Obszar kilku tysięcy kilometrów kwadratowych, dwanaście tysięcy dróg wspinaczkowych, tysiąc skał, przewodnik wspinaczkowy liczący tysiąc dwieście stron- Frankenjura to bez wątpienia jeden z największych rejonów wspinaczkowych na świecie. Jakie skały warto odwiedzić i jakie drogi wybrać? To pierwsze pytanie, które pojawia się podczas planowania wyjazdu na Frankenjurę.

Przeglądanie kolejnych stron grubego przewodnika może przyprawić o zawrót głowy i pochłonąć mnóstwo czasu. Dlatego w niniejszym tekście chciałbym zaproponować wszystkim, którzy nie byli jeszcze w tym rejonie lub znają go słabo, pięćdziesiąt najlepszych dróg Frankenjury. Trzeba podkreślić, że jest to zadanie arcytrudne, bo jest w czym wybierać. Ponadto lista będzie z pewnością bardzo subiektywna i niejeden nie zgodzi się z moim wyborem, wskazując swoje typy jako te najlepsze. Mój wybór oparłem przede wszystkim na doświadczeniu, które zebrałem podczas dwustu dni spędzonych w lasach Frankenjury. W krótkich opisach starałem się zawrzeć charakter każdej drogi w sposób, który nie odbierze możliwości przejścia OS. Purystom stylu polecam zerknąć jedynie na nazwy dróg i sektora.

6+

1. Trittbrettfahrer, Marientaler Wände
   Świetna linia, wiodąca po niespotykanie dużych chwytach. Doskonała droga na początek przygody z Frankenjurą. 

Frankenjura drogi dla średniozaawansowanych

7

2. Schlaffsack, Marientaler Wände
   Bardzo ładna rozgrzewkowa droga. Jeden z klasyków Marientalera!
3. Emanuelle, Freudenhaus
   Ciekawa droga oferująca zróżnicowane przechwyty. 

Quergang 7+, wspina się Piotr Orzechowski (fot. Michał Grzyb)

7+

4. Aquaplaning, Reichelsmühler Wand
   Godne polecenia są praktycznie wszystkie drogi na tej ścianie. Piękne wspinanie po dobrych chwytach,. Jedynie obicie miejscami bywa lekko wymagające, chociaż bezpieczne.
5. Drunks in the gym, Reichelsmühler Wand
   Droga jest równie ładna jak wymieniona powyżej Aquaplaning. 
6. Im 27. Jahr des Zwerges, Zwergenschloss
   Bardzo ładna linia biegnąca po dziurkach.
7. Quergang, Diebesloch
   Mocno przewieszony trawers biegnący po wielkich chwytach.
8. Alltag in Franken, Stadeltenne
   Droga biegnąca nietypową dla standardów Frankenjury formacją. Ciekawe ustawienia w rysie. 
9. Panische Zeiten, Weißenstein
   Autor drogi oraz data przejścia są gwarancją klasy drogi- Kurt Albert rok 1980. Zdecydowanie polecam. 

Po lewej: Altag in Franken 7+, wspina się Romuald Kotowicz, po prawej: Dampfhammer 8 , wspina się Kasia Ceralewska (fot. Michał Grzyb)

8-

10. Isolation, Grüne Hölle
    Droga stanowi idealną rozgrzewkę przed trudniejszymi projektami na Grüne Hölle. Świetnie nadaje się również na projekt dla osób wspinających się na tym poziomie. Sektor był kiedyś secret spotem i dojście do niego może sprawiać za pierwszym razem lekkie problemy.
11. Stadeltenne, Stadeltenne
    Klasyk sektora o tej samej nazwie. 
12. Opa Falkenstein, Marientaler Wände
    Bardzo ciekawe wspinanie po dużych chwytach. Jedna z najpopularniejszych dróg sektora Marientaler. 
13. A-Hörnchen, Soranger Wand
    Jedna z bardziej popularnych dróg sektora Soranger. Sam sektor został skałą roku 2004. 

8

14. Dampfhammer, Weißenstein
    Droga, jak również cała skała, są bez wątpienia jednym z najpopularniejszych klasyków całej Frankenjury. Praktycznie zawsze ktoś wspina się w tym sektorze. Mają na to wpływ: bliskie położenie od autostrady, 30 sekundowe podejście pod skałę oraz co najważniejsze piękne klasyki z historią w tle. Dampfhammer to piękna linia biegnąca środkiem przewieszonej części Weissensteina. Została uznana za wzorzec drogi ósemkowej na Frankenjurze i według niej wyceniane są inne drogi o zbliżonej trudności. Droga pokonana pierwszy raz przez Kurta Alberta w 1979 roku. 
15. Saftpresse, Weißenstein
    Kolejny bezapelacyjny klasyk sektora Weißenstein. 
16. Heldbrau, Heldwand
    Droga wzięła swoją nazwę od pobliskiego browaru. Jest to najpopularniejsza linia na Heldwandzie. Trzeba pamiętać, że na tej skale z powodów lęgu ptaków występuje zakaz wspinania od wiosny do 31 lipca każdego roku. 
17.  Lara Croft, Heldwand
    Druga ładna ósemka w sektorze Heldwand.
18. Rechter Ausstieg, Roter Fels
    Jest to jedna z wyższych skał na całej Frankenjurze. Bardzo ładna 30 metrowa droga biegnąca w lekkim przewieszeniu 

Po lewej: autor na drodze Krampfhammer 9. Weissenstein (fot. Tymoteusz Bąk), po prawej: Paweł Draga na drodze Saftpresse 8. Wiessenstein (fot. autor)

8+

19. Fight Gravity, Richard Wagner Fels
    Absolutny klasyk, praktycznie każdy wspinacz przyjeżdżający na Frankenjurę chce przejść ten pasaż, przez co droga jest nieco wyślizgana.
20. Verlassen des Weges verboten, Breitenberg Nordwand
    Droga oferuje rozgrzewkowy pion, który następnie przechodzi w przewieszenie. Ciekawe przechwyty.
21. Dany de Vito, Schlosszwergwand
    Niepozorny, krótki „daszek” położony w cieniu głównego sklepienia Schlosszwergwand.
22. Hungry eyes, Soranger Wand
    Polecana droga jak i cała skała jest idealna dla tych którzy lubią krótkie, mocno przewieszone drogi. Wspinanie na Sorangerze jest możliwe nawet po mocnym deszczu. 
23. Bis Zum bitteren ende, Trautner Ged.- Wand
    Klasyk sektora, piękne dwadzieścia metrów wspinania.

Autor na drodze Dany de Vito. Sektor Schlosszwergwand. (fot. Tymoteusz Bąk)

8+/9-

24. Sultan of Swing, Grüne Hölle
    Klasyka Frankenjury – dobre zaginające się chwyty w lekkim przewieszeniu.
25. Dala, Obere Schlossbergwände
    Krótka i mocno przewieszona linia popularnego sektora Obere Schlossbergwande.

9-

26. Orang utan, Wolfsberger Grotte
    Droga zbliżona swoim charakterem do hiszpańskich klasyków. Wielkie chwyty i ,,no hand rest” w dachu. Prawdziwa przyjemność dla wspinaczy czujących się dobrze w takiej formacji.
27. Liebensmuhl, Planetarium
    Droga biegnąca po samych wielkich chwytach w dużym przewieszeniu.
28. Jumanji, Andeltodrom
    Sama skała nie jest imponująca- jest to 8 metrowa pochylnia, przewieszona pod kątem 45 stopni. Jeśli lubicie bulderowe wspinanie po małych lecz zaginających się dziurkach, to droga na pewno przypadnie wam do gustu.
29. Mambo Cavallero, Toni Schmid Ged.-Wand
    Piękny powietrzny kant.
30. Sledgehammer, Diebesloch
    Droga biegnie przez największe przewieszenie sektora Diebesloch. Świetne ciągowe wspinanie. Pozostałe drogi na tej skale również są warte polecenia.
31. Jump Into the fire, Megalumania
    Droga biegnie przez sam środek groty Megalumania.

9-/9

32. Gunter Priem U 42, Heldwand
    Bardzo ładny boulder po krawądkach, znajdujący się w górnej części drogi. 
33. Saftfeld, Marientaler Wände
    Świetna ciągowa droga biegnąca w lekkim przewieszeniu. Jeśli drogę zrobimy z łatwością, możemy pokusić się też o wariant prostujący- Kraftfeld 9+.

Sektor Rabenstein (fot. autor)

Frankenjura drogi dla zaawansowanych

9

34. Massaker, Soranger Wand
    Droga z daleka wygląda niepozornie – 7 metrowy mocno przewieszony nos. Jak na swoją długość jest to mocno ciągowe wspinanie po zaginających się dwójkach. Nie łapiąc u góry krawędzi droga ma trudności 9+.  
35. Stromlinie, Marientaler Wände
    Piękna ciągowa dziewiątka. Klasyk sektora Marientaler Wand. Jak wskazuje nazwa, na drodze trzeba wykazać się zapasem wytrzymałości, która wraz z pokonywaniem kolejnych metrów zaczyna niespodziewanie szybko zanikać.
36. Ban Bum Bank, Zerplatztes Alien
    Skała położona nieco na uboczu, wymaga piętnastominutowego podejścia. Mimo to klasa drogi wynagradza to z nawiązką- kolejne małe „Action direct”. 
37. Liebe ohne Chance, Obere Schlossbergwände
    Obłe dziurki oraz czujne haczenie pięty. Jest to bez wątpienia jedna z najpopularniejszych dziewiątek rejonu. 
38. Nimue- klasyk sektora Holzgauer
    Rewelacyjny ciąg testujący naszą wytrzymałość siłową. 
39. Krampfhammer, Weißenstein
    Drogę rozpoczyna radykalne pociągnięcie z pojedynczego palca, by później przejść w genialne wspinanie w przewieszeniu. 
40. Windstarke 9, Klagemauer
    W zestawieniu nie mogło zabraknąć najsłynniejszej bulderowej skały Frankenjury. Droga ma dosyć wymagające obicie – tylko 2 ringi, natomiast ruchy są świetne. Poza tym można się poczuć jak Wolfgang Gullich przechodzący tą drogę w roku 1984.

Po lewej: Przemek Filipek wspina się po drodze Massarbeit 9- w sektorze Stadeltenne, po prawej: Liebe ohne Chance 9 (fot. Michał Grzyb)

9+

41. Herkules, Bärenschlucht
    Absolutny klasyk sektora Beranschlucht. Co ciekawe, droga charakterem jest zdecydowanie odbiega od standardowych dziewiątek Frankenjury, biegnących po małych dziurkach. Poza startem, chwyty to zazwyczaj bardzo duże i zaginające się klamki. Droga wymaga raczej dobrej dynamiki i przybloku, niż silnych palców.
42. Grüne Banane, Wolfsberger Grotte
    Kolejny klasyk Wolfsberger Grotte. Trudny bulder w dachu na starcie przechodzi dalej w nieco łatwiejsze wspinanie. 
43. Ekel, Eldorado
    Eldorado to najczęściej fotografowana skała na Frankenjurze. Jest to niesamowita pochylnia położona wysoko nad parkingiem. Ekel to z kolei jedna z najlepiej rozpoznawalnych dróg Frankenjury. Pokonany przez Jerego Moffata w 1983 roku. 
44. Laurin, Schlosszwergwand
    Droga znajduje się w mocno przewieszonej części sektora Obere Schlosbergwand. Linia oferuje bardzo ciekawe ustawienia i haczenia palców. Wspinanie możliwe nawet w mocnym deszczu.
45. Monokultur, Terrarium
    Absolutna klasyka bulderowego wspinania na Frankenjurze – duże przewieszenie i radykalne pociągnięcia z dziurek. Droga nie jest długa, ale wymaga sporej siły palców.

Sektor Terrarium. W środkowej części biegnie droga Monokultur 9+ (fot. autor)

9+/10-

46. Die zwei muskeltiere, Soranger Wand
    Droga forsuje sześciometrowy dach. Haczenia pięty, ruchy wymagające napięcia całego ciała i sporo wytrzymałości siłowej- to wszystko czego będziemy potrzebować do zrobienia tej linii.

10-

47. Slimline, Waldkopf
    Nie bez powodu droga często bywa nazywana małym Action Direct. Nie dość, że znajduje się w bliskim sąsiedztwie Action, to jeszcze charakter drogi i chwyty są podobne. Oczywiście na Slimlinie nie znajdziemy tak radykalnych skoków po jednopalczastych dziurkach, jak na sąsiedniej 9a. Kąt przewieszenie również jest mniejszy. Bez wątpienia jest to jeden z największych klasyków Frankenjury.
48. Witchcraft, Neumühle
    Jeden z klasyków w stopniu 10-. Przepiękny krzyż w trudnościach i ciągowe wspinanie po zaginających się dziurkach. „Must do” dla osób wspinających się na tym poziomie. 
49. Desperado, Solarium
    Zdecydowanie jedna z ładniejszych linii w tym stopniu.

Autor na drodze Witchcraft 10-, Sektor Neumühle (fot. Marcin Domżoł)

11

50. Action Direct, Waldkopf
    Powyższe zestawienie obejmuje drogi, które są możliwe do pokonania przez wielu wspinaczy. Najprawdopodobniej żaden z czytelników nie będzie w stanie przejść opisywanej linii. Natomiast nie mogło jej zabraknąć na liście. Ta droga to kamień milowy sportowego wspinania na świecie. Linia pokonana przez Wolfganga Gullicha w 1991 roku. Pierwsza 9a na świecie. Droga legenda, słyszał o niej każdy kto interesuje się wspinaniem. Jak do tej pory linia ma jedno polskie przejście. A może jednak się mylę i ktoś z czytających popełni drugie polskie przejście?

Życzę powodzenia w kompletowaniu listy!

Klimaty Frankenjury (fot. autor)