Chociaż lato przywitało się z nami w nienajlepszym stylu, wciąż wierzymy, że wkrótce nadejdą ładniejsze dni i będziemy mogli korzystać ze słońca. Błękitne niebo i ciepłe promienie docierające z najbliższej nam gwiazdy, mogą być jak zastrzyk pozytywnej energii, niezbędnej gdy czeka nas dzień pełen wyzwań.
Gdy słońce serwuje nam sporą dawkę witaminy D3, dużo łatwiej być optymistą. Odżywamy, snujemy ambitne plany, chcemy garściami czerpać z życia. Kontakty ze słońcem należy jednak dawkować, bo choć wprowadza nas ono w doskonały nastrój, może też wyrządzić krzywdę. W grupie podwyższonego ryzyka są fani outdooru, którzy przemierzają odsłonięte granie i zdobywają wysokie szczyty. Ten problem jest dobrze znany markom outdoorowym, w których ofercie pojawia się czasem odzież chroniąca przed słońcem. A więc na jakie ubranie z filtrem UV postawić, by się nie sparzyć?
Ale zacznijmy od podstaw, czyli tego co kryje się pod pojęciem “promieniowanie słoneczne”. W rzeczywistości nie jest ono jednolite, bo składają się na nie: promieniowanie widzialne, podczerwień oraz promieniowanie ultrafioletowe. Nas najbardziej interesować będzie to ostatnie, które dzieli się na trzy pasma: UV-A, UV-B oraz UV-C.
Promieniowanie ultrafioletowe nie jest neutralne dla naszej skóry. Warto przy tym wiedzieć, że każde z wymienionych tu pasm działa na nas w nieco inny sposób.
Promieniowanie UV-A posiada zdolność wnikania do głębszych warstw skóry i oddziaływania na nasz system immunologiczny. Choć nie wywołuje ono bólu i możemy nawet nie być świadomi jego działania, to wpływa na wiele aspektów naszego zdrowia i urody – m.in.:
Promieniowanie UV-B dociera do zewnętrznej warstwy skóry i odpowiada za:
Jak widać, wakacyjne słońce, za którym być może teraz tęsknimy, wymaga rozsądnego “dawkowania”. W jaki sposób zaradzić niebezpiecznym konsekwencjom dłuższego przebywania na otwartej przestrzeni? Metodą, która przychodzi nam do głowy jako pierwsza, jest posmarowanie nieosłoniętych części ciała kremem z odpowiednim filtrem UV (np. Sawyer Stay Put SPF 50). Bo trzeba wiedzieć, że takie środki nie są domeną jedynie plażowiczów, którzy leniwie wylegują się na piasku. O kremach pamiętać też muszą fani gór, równie mocno narażeni na szkodliwe działanie promieni.
Co jeszcze możemy zrobić, by poczuć się bezpiecznie? Bez wątpienia warto sięgnąć po dobre okulary przeciwsłoneczne, dedykowane takim właśnie warunkom.
[Zachęcamy do lektury artykułu Łukasza Supergana o okularach przeciwsłonecznych używanych w górach]
Z odsieczą przychodzą nam także… producenci odzieży.
Szykując się na wakacyjne wojaże, warto zaopatrzyć się też w odpowiednie ubrania. I nie chodzi tutaj jedynie o odzież uszytą tak, by zabezpieczyć części ciała mocniej narażone na działanie słońca. Istotne jest również to, by materiał zapewnił nam solidny zakres ochrony. Taką gwarancję dają tkaniny, które mają pełnić funkcję “przeciwsłonecznego filtra”. Odzież, którą zaprezentujemy w dalszej części artykułu, będzie optymalnym wyborem, gdy szukamy ubrań, z myślą o letnich aktywnościach.
Jak rozpoznać odzież z ochroną przed słońcem? Z pomocą przychodzi Ultraviolet Protection Factor (w skrócie UPF). Jest to parametr komunikowany przez niektórych producentów ubrań, który określa stopień, w jakim tkanina przepuszcza promienie słoneczne. Można powiedzieć, iż mamy tu do czynienia ze współczynnikiem bardzo podobnym do wskaźnika ochrony przeciwsłonecznej SPF (sun protection factor), który jest dla nas wskazówką przy wyborze kremu z filtrem UV.
Podobnym, ale nie identycznym, gdyż jest pewna subtelna różnica: SPF mówi nam jedynie o ochronie przeciwko promieniom UV-B, podczas gdy UPF oprócz tego uwzględnia jeszcze wpływ promieni UV-A.
Wspomnieliśmy już, że odzież zabezpiecza nas przed słońcem. Niestety, koszulka uszyta ze zwykłej bawełny, jedynie w minimalnym stopniu. W tym przypadku parametr UPF oscyluje wokół 5, co oznacza, że ⅕ szkodliwych promieni dotrze do naszej skóry. To stanowczo za dużo!
Za odzież zapewniającą nam ochronę przed promieniami UV-A i UV-B uważa się taką, która legitymuje się parametrem UPF 15. Ale gdy naprawdę chcemy się zabezpieczyć przed szkodliwym działaniem słońca, powinniśmy celować w produkty o UPF 50 (lub wyższym). Co to oznacza? Otóż wspomniana tkanina przepuści tylko 1/50 promieni UV, jakie zagrażają naszej skórze. Inaczej mówiąc, zapewnia ona aż 98% skuteczności!
| Współczynnik UPF | Poziom ochrony | Poziom promieniowania UV, które dociera do skóry |
| 15–20 | dobry | 6,7–4,2% |
| 25–35 | bardzo dobry | 4,1–2,6% |
| powyżej 40 | doskonały | poniżej 2,5% |
Producenci odzieży outdoorowej, którym zależy na podniesieniu poziomu ochrony przed promieniami UV-A i UV-B sięgają po różnego rodzaju patenty. Jakie? Wszystko zaczyna się na etapie wyboru surowca. Poliester lub nylon będą skuteczniejsze w zatrzymywaniu szkodliwego promieniowania od zwykłej bawełny.
Znaczenie ma też struktura – grubszy i gęściej tkany materiał lepiej poradzi sobie z powierzoną mu misją. Nie bez znaczenia jest także kolor. Tkaniny białe nie słyną z najbardziej skutecznej ochrony. By ograniczyć przenikanie promieni przez strukturę ubrania, producenci sięgają po odpowiednie barwniki.
Wybierając się latem na szlak, warto pomyśleć o odpowiednim nakryciu głowy: chuście wielofunkcyjnej, bejsbolówce, czapce legionisty (z płatem materiału osłaniającym szyję), a nawet kapeluszu turystycznym. Jeśli zależy nam na tym, by w najlepszy sposób zabezpieczyć się przed słońcem, to powinniśmy zwrócić uwagę na produkty legitymujące się współczynnikiem UPF na poziomie 50, takie jak:
Głowę, która mocno narażona jest na działanie promieni słonecznych, trzeba chronić w sposób szczególny. Ale warto pomyśleć również o innych części garderoby, które zabezpieczą nas przed nadmiarem szkodliwego promieniowania. W ofercie marek outdoorowych bez trudu znaleźć można koszulki z UPF 50, takie jak:
Nie zaszkodzi też wyposażyć się w bluzę z długim rękawem, taką jak:
Na niekorzystne działanie promieni UV-A oraz UV-B narażone są także nogi. Receptą mogą być spodnie z filtrem przeciwsłonecznym, takie jak:
Odzież chroniąca przed słońcem to także krótkie spodenki.
Nasza wrażliwość na działanie promieni słonecznych jest cechą, w znacznym stopniu zależną od indywidualnych predyspozycji. Niektóre osoby są bardziej zagrożone na przykre konsekwencje zbyt długiego przebywania na słońcu, inne wykazują się większą odpornością. W grupie największego ryzyka są m.in:
Ważne jest też to, gdzie się wybieramy i co zamierzamy robić. O odzieży UPF 50+ powinny pomyśleć przede wszystkim osoby:
To, że istnieje taka kategoria produktów, jak odzież chroniącą przed słońcem, nie jest wiedzą powszechną. Osoby, które po raz pierwszy natknęły się na podobną informację, mogą mieć dodatkowe pytania. Oto kilka z nich.
Ultraviolet Protection Factor (czyli UPF) to parametr określający zakres ochrony przed promieniami UV-A oraz UV-B, jaki zapewniają nam ubrania. Sun Protection Factor (czyli SPF) stosowany jest przez producentów kosmetyków, w tym przede wszystkim kremów z filtrem. Tym razem informacja dotyczy jedynie promieniowania UV-B.
W obu przypadkach zasada jest ta sama: im wyższa wartość liczbowa, tym lepsze zabezpieczenie przed słońcem.
Jeśli zależy nam na tym, by najlepiej zabezpieczyć skórę przed promieniowaniem UV, powinniśmy odkryte części ciała smarować kremem z filtrem o wysokim współczynniku SPF (np. 50) oraz nosić odzież uszytą z materiału o UPF na poziomie 50 (lub wyższym).
Przyjęło się, że o takiej ochronie można mówić wtedy, gdy współczynnik UPF wynosi przynajmniej 15.
Jeśli nasza odzież chroniąca przed słońcem ma filtr na poziomie UPF 50 oznacza to, że do skóry dotrze zaledwie 2% promieniowania UV. Taki wynik określa się jako doskonały!
Tak, intensywność promieniowania UV rośnie wraz z wysokością.
