które dobrały się do nich w nocy.
Odpowiednie miejsce wybieraj jeszcze przed zmrokiem. W przeciwnym razie ryzykujesz poszukiwania w ciemności i ostatecznie wybór miejsca niekomfortowego. Jakość Twojej miejscówki oceń za dnia. Jest bezpieczna? Osłonięta? Dość blisko wody – ale nie za blisko? Równa? Bez kamieni? To zaczynamy 🙂
Rozkładając namiot najpierw rozłóż go na ziemi i rozciągnij podłogę. Najpierw przytwierdź ją do ziemi – zapobiegnie to porwaniu przez wiatr. Układając namiot, od razu ustaw go w odpowiednim kierunku, tyłem do wiatru i/lub wejściem do słońca. Wbij w ziemię szpilki, przekładając je przez oczka w rogach podłogi. Potem wydobądź z plecaka stelaż i włóż go w tunele namiotu, mocując w rogach. Na koniec napnij tropik, naciągnij przedsionek i linki odciągowe, dokonaj niezbędnych poprawek.
W typowym polskim lesie podłoże nie powinno sprawiać Ci problemów. Jeśli jednak natrafisz na luźny piasek bądź śnieg, użyj kijków lub szerokich śledzi namiotowych do takiego podłoża. Na twardym gruncie lub w skałach przywiąż rogi i odciągi namiotu do kamieni.
Jak rozłożyć namiot? W deszczu znacznie lepiej sprawdzają się namioty ze stelażem zewnętrznym, a więc takie, gdzie cała konstrukcja wymaga tylko przełożenia masztów przez tunele i napięcia konstrukcji. Sypialnia naciągana jest wówczas razem z tropikiem. Gdy rozbijasz się w deszczu, takie rozwiązanie ocali Cię przed zamoczeniem wnętrza.
Jeśli Twój namiot wymaga rozłożenia sypialni, a dopiero potem narzucenia na nią tropiku, musisz działać szybko. Co ważne, musisz mieć wszystko przećwiczone przed wyruszeniem na szlak, aby wiedzieć, jakie elementy namiotu łączą się ze sobą. W deszczu priorytetem jest szybkość, na przekór złym warunkom.
Gdy namiot jest już gotowy, wejdź do przedsionka i wydobądź sprzęt do spania. Jeśli jest mokro, staraj się nie strząsać kropel deszczu z bagażu do wnętrza sypialni. Rozłóż matę, potem wrzuć do wnętrza śpiwór. Zdejmij buty oraz mokre ubranie i wejdź do sypialni. Staraj się, aby mokre rzeczy trzymane były w przedsionku.
Na biwaku wydobądź z bagażu to, co niezbędne do gotowania. Miej od razu zapas wody, by uniknąć zbędnego wychodzenia po nią, zwłaszcza, gdy pada. Kuchenką najlepiej operować w przedsionku, który musi być uchylony, jeśli gotujesz w namiocie. Jeśli pogoda jest dobra, przenieś kuchenkę raczej poza namiot.
Pamiętaj o pozostawieniu otwartej wentylacji. Jeśli jest chłodno, Twój oddech skrapla się na ściankach wewnątrz namiotu, a otwarte wywietrzniki w suficie i uchylone drzwi do przedsionka zminimalizują ten efekt.
… otwórz namiot, aby usunąć kondensację. W razie potrzeby przestaw namiot na słońce. Zwiń Twoje rzeczy w odwrotnej kolejności, złóż namiot i zatrzyj ewentualne ślady noclegu.
Jeśli biwakujesz w jakimś miejscu dłużej, okresowo przesuwaj namiot, by uniknąć „wypalenia” trawy w tym miejscu.
Jeśli o poranku pada deszcz, zbierz i spakuj swoje rzeczy wewnątrz namiotu i na koniec zwiń mokre schronienie, ale pakuj je osobno, tak, by nie zmoczyło reszty bagażu. Najlepiej zabezpiecz swoje wyposażenie wodoszczelnymi workami, a na koniec włóż do środka namiot.
