Czy wspinanie tradowe to domena pozbawionych instynktu samozachowawczego szaleńców żądnych ryzyka? Niekoniecznie. Po nabyciu odpowiednich umiejętności, wspinanie na własnej asekuracji może być nie mniej bezpieczne niż wspinaczka sportowa.
Wspinaczka tradowa daje nam wolność przeżywania wspinaczkowej przygody w miejscach, których nikt wcześniej nie odwiedził z wiertarką, a nawet w takich, w których nikt wcześniej nie był. Wspinanie zabiera nas w podróż do niesamowitych miejsc, a przezwyciężenie przeciwności oraz własnych słabości i wspięcie się na skałę, której nikt wcześniej nie przygotował to przygoda, która na długo zostaje w pamięci.
Wspinanie na własnej protekcji nazywane też tradowym, to wspinanie skalne, w którym prowadzący, w odróżnieniu od wspinaczki sportowej, asekuruje się osadzając przeloty (punkty asekuracyjne) podczas przejścia. Sprzęt użyty do asekuracji jest zbierany po przejściu, tak że skała pozostaje w nienaruszonym stanie. Drogi wspinaczkowe dłuższe niż długość liny zazwyczaj dzielone są przez zespół na wyciągi, a przeloty zbierane są przez partnera idącego na drugiego.
Poprowadzenie wyciągu lub drogi we wspinaczce na własnej asekuracji oznacza, że prowadzący przeszedł dany odcinek nie odpadając, a tym samym nie obciążając przelotów. Poza podziałem na jednowyciągowe i wielowyciągowe, we wspinaczce tradowej możemy wyróżnić style opisujące sposób w jakim odbyło się przejście. W uproszczeniu, jeśli przejście odbyło się bez wcześniejszej znajomości drogi mamy do czynienia z GU (Ground Up). Styl, w którym droga została uprzednio rozpoznana ze zjazdu lub na wędkę nazywa się HP (Head Point).
Bez wątpienia ryzyko istnieje. Niemniej jednak wiele łatwych dróg oferuje możliwość asekuracji tak dobrej, że jesteśmy zabezpieczeni na każdą okoliczność. No, może prawie każdą. Ocena ryzyka jak i własnych możliwości to podstawowe umiejętności, które należy wykształcić. Wspinanie tradowe w dużej mierze polega na unikaniu niebezpieczeństw, a zakres ryzyka w którym przyjdzie nam operować jest spory. Od relatywnie bezpiecznych, krótkich dróg w litym terenie, po wielowyciągówki ze słabą asekuracją w trudnych warunkach atmosferycznych bez zasięgu komórki, gdzie nie tylko droga w górę, ale zejście lub zjazdy mogą stać się wyzwaniem.
Na pewno w bezpiecznych warunkach. Zanim zaczniemy planować własne wspinaczki warto upewnić się, że teoria idzie w parze z praktyką. Najlepiej zacząć pod okiem instruktora na kursie i wspinając się na drugiego z doświadczonym partnerem. Wszelkie operacje najpierw ćwiczymy na ziemi, a dopiero kiedy mamy pewność, że nie popełniamy błędów stopniujemy trudności pokonywanych dróg. Warto pamiętać, że finalnie zostajemy sam na sam z tym czego się nauczyliśmy i bierzemy odpowiedzialność za siebie i partnera we własne ręce.
Wczytuję galerię
Obecnie na rynku dostępna jest cała gama różnorodnego sprzętu do asekuracji, a producenci prześcigają się w ulepszaniach. Ale być może nie od razu potrzebne jest nabycie kosztownego arsenału, a i tak najlepiej swoje pierwsze kroki stawiać na kursie wspinania, gdzie sprzęt zapewnia instruktor. W ten sposób można oszczędzić sobie nieudanych zakupów i zobaczyć w praktyce jaki sprzęt jest niezbędny i wygodny w użyciu w danym rejonie. Na łatwiejszych drogach może wystarczyć relatywnie niezbyt kosztowny komplet kości i heksów, które klinuje się w lejkowatych zwężeniach rys. W miarę jak apetyt rośnie i nasze cele wspinaczkowe stają się coraz bardziej ambitne z pomocą przychodzą friendy, które zapewniają asekurację w rysach o równoległych ściankach. Na bardziej ambitnych drogach może być pomocne użycie friendów czy kości offsetowych, czyli takich, które precyzyjnie pasują do rys, które są wewnątrz węższe niż na zewnątrz. Różne rejony mają różną specyfikę, zarówno jeśli chodzi o technikę wspinania jak i asekurację. Friendy wspinaczkowe, które świetnie sprawdzają się w granicie, muszą być traktowane z ograniczonym zaufaniem w polskich wapieniach. Tu z pomocą przychodzą taśmy i repy, które przekładamy przez oczka skalne.
W niektórych rejonach piaskowcowych istnieje zakaz używania metalowego sprzętu asekuracyjnego (kości, friendy) i asekurujemy się za pomocą węzłów i pętli. Na drogach wielowyciągowych potrzebujemy dodatkowych taśm i sprzętu do budowy stanowisk. Tak więc przed wspinaniem w nowym rejonie warto jest uprzednio zebrać jak najwięcej informacji, co może oszczędzić nam nieprzyjemnych niespodzianek. Dodatkowo zaopatrzenie się w odpowiednie ubrania wspinaczkowe, czołówkę i inne akcesoria może zaważyć na powodzeniu naszego przedsięwzięcia.
Wspinanie tradowe to w wielu przypadkach wspinanie w rysach. Rysy umożliwiają nie tylko asekurację, ale też służą jako chwyty i stopnie. Wspinanie w rysach początkowo może wydać się trudne i niewygodne, ale z odrobiną praktyki przychodzi swoboda poruszania się. Okazuje się, że zaklinowane palce lub dłonie mogą umożliwiać pewny chwyt. Ciekawostką może okazać się wspinanie w przerysach, czyli rysach zbyt szerokich na klinowanie dłoni. Przerysy pokonuje się naprzemiennie klinując i przesuwając górną i dolną część ciała. Tego typu wspinanie bywa z początku zaskakująco trudne nawet dla doświadczonych wspinaczy, ale przy odrobinie cierpliwości, już po kilku próbach uzyskuje się płynność ruchów.
Zanim samodzielnie zaczniemy wspinać się tradowo musimy nauczyć się doboru sprzętu i osadzania przelotów, budowy stanowisk i operacji sprzętowych. Przedłużanie przelotów i prowadzenie liny we wspinaniu na własnej asekuracji może być bardziej wymagające, niż we wspinacze sportowej. Umiejętność dynamicznej asekuracji w niektórych przypadkach może okazać się kluczowa dla bezpieczeństwa w przypadku odpadnięcia prowadzącego. Niezbędna jest umiejętność przewidywania i eliminowania zagrożeń. Ponadto musimy nauczyć się rozwiązywać sytuacje awaryjne. Zaklinowana podczas zjazdów lina czy upuszczenie przyrządu zjazdowego to tylko niektóre z nich. I to nie te najgorsze. Radzenie sobie w sytuacjach awaryjnych warto przerobić w komfortowych warunkach, tak żeby nie improwizować kiedy potrzebna jest szybka akcja.
Wycena drogi to zazwyczaj opis jej trudności technicznych. Mówi nam o tym jak trudne będą przechwyty i jak długi będzie ciąg trudności. Wycenę proponuje autor drogi i jest ona zazwyczaj weryfikowana przez kolejne przejścia. To dzięki wycenie jesteśmy w stanie mierzyć siły na zamiary biorąc do ręki przewodnik wspinaczkowy. Skale trudności mają charakter lokalny, tak więc zależności od rejonu w jakim się znajdujemy forma zapisu trudności może się różnić. Żeby porównać trudności dróg w różnych rejonach na świecie możemy posłużyć się tabelą porównawczą skal trudności dróg wspinaczkowych.
Podsumowując, wspinanie tradowe umożliwia nam zwiedzanie miejsc niedostępnych, ciekawych i wyjątkowych. To praca zespołowa, w której powodzenie zależy od doświadczenia i siły charakteru obojga partnerów. To gra, w której bezpieczeństwo zależy od umiejętności kontrolowania wielu czynników naraz oraz doboru odpowiedniej strategii. Jeśli to wszystko brzmi bardziej zachęcająco niż strasznie, życzę powodzenia.
Do zobaczenia w górach!
Autor: Michał Górzyński- instruktor wspinaczki. Wspina się od 1995 roku zarówno sportowo jak i w górach. Jego osiągnięcia to: 8c Strelovod i VI.7 Fumar Perjudica we wspinaniu sportowym, VI.4 na własnej asekuracji, wygrana Akademickich Mistrzostw Polski we Wspinaczce Sportowej.
