Maty samopompujące dostępne są na polskim rynku turystycznym od kilkunastu lat. Wciąż zyskują na popularności, bo niewątpliwie są dużo wygodniejsze niż karimaty. Do tego zajmują mniej miejsca w plecaku, a wraz z rozwojem technologicznym systematycznie tracą na wadze. Widok turysty z pokaźną rolką pianki doczepionej na zewnątrz plecaka powoli odchodzi do historii, bo maty samopompujące mają ogrom zalet.
No tak. Pewnie i ty o nich słyszałeś (-aś). Skuszony (-a) obietnicami fantastycznego produktu, rozwijasz matę i… I nic. Myślisz: przecież to miała być mata samopompująca – jak działa, taki wynalazek? Albo raczej dlaczego nie działa? Jest uszkodzona, czy ja coś źle robię? Spokojnie! Wszystkiego się dowiesz. W niniejszym tekście postaramy się odpowiedzieć na to pytanie i wyjaśnić dlaczego zdarza się, że mata samopompująca jednak nie pompuje się sama. Przed tobą dawka skondensowanej wiedzy: mata samopompująca – instrukcja obsługi.
Jak działa mata samopompująca i w jaki sposób się ją “obsługuje”? Zasady są bardzo proste. (fot. 8academy.pl)
Pierwsza mata samopompująca została wynaleziona przez Johna Burroughsa, Jima Lea i Neila Andersona – inżynierów z Boeinga, którzy postawili sobie za cel stworzenie lekkiej, wygodnej i wytrzymałej maty kempingowej. Zainspirowała ich rzecz codzienna, zdawałoby się banalna: piankowa poduszka. Każdy zapewne kojarzy, że po wstaniu z wygodnego siedziska fotela czy kanapy, powraca ono do pierwotnego kształtu, zasysając powietrze do wnętrza. Mechanizm jest prosty. Ciężar ciała wypycha powietrze z otwartych porów pianki (co słychać), a gdy zmniejszamy nacisk, ponownie się ona napełnia. Wspomniane wyżej trio postanowiło wykorzystać tą obserwację do ulepszenia koncepcji karimaty, która do tego momentu wykorzystywała pianki o zamkniętych porach. Panowie uznali, że kombinacja “otwarte pory + powietrze” zwiększy komfort i własności termiczne karimaty. Wyzwaniem była kontrola wpuszczania i wypuszczania powietrza, ale wentyl nie był już wówczas kosmiczną technologią.
Jeśli twoim wyborem jest mata samopompująca – instrukcja obsługi w formie książki raczej nie będzie ci potrzebna. Wystarczy zapamiętać kilka dziecinnie prostych zasad. (fot. Outwell)
Inżynierowie zaprojektowali matę, która jest zbudowana podobnie do materaca dmuchanego (szczelny materiał wierzchni), lecz w środku wypełniona została specjalną gąbką, która posiada “pamięć kształtu”. Dostęp powietrza jest regulowany przez zawór zamontowany z boku materaca. Rozkładając matę i otwierając zawór, pozwalamy rozprężającej się gąbce zassać powietrze do środka. Mata samopompująca posiada więc tyle “mocy samopompującej”, ile jej gąbka zdolności do przywrócenia swojego pierwotnego kształtu.
I tu dotarliśmy do sedna. To właśnie od pianki zależy umiejętność samopompowania. Jeśli więc zadajesz sobie pytanie: “mata samopompująca – jak działa taki sprzęt?”, przyjrzyj się bliżej poduszkom z ulubionej kanapy.
Pianka piance nierówna. Dzisiejszy rynek tworzyw sztucznych jest ogromny, więc powstają tysiące wypełnień do różnego rodzaju materaców. Nie wszystkie mają identyczne własności. Od jakości gąbki zależy to, jak bardzo mata jest sprężysta i jak długo zachowa swoją zdolność do przywracania pierwotnego kształtu. Czołowi producenci mat samopompujących nie ustają w dążeniu do podniesienia parametrów swoich produktów, a te różnić się mogą:
Mata macie nierówna – w tym kontekście duże znaczenie ma jakość użytej pianki. (fot. Easy Camp)
W przypadku tanich pianek (nieodpowiednich do mat turystycznych) z czasem spada umiejętność samopompowania – zasysają powietrze wolniej, a także nierównomiernie. Zdarzyć się może, że pewne obszary – zwykle te położone najdalej od zaworu – nie wypełniają się całkowicie i mata samopompująca jest w tych miejscach wyraźnie cieńsza. To pierwsze oznaki zużywania się maty – jedni zauważą je już po pierwszym sezonie, inni po wielu latach. Dobrze przechowywana i konserwowana mata z wyższej półki cenowej potrafi zapewnić identyczną jakość przez wiele lat.
Ale co z tym samopompowaniem? Dlaczego czasem nie działa?
Teoretycznie aby mata się napełniła, wystarczy odkręcić wentyl. To działa, ale często oczekujemy efektu zbyt szybko. Nowa mata, która zwinięta do jak najmniejszych rozmiarów spędziła w magazynie producenta, w transporcie i w sklepie kilka długich miesięcy, wymaga czasu aby w pełni się rozprężyć. Pierwsze napełnienie tak ściśle skompresowanego materaca może zająć kilka godzin. Jeśli więc właśnie patrzysz z przerażeniem na nowy zakup i zastanawiasz się o co chodzi, to uspokajamy. To normalne. Wykaż się cierpliwością, albo najzwyczajniej w świecie nadmuchaj matę by pomóc piance “przypomnieć sobie” jak ma wyglądać w pełnej okazałości.
Mata samopompująca – jak działa? W zasadzie napełnia się sama, ale czasami trzeba jej trochę pomóc. (fot. 8academy.pl)
Sytuacja opisana w poprzednim paragrafie będzie regularnie się powtarzać, jeśli nie będziesz mieć możliwości przechowania maty rozwiniętej. Producenci zalecają, aby na ten czas pozostawić otwarty wentyl, a maty nie zwijać. Idealnie jeśli znajdziesz dla niej miejsce za szafą / w szafie / na szafie czy pod łóżkiem. Jeśli to nie jest problemem, sprawisz że pianka będzie cały czas rozprężona. Gdy zrolujesz ją tuż przed urlopem, dzień czy dwa później napełni się naprawdę w trybie ekspresowym. Wtedy faktycznie nazwa “mata samopompująca” staje się jasna i logiczna. Na trekkingowych wyprawach, gdzie wielokrotnie przyjdzie Ci zmienić miejsce noclegu, zauważysz że każdorazowe napełnianie maty wieczorem odbywa się w 90% samoczynnie*, a opróżnianie materaca o poranku staje się wyzwaniem, bo na chwilę “spuszczony z oka wentyl” ponownie zasysa powietrze, które ty właśnie pieczołowicie z maty wyciskałeś (-aś).
*Żadna pianka nie “samonapompuje” maty całkowicie – do pełnej grubości i twardości. Pianka wyrównuje ciśnienie wewnątrz maty w relacji do tego na zewnątrz, nie wciąga go jednak ponad miarę. Jeśli lubisz spać na twardym posłaniu musisz podnieść ciśnienie powietrza, wykonując kilka dmuchnięć ustami (nie należy przesadzać z ilością, bo wilgoć z oddechu, która dostanie się do środka, sprzyja rozwojowi pleśni, a zimą może spowodować tworzenie się mikrokryształków lodu). Alternatywą jest użycie pompki.
Mata samopompująca to propozycja dla osób ceniących sobie komfort. (fot. Hannah)
A co, jeśli naprawdę nie masz w domu warunków, by przez większą część roku trzymać matę rozwiniętą? Nie ma co demonizować – rolowanie nie uszkadza maty. Musisz tylko pamiętać, by:
To tyle, co trzeba wiedzieć o tego rodzaju sprzęcie. Jeśli Twoim wyborem jest mata samopompująca – instrukcja obsługi w formie książki raczej nie będzie ci potrzebna. Wystarczy zapamiętać kilka dziecinnie prostych zasad.
W niniejszym artykule skupiliśmy się na tym, żeby wyjaśnić jak działa mata samopompująca. Mamy nadzieję, przedstawiona przez nas instrukcja, będzie przydatna. Wynalezienie maty samopompującej to ogromny krok w kierunku komfortu, jakiego karimata nie była w stanie nigdy zapewnić. Jeśli dopiero rozważasz zakup czegoś do spania, a trafiłeś (-aś) tu w poszukiwaniu ogólnych informacji o matach samopompujących, to zapewniamy że warto. Dobra mata samopompująca zupełnie zmieni komfort twoich wypraw!
[Jeśli zainteresowało cię to, co oferuje mata samopompująca i szukasz dodatkowych informacji na jej temat, możemy polecić ci też inne artykuły 8academy: tekst Łukasza Supergana oraz artykuł, w którym porównujemy maty samopompujące, materace i karimaty]
Mata samopompująca konkuruje z karimatami oraz dmuchanymi materacami. Na zdjęciu (w środku) model Robens Air Impact. (fot. 8academy.pl)
