29.06.2020

Burza w górach

To jeden z tych elementów górskich wycieczek, na który nie masz żadnego wpływu. Tak, chodzi o pogodę. Można zaakceptować jej zmienność i się do niej przyzwyczaić lub zrezygnować z takich wypadów. Natomiast jeśli góry to Twoja pasja, prawdopodobnie nie unikniesz załamania pogody.

                       

Jedno jest pewne, aura na większych wysokościach zmienia się znacznie bardziej dynamicznie niż na nizinach i w mieście. Z tego powodu zawsze trzeba być przygotowanym na każdą ewentualność. Burza w górach przychodzi nagle, nawet kiedy na początku wyprawy mocno operuje słońce. Jedyne, co możesz zrobić to sprawdzić prognozę oraz we właściwy sposób spakować plecak. Do tego dochodzi kilka podstawowych zasad dotyczących tego, jak zachować się w czasie burzy.

Pogoda w górach

Budzisz się wcześnie rano, pakujesz plecak, zbierasz grupę znajomych i w góry. Na początku świeci piękne słońce, niebo jest błękitne i nie ma na nim ani jednej chmury. Wtedy myślisz, że to będzie idealny dzień na wycieczkę, w końcu udało się trafić na prawdziwą „lampę”. Jednak nic bardziej mylnego! Już w połowie szlaku orientujesz się, że coś się szykuje i spakowanie kurtki przeciwdeszczowej do plecaka to nie był taki zły pomysł.

 

burza w górach
Pogoda w górach jest często nieprzewidywalna, warto mieć ze sobą kurtkę przeciwdeszczową (fot. 8academy).

Pogoda w górach bywa zaskakująca. Nawet sprawdzając regularnie prognozę można się mocno zdziwić. Z tego właśnie powodu warto mieć ze sobą mapę i kompas, gdyby zdarzyło się, że drogę do schroniska spowije mgła. Również dlatego nie warto wybierać się w trasę bez zabezpieczenia przed deszczem. Niezależnie od tego czy preferujesz kurtkę z membraną czy raczej masz ze sobą jednorazową pelerynę. Nigdy nie możesz mieć 100% pewności, że nie zleje Cię deszcz i nie zastanie Cię burza w górach.

Burza w górach – podstawowe informacje

W tym temacie lepiej zapobiegać niż starać się reagować na to, co Cię już spotkało. W jaki sposób można zminimalizować ryzyko wędrowania w czasie burzy? Na pewno jedną z podstawowych zasad jest odpowiednie zaplanowanie wycieczki. Musisz mieć na uwadze, że burze występują najczęściej w drugiej części dnia, dlatego tak ważne jest wyruszenie odpowiednio wcześniej.

Ponadto, przemyśl gdzie będziesz znajdować się w tych godzinach. Czy będzie to raczej koniec wycieczki czy też w samo południe będziesz właśnie przemierzać najbardziej eksponowany odcinek? Start o świcie jest w stanie zminimalizować ryzyko, że burza w górach Cię zaskoczy.

Burza w górach – zasady zachowania*

Wybierając się w góry warto dobrze przygotować się do tego, co może spotkać Cię na szlaku. I nie chodzi tylko o odpowiednie spakowanie plecaka (jeśli zastanawiasz się co wziąć w góry przeczytaj ten artykuł). Znaczenie może mieć także dokładne prześledzenie przebiegu trasy, rozplanowanie przyjazdu i powrotu oraz przemyślenie miejsc na odpoczynek czy posiłek.

Dobrym pomysłem jest poczytanie o szczycie, który zamierzasz zdobyć. Nawet dostosowanie miesiąca w roku, kiedy najlepiej go atakować, może być kluczowe. Takie wskazówki mogą wydać się prozaiczne, ale tak jest tylko do momentu, kiedy faktycznie wspomniane zdarzenie ma miejsce.

burza w górach infografika 8academy
Jak zachować się w czasie burzy w górach? Zapamiętaj podstawowe zasady (fot. 8academy)

1. Sprawdź pogodę

W dobie Internetu i wszechobecnych kamer online możesz szybko i łatwo sprawdzić pogodę. Ba, możesz nawet na chwilę przenieść się w Tatry i spojrzeć jak miewa się Dolina Chochołowska czy Dolina Pięciu Stawów. Pamiętaj też, że warto zobaczyć prognozę kilkukrotnie, nie tylko na etapie planowania, na dzień przed, ale i rano w dniu wyjścia. Możesz zerknąć na temperaturę, siłę wiatru oraz milimetry opadów.

To obowiązkowy punkt każdej wycieczki. Warto też przejrzeć strony służb ratunkowych GOPR czy TOPR (w zależności od tego, gdzie aktualnie przebywasz). Znajdują się tam ostrzeżenia, a zimą także komunikaty lawinowe. Popularne są także radary burzowe, umożliwiające sprawdzenie, gdzie dokładnie znajdują się chmury oraz w którą stronę się przemieszczają. Ważna jest również obserwacja aktualnych warunków, zbierające się chmury zwiastują nadejście burzy. Wtedy należy przemyśleć plan wycieczki i w razie możliwości zawrócić lub starać się zejść niżej.

burza w Tatrach
By zminimalizować ryzyko wędrowania w burzy wyruszaj jak najwcześniej (fot. 8academy).

2. Ruszaj wcześnie

Ta zasada sprawdzi się nie tylko, gdy obawiasz się, że spotka Cię burza w górach. Wychodząc wcześnie zmniejszasz ryzyko, że pioruny dosięgną Cię na grani. Dobrze rozplanuj przebieg wyprawy, zerknij na podane na mapie czasy przejścia, najlepiej doliczając do nich zapas. W końcu każdy miewa lepsze i gorsze dni.

Wyruszanie skoro świt ma wiele plusów, przede wszystkim przekłada się na bezpieczeństwo wędrówki. Unikasz ryzyka, że będziesz poruszać się szlakiem po zmroku, co może powodować trudności w orientacji. Jednak do największych zalet należy zaliczyć mniejsze tłumy. Ten trend powoli ulega zmianie, bo turyści wyruszają w góry coraz wcześniej, ale bladym świtem możesz spodziewać się raczej spokojnej wędrówki.

3. Zejdź z grani

Dwa poprzednie punkty dotyczyły głównie tego, co zrobić, by burzy uniknąć. Jednak, gdy to nastąpi konieczna jest wiedza jak się zachować. Co robić, a czego unikać? Burza w górach przychodzi nagle, sytuacja na wysokości zmienia się znacznie bardziej dynamicznie. Za pierwszym razem zadziwi Cię, jak głośne mogą być grzmoty. Dźwięk odbijany od skał dociera do uszu ze zwiększoną siłą.

Gdy zdarzy się, że w trakcie burzy przebywasz na grani, w eksponowanym miejscu, najlepszym rozwiązaniem jest jak najszybsze zejście niżej. Szybkie, ale jednocześnie rozważne. W trakcie ulewy skały są niezwykle śliskie i niewiele brakuje, by się przewrócić. Dlatego staraj się zejść możliwie nisko, ale nie panikuj, dokładnie stawiaj stopę i pamiętaj, aby bezpiecznie tracić wysokość.

4. Zabezpiecz telefon

Naładowany telefon to podstawa, powinien znaleźć się w każdym plecaku. Przed wycieczką pamiętaj, by podłączyć go do ładowania, a jeśli obawiasz się o stan baterii zabierz ze sobą powerbank, dzięki któremu szybko go uzupełnisz. Pisząc o zabezpieczeniu telefonu, warto przemyśleć, gdzie będzie on przechowywany podczas wycieczki.

Może okazać się, że kieszeń w plecaku będzie niewystarczająca. Dobrym pomysłem może być wodoodporny pokrowiec, dzięki któremu nie musisz się obawiać, że Twój smartfon zamoknie. W pełni sprawny telefon posłuży m.in. do wezwania pomocy w awaryjnej sytuacji, dlatego tak ważne jest dbanie o jego odpowiednie przechowywanie. Możesz także zainstalować w telefonie aplikację Ratunek, która pozwoli ratownikom określić Twoją pozycję. Wystarczy kilka kliknięć, by uzyskać pomoc.

burza w górach - jak się zachować
Rozprosz się w grupie, by zmniejszyć ryzyko porażenia piorunem (fot. 8academy)

5. Rozprosz się w grupie

W grupie raźniej, bezpieczniej jest wędrować przynajmniej w dwie osoby. To odpowiednie rozwiązanie w razie wypadku, ponieważ druga osoba zawsze może wezwać pomoc. Jednak w przypadku burzy trzeba wziąć pod uwagę, że obowiązują pewne zasady zachowania się w grupie. Przede wszystkim jeśli idziecie we dwoje, należy zrezygnować z trzymania się za ręce. W razie porażenia, ładunek może przejść na drugą osobę.

Kiedy w większej grupie spotka Was burza w górach najlepszym rozwiązaniem jest rozproszenie się. W ten sposób unikniecie porażenia większej ilości osób. Pamiętaj o zachowaniu odpowiedniego odstępu, nawet kilkumetrowego. Wystarczy przypomnieć tragiczne wydarzenia na Giewoncie w 2019 roku.

6. Odsuń się od skał

Kolejną wskazówką jest to, aby odsunąć się na bezpieczną odległość od skał. Jeśli poruszasz się w skalistym terenie i decydujesz się przeczekać burzę zachowaj od skały minimum 1 metr odstępu. Natomiast jeśli skały znajdują się bezpośrednio nad Twoją głową nawet 3 metry odstępu. To porady dotyczące trekkingu.

Natomiast nieco inaczej wygląda sytuacja podczas wspinaczki. Priorytetem jest by możliwie szybko się wycofać, jednak kiedy burza rozpęta się na dobre należy przerwać zjazd. Wynika to z tego, że piorun może przejść po linie i porazić wspinacza. Jedyną możliwością jest wtedy przeczekanie na skalnej półce z zachowaniem ostrożności, odległości od skały i punktów asekuracyjnych.

7. Nie dotykaj łańcuchów

W trakcie burzy zachowaj odległość od wszelkich metalowych elementów. Na części szlaków w Tatrach znajdują się sztuczne ułatwienia w postaci łańcuchów, klamer oraz drabin. Można spotkać je między innymi w trakcie podejścia na Rysy czy na jednym z bardziej wymagających szlaków – Orlej Perci. Ich bliskość może zwiększyć ryzyko porażenia piorunem.

Przebywając w eksponowanym terenie należy przede wszystkim postarać się, by jak najszybciej zejść poniżej grani. Taka sama zasada dotyczy przebywania blisko łańcuchów. Co więcej, należy pamiętać, że ulokowane są one nie tylko na znacznych wysokościach. Przykładem łańcuchów występujących w zagłębieniu terenu jest Kobylarzowy Żleb na niebieskim szlaku na Małołączniak. Podczas burzy tego typu miejsca również nie stanowią dobrego schronienia. Należy starać się możliwie szybko je opuścić.

8. Unikaj drzew

Samotnie stojące drzewo nie stanowi dobrego schronienia. Na otwartej przestrzeni może przyciągać pioruny, które uderzają najczęściej w najwyższe punkty terenu. Nawet opieranie się o jego pień może być niebezpieczne. W razie uderzenia, ładunek może przejść po nim i porazić Ciebie.

Trzeba także pamiętać o tym, że drzewo bywa niebezpieczne po kontakcie z piorunem. Połamane w ten sposób gałęzie mogą spaść na szlak utrudniając przejście. Poruszanie się między drzewami wymaga zachowanie niezbędnej ostrożności oraz liczenia się z tym, że spadające gałęzie lub pień mogą zatamować drogę oraz spowodować obrażenia.

9. Unikaj cieków wodnych

Gdy spotka Cię burza w górach ciężko uniknąć cieków wodnych. Jeśli wędrujesz w skalnym terenie, woda może spływać niemal wszędzie. Szczególnie niebezpieczne są żleby, które w trakcie deszczu przeobrażają się w koryta o wartkim prądzie. Jeśli choć raz zdarzyło Ci się schodzić w takich warunkach w Tatrach, zapewne wiesz jak szybko przepełniają się one wodą.

W niższych partiach szybko powstają kałuże. Woda stanowi doskonałe pole do przepływu ładunków elektrycznych. Z tego powodu należy trzymać od niej możliwie jak największy dystans. Dotyczy to nie tylko wody w skalnych żlebach, ale i strumieni, rzek oraz zbiorników wodnych.

10. Przyjmij skuloną pozycję

Jeśli zdecydujesz się przeczekać burzę, najbezpieczniej jest przyjąć skuloną, embrionalną pozycję. W ten sposób jesteś w stanie zminimalizować ryzyko porażenia piorunem. Przeczekanie to dobry pomysł, kiedy zejdziesz już z bardziej eksponowanej ścieżki, a dalsze schodzenie może okazać się niebezpieczne.

Dobrym rozwiązaniem jest również odizolowanie się od mokrego podłoża. Może do tego posłużyć sprzęt taki jak plecak czy karimata, na której można usiąść. Kucnij, złącz nogi ze sobą i podciągnij je możliwie pod siebie. Tak przeczekasz niebezpieczne wyładowania, minimalizując ryzyko porażenia piorunem.

Burza w górach – częste pytania

Przed wycieczką często pojawiają się różne pytania dotyczące, tego jak zachować się w czasie burzy lub jak jej uniknąć. Zebraliśmy tutaj kilka częstych wątpliwości i staramy się na nie odpowiedzieć.

Kiedy najczęściej występują burze?

Burze najczęściej występują w letnim okresie kiedy temperatury są znacznie wyższe. Miesiącami, w których należy szczególnie uważać są czerwiec, lipiec oraz sierpień czyli w środku kalendarzowego lata. Z ich powstawaniem należy liczyć się raczej w okolicach południach. Rzadko można spotkać je o poranku.

Kiedy najlepiej wyjść na szlak?

Najlepiej zdecydować się na rozpoczęcie wycieczki wcześnie rano. W ten sposób zwiększasz swoje szanse na bezpieczne poruszanie się po górach. Burze powstają zazwyczaj w okolicach południa i później. Wczesne wyjście to także mniejsze tłumy na szlaku oraz powrót przed nadejściem zmroku. Podsumowując wychodzenie o poranku ma same zalety, poza momentem, w którym dzwoni budzik.

 

wytyczanie szlaku na mapie w górach
Sprawdź dokładny przebieg szlaku i przemyśl, gdzie będziesz znajdować się w południe (fot. 8academy).

Gdzie przeczekać burzę?

Najlepszym rozwiązaniem jest oczywiście przeczekanie burzy w schronisku, jeśli masz taką możliwość. Gdy znajdujesz się na szlaku, zejdź z bardziej eksponowanego terenu i kucnij na plecaku lub karimacie, mając stopy złączone ze sobą. Unikaj zgłębień terenu, cieków wodnych oraz metalowych elementów. Zachowaj także bezpieczny odstęp od skały.

Jakich miejsc unikać podczas burzy?

Podczas burzy unikaj przebywania na grani, staraj się nie chować pod samotnym drzewem, które może przyciągać pioruny. Co więcej, należy zrezygnować ze zbliżania się do metalowych, sztucznych ułatwień. Łańcuchy, klamry i drabinki na szlaku to niebezpieczne sąsiedztwo. Nie szukaj schronienia w jaskini, zagłębieniu terenu czy wśród skał.

* Powyższe zasady zostały opracowane na podstawie Akademii Górskiej TOPR – Odcinek 1 – Burze w górach.

                 

Udostępnij

Strona wykorzystuje pliki cookies w celach wyłącznie statystycznych. Jeśli nie chcesz, by pliki cookies były instalowane na Twoim dysku zmień ustawienia swojej przeglądarki. Korzystanie z witryny oznacza zgodę na wykorzystanie plików cookies. Dowiedz się więcej.