Szukasz właściwych butów wspinaczkowych? Poznaj konstrukcyjne różnice, określ ich zastosowanie, zmierz stopę i wybierz model, który najbardziej do Ciebie pasuje!
Jak dokonać wyboru butów wspinaczkowych? Skutecznie i bez pośpiechu. Po pierwsze, pamiętaj, że nie ma butów “idealnych” dla każdego. Opinii o poszczególnych modelach znajdziesz tak wiele, jak i samych wspinaczy. Przy wyborze butów nie kieruj się więc wyłącznie radą znajomego, kluczowa jest świadomość mnogości skalnych wyzwań, zróżnicowania budowy stopy, stopnia umiejętności, jak i gustów samych użytkowników. Dużo tego? Spokojnie, uporządkujemy tę wiedzę, dając Ci przejrzyste wskazówki. W tym artykule znajdziesz informacje o kopytach szewskich, z których korzystają producenci obuwia dla łojantów. Dowiesz się, jaki rozmiar butów wspinaczkowych wybrać, by zakup był udany oraz co zrobić w sytuacji, gdy wybór okaże się niezbyt trafiony.
W niniejszym tekście bazujemy na materiałach i klasyfikacjach stworzonych przez specjalistów z marki Ocun. Większość pojawiających się tutaj twierdzeń ma jednak uniwersalny charakter.
Jaki rozmiar butów wspinaczkowych wybrać? To nie jest takie proste, jak w przypadku obuwia, które nosimy na co dzień. (fot. Piotr Deska)
Ale zanim dowiesz się jaki rozmiar butów wspinaczkowych wybrać, zaczniemy od przybliżenia procesu, w efekcie którego buty wspinaczkowe zyskują właściwą formę. Kluczowe znaczenie mają tutaj kopyta, przy użyciu których nadaje się butom wspinaczkowym kształt i odpowiednią objętość. Stopa ludzka jest formą przestrzenną – trójwymiarową. Aby obuwie (tworzone z dwuwymiarowych materiałów) spełniało określone wymagania, niezbędne jest zastosowanie odpowiednich zabiegów technologicznych.
Projektowanie kopyt i ich modelowanie to proces złożony i długofalowy, który opiera się na dużej wiedzy i nowych wiadomościach z dziedziny wspinaczki sportowej. Powinna to być konstrukcja idealnie precyzyjna, która daje prawidłowe podparcie stopie i redukuje napięcia mięśniowe. Twórcy obuwia wspinaczkowego muszą też być ekspertami w dziedzinie anatomii, ponieważ ludzkie stopy, które między sobą potrafią dosyć wyraźnie różnić się kształtem, wymagają butów odpowiednio dopasowanych. Bazując na wspomnianych cechach anatomicznych i biorąc pod uwagę uwarunkowania związane z technikami wspinaczkowymi, specjaliści Ocun przez wiele lat opracowywali nowe kopyta, także dla „prostszych” modeli, mających zapewnić komfort i wygodę przy rekreacyjnym wspinaniu. A więc jakie kopyto wybrać?
Po pierwsze but musi pasować do kształtu stopy. (fot. Ocun)
W chwili obecnej Ocun używa siedmiu kopyt, które pasują do różnych rodzajów stóp i pozwalają dobrać buty wspinaczkowe do preferowanej aktywności skalnej.
Jakie kopyto wybierają zawodowcy? W tej grupie uznaniem cieszy się Excentric – kopyto zaprojektowane dla najbardziej wyczynowych zastosowań. Radykalnie zakrzywione i wklęsłe, aby wspomóc palce. Ekstremalnie asymetryczny kształt skupia się na dwóch największych palcach, zachowuje jednak wystarczająco dużo przestrzeni dla pozostałych. Kopyto to przeznaczone jest dla stóp o standardowej szerokości oraz szerszych, posiada średnio głęboką piętę. Model Ocun Diamond;
Lekko wygięte kopyto z radykalnie zakrzywionym i wklęsłym przodem, celem wsparcia stłoczonych palców. Bardzo asymetryczny kształt skupia się na paluchu. Przód modelowany anatomicznie, z uwzględnieniem potrzeby mocnego zgięcia wszystkich palców. Przeznaczone dla stóp o standardowej szerokości oraz szerszych (wersja Plus), posiadają średnio głęboką piętę. Rekomendowane dla wyczynowych zastosowań w przewieszeniu. Modele: Ocun Ozone (zachęcamy do obejrzenia filmu o tej rodzinie butów), Ocun Rebel, Ocun Oxi;
Wczytuję galerię
Radykalnie zakrzywione z przodu, średnio asymetryczne. Przestrzeń na palce uwzględnia konieczność lekkiego ich zgięcia, nie powoduje jednak znacznego dyskomfortu. Przeznaczone dla stóp o standardowej szerokości oraz wąskich, posiada płytką piętę o zmniejszonej objętości. Zaprojektowane na podstawie studiów stopy chudej i wyraźnie kościstej, charakterystycznej dla wielu zaawansowanych wspinaczy. Model Ocun Pearl LU;
Na jakie kopyto postawić, gdy jest się na początku wspinaczkowej drogi? Może na Entratic (wcześniej znane jako Basic) – zaprojektowane z myślą o osobach, które nie wykorzystują radykalnie zakrzywionych kształtów? Płaskie i delikatnie asymetryczne. Posiadające przód modelowany dla wysokiego komfortu, z zachowaniem technicznych walorów buta. Przeznaczone dla stóp o standardowej szerokości oraz szerszych, z średnio głęboką piętą. Modele: Ocun Ghost, Ocun Strike;
Kopyta bardzo zbliżone do wyżej opisanego Entratic, o minimalnie innym profilu. Model Ocun Crest;
Jakie kopyto będzie dobre dla dzieci? Ocun proponuje kopyto Baby – płaskie i delikatnie asymetryczne. Przód modelowany dla wysokiego komfortu, z zachowaniem technicznych walorów buta. Szerokość cholewki oraz samej okolicy pięty uwzględnia ortopedyczne wymagania stawiane butom dziecięcym.
Od tego jaki rozmiar butów wspinaczkowych wybierzemy, zależeć może radość z realizowania pasji oraz progres. (fot. Piotr Deska)
Ustalenie odpowiedniej symetrii buta i odpowiedź na pytanie “jakie kopyto wybrać?” nie jest jedynym istotnym zadaniem. Każdy z nas ma inną, unikalną stopę o danej objętości. Dobór rozmiaru determinowany jest więc zarówno przez sztywność konstrukcji, jak i wspinaczkowe doświadczenie i umiejętności. Najogólniej rzecz ujmując, optymalny rozmiar dla wspinaczki czysto sportowej (na zaawansowanym poziomie) będzie mniejszy, aniżeli ten polecany na wielowyciągowe drogi czy do zastosowań stricte rekreacyjnych. Jeśli chce się skorzystać z rekomendowanej tabeli rozmiarów, koniecznym jest aby znać swój standardowy rozmiar obuwia (czyli taki, w jakim chodzi się na co dzień) oraz dokładną długość stopy wyrażoną w milimetrach. A więc jaki rozmiar butów wspinaczkowych wybrać?
Poprawne przeliczenie naszego indywidualnego rozmiaru, na ten rekomendowany przy wyborze butów wspinaczkowych, jest tematem niekończących się dyskusji. Ocun dostrzegł ten fakt, tworząc system rozmiarowania Mondo Point, gdzie następujące po sobie rozmiary zmieniają się nie tylko względem długości stopy, ale również szerokości. Metryczne oznakowanie pozwala każdemu samodzielnie, przy użyciu ołówka i papieru, dobrać prawidłową długość buta dla własnej stopy. Typowe oznakowanie na pudełku odpowiada mocno przylegającemu dopasowaniu buta (dla średnio zaawansowanych), gdzie paluch znajduje się w pozycji delikatnie wygiętej.
Jaki rozmiar butów wspinaczkowych wybrać? Przydatne powinny być informacje zamieszczone w powyższej tabelce.
Jaki rozmiar butów wspinaczkowych będzie optymalny? Najlepiej wytłumaczyć to na konkretnym przykładzie. Załóżmy, że pomiar stopy wskazał 26,5 cm czyli 265 mm. Jeśli zależy nam na większym komforcie (dopasowanie dla początkujących) musimy zdecydować się na buty 5 – 10 milimetrów większe. W niniejszym przykładzie będzie to UK 8 lub 8,5.
W przypadku, gdy szukasz obuwia na bardzo trudne technicznie i krótkie drogi, zdecyduj się na rozmiar 5 – 10 mm mniejszy; tutaj będzie to UK 7 lub 6,5. Takie rozwiązanie dla zaawansowanych, oczywiście, niesie ze sobą pewne następstwa. Ekstremalnie ścisłe dopasowanie przy nowych butach może być bolesne, a w przypadku osób z szeroką stopą jest wręcz niepolecane. Użycie zbyt ciasnych butów powoduje zwiększenie obciążeń, jakie przenoszone są na materiały, co w efekcie może przyśpieszyć ich zużycie, a nawet doprowadzić do zniszczenia.
Rozważmy taką sytuację. Długo zastanawiasz się jaki rozmiar butów wspinaczkowych wybrać, ale po wielu przymiarkach w sklepie, w końcu podejmujesz decyzję. Swoje nowe buty zabierasz pierwszy raz na ściankę lub w skały i… Czujesz, że jednak coś jest nie tak. Masz wrażenie, że są za małe. Co wtedy? Na pewno nie powinieneś (powinnaś) panikować. Jeśli to jest możliwe i nie wiąże się ze zbyt wielkimi wyrzeczeniami, daj jeszcze swoim butom szansę. Takie obuwie w trakcie eksploatacji (czytaj: bez Twojej wyraźnej ingerencji) może się lekko rozciągnąć / rozbić, dopasowując się do kształtu stopy (najbardziej oporne w tym temacie są modele mocniej oblane gumą). Do tego pamiętaj, że także stopa z biegiem czasu zacznie przyzwyczajać się do nowego buta.
Jaki rozmiar butów wspinaczkowych wybrać? Przymierzając konkretne modele warto wziąć pod uwagę to, że w trakcie eksploatacji but w pewnym zakresie dopasuje się do stopy, a stopa przyzwyczai się do buta. (fot. Piotr Deska)
Powiedzmy, że sprawa się nieco komplikuje. Wspinasz się od pewnego czasu w nowych, ciasnych butach. Odczuwasz dyskomfort, a wyraźnej poprawy brak. I w takim momencie przychodzi do głowy myśl, żeby butom nieco pomóc. Zastanawiasz się nad tym, jak rozciągnąć buty wspinaczkowe lub jak rozbić buty wspinaczkowe, by zmusić je do przybrania właściwego rozmiaru. Znajdujesz w Internecie porady. Sporo porad. Jedne mniej, inne bardziej drastyczne. Dotyczą co prawda obuwia, które nosi się na co dzień, ale myślisz, że chyba warto spróbować… Stop! Prawidłowa odpowiedź na postawione wyżej pytanie brzmi: nie rozciągać / nie rozbijać.
Zdecydowanie odradzamy wybór takich praktyk. Dlaczego? Bo – po pierwsze – przy tym okrutnie się namęczysz. 😉 Po drugie – co gorsza – w ten sposób prawdopodobnie zniszczysz dobre buty, które przecież w ostateczności można odsprzedać. Człowiek uczy się na błędach, jednak chyba nie warto nietrafionej decyzji zakupowej “naprawiać” kolejnym błędem. Lepiej ponownie wybrać się do sklepu. Pierwsze koty za płoty, więc po takich doświadczeniach będziesz mieć dużo większą wiedzę na temat tego jaki rozmiar butów wspinaczkowych wybrać. Tym razem powinno się udać. Ważne, żeby się nie zrażać!
Jaki rozmiar butów wspinaczkowych pozwoli Ci osiągnąć najlepsze efekty? Do wyboru takiego obuwia podejdź na spokojnie, a cały proces podziel na etapy. Zmierz stopę, realnie oceń swój poziom zaawansowania (i próg bólu dla dopasowań). Dobrze jeśli rozważysz, na jakich konkretnie formacjach przyjdzie Ci się wspinać i z jakich technik będziesz korzystać (przydatne zestawienie znajdziesz w innym naszym poradniku). Warto poważnie podejść do tego tematu, bo dobry but to świetna broń podczas walki z grawitacją. Z odpowiednio dobranym modelem może zwiększyć swój poziom i rozwinąć się jako wspinacz.
Jeśli wciąż zastanawiasz się jaki rozmiar butów wspinaczkowych wybrać lub chcesz utrwalić zdobytą tu wiedzę, obejrzyj nasz poradnik wideo i skorzystaj z podpowiedzi Łukasza Kudły.
