Zasada jest prosta: wraz ze wzrostem wysokości nad poziomem morza powinny rosnąć też nasze wymagania wobec sprzętu. Nie inaczej jest z butami, które w hierarchii górskiego wyposażenia zajmują pierwsze miejsce.
W Alpy, Andy czy na Kazbek raczej nie wybierają się outdoorowi nowicjusze. To wyzwanie dla osób doświadczonych, które sporo kilometrów już przeszły i niejedną parę butów zdarły. Jednak sprzęt, który dobrze spisywał się w Sudetach oraz Karpatach, może tu nie wystarczyć. Jeśli podnosimy sobie poprzeczkę, trzeba także zadbać o odpowiedni ekwipunek. Jakie buty w góry wysokie? Jakie buty w Himalaje, na Kazbek, na Mont Blanc? W dalszej części artykułu postaramy się odpowiedzieć na tak postawione pytania.
Jeśli nasze plany sięgają co najmniej trzech-czterech tysięcy metrów nad poziomem morza, potrzebne będą buty wysokogórskie. Pod tą nazwą kryją się najbardziej zaawansowane modele obuwia outdoorowego. To wersje zaprojektowane tak, by zapewnić maksymalne bezpieczeństwo osobom eksplorującym najwyższe pasma. Wybierają je miłośnicy turystyki wysokogórskiej oraz pasjonaci wspinaczki uprawianej w zimowej scenerii. Znajdziemy tu również buty dedykowane doświadczonym alpinistom i himalaistom.
Zakup obuwia wysokogórskiego to bardzo poważna sprawa. Nie można sobie pozwolić na nietrafiony wybór, ani daleko idące kompromisy. Wszystko musi być przemyślane, a buty dobrze dobrane do charakteru i miejsca naszej działalności. A trzeba wiedzieć, że mamy tu do czynienia z kategorią wewnętrznie zróżnicowaną. Niemal tak samo, jak pasma, które określamy mianem gór wysokich.
W dalszej części artykułu przeanalizujemy kwestie dotyczące wyboru obuwia na niektóre szczyty w górach wysokich. Na liście znalazły się miejsca, które cieszą się dosyć dużym zainteresowaniem zaawansowanych turystów z Polski.
Jeśli naszym celem jest Mont Blanc i chcemy wejść tam latem, nie potrzebujemy obuwia bardzo specjalistycznego. Najlepiej sprawdzą się modele, które nazywane są czasem butami typu alpejskiego. Od swoich „krewnych”, królujących latem na szlakach w Tatrach, najczęściej odróżnia je:
Do modeli, które sprawdzą się w tego typu warunkach, należą między innymi buty wysokogórskie Zamberlan:
Buty Expert Pro posiadają wytrzymałą cholewkę, która wykonana została z jednego, grubego (2,6-2,8 mm) kawałka naturalnej skóry Perwanger®. Miejsca najbardziej narażone na zużycie wzmocnione zostały panelami z Cordury® oraz z materiału Superfabric®. Przed uszkodzeniem cholewki chroni też gumowy otok, bazujący na technologii RRS. Buty te nie są profilowane, więc zapewniają wysoki komfort na długich dystansach.
Producent zdecydował się na użycie podeszwy Vibram® Teton+ Zamberlan® P.C.S. z bardzo przyczepnym bieżnikiem Vibram® Carrarmato. Zapewnia ona odpowiednią sztywność. Buty są w pełni przystosowane do współpracy z rakami automatycznymi.
Ważną częścią tego modelu jest zaawansowana membrana GORE-TEX® Insulated Comfort, z izolującą podszewką. Została ona stworzona z myślą o ciężkich warunkach. Doskonale spisuje się na mrozie i w śniegu. Radzi sobie również z marznącym deszczem.
Zastosowanie znalazła tu także technologia Hydrobloc®, co oznacza że skóra, dzięki specjalnej obróbce, jest bardziej odporna na wodę, a do tego wytrzymała.
[Po więcej informacji o butach Zamberlan Expert Pro odsyłamy do artykułu Tomasza Kobielskiego]
Mountain Pro są to buty z tej samej półki co Expert Pro, choć między wymienionymi tu modelami dostrzeżemy pewne różnice.
Ale zacznijmy od podobieństw. Przede wszystkim wymienić tu należy materiał cholewki (doskonała skóra Perwanger®), zastosowanie paneli z wytrzymałej Cordury®, membranę GORE-TEX® Insulated Comfort oraz impregnację Hydrobloc®. Jest też otok RRS. Mountain Pro to but dosyć lekki (ok. 970 g – rozmiar 42).
Co odróżnia ten model od opisywanego wcześniej? Producent postawił na inny typ podeszwy – Vibram® Penia. Warto zwrócić uwagę na fakt, że w wersji Mountain Pro cholewka jest lekko pochylona do przodu. Ta cecha pomaga, gdy na trasie występują fragmenty „pionowe” i trzeba się trochę powspinać. Ale w przypadku tras z dłuższymi odcinkami o małym nachyleniu, takie buty mogą być nieco mniej wygodne.
La Sportiva Nepal Evo to kolejny but, zaliczany do opisywanej tu klasy. Także ten model powstaje z wysokiej jakości skóry Perwanger® (o grubości 3 mm). O wodoodporność i odpowiednią termikę tego obuwia również dba membrana GORE-TEX® Insulated Comfort, wyposażona w izolującą podszewkę. Cholewkę chroni gumowy otok, a buty doskonale współpracują z rakami automatycznymi.
Różnice dotyczą niuansów. Producent modelu La Sportiva Nepal Evo GTX zdecydował się, na przykład, na zastosowanie takich systemów, jak: 3D Flex System (technologia, której celem jest odpowiednie zginanie się buta podczas chodzenia) oraz EZ Out (umożliwiający idealne dopasowanie wnętrze buta do stopy).
Co przemawia za zakupem tego typu obuwia alpejskiego? Jest ono bardziej uniwersalne, niż mogłoby się wydawać, gdyż doskonale sprawdzi się także w naszych najwyższych górach. Warto pomyśleć o nim, szczególnie wtedy, gdy mamy też w zwyczaju odwiedzać Tatry zimową porą.
Mówi się, że leczenie odmrożeń kosztuje dużo więcej, niż zakup odpowiednich butów. Dlatego jeśli marzymy o eksploracji Alp zimą, trzeba pomyśleć o nieco bardziej zaawansowanych modelach, które zapewnią dobrą izolację termiczną – wymaganą przy zdecydowanie niższych temperaturach.
Co powinno wyróżniać obuwie dedykowane alpejskiej zimie? Takie buty:
Jakie buty w góry wysokie, gdy mamy w planach zimowe wędrówki po Alpach? Oto kilka propozycji.
Buty wysokogórskie 4000 Eiger EVO GTX zostały stworzone z myślą o osobach poruszających się zimą po stromych zboczach i uprawiających wspinaczkę w lodzie. To model doskonale współpracujący z rakami automatycznymi (co jest podstawą bezpieczeństwa w trudnym terenie), ale też zapewniający niezbędną ochronę przed wychłodzeniem. Zimowi turyści odwiedzający Alpy docenią wysoką cholewkę, płynnie przechodzącą w ochraniacz. Takie rozwiązanie skutecznie zabezpieczy wnętrze buta przed śniegiem.
By podnieść poziom ochrony przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi, producent zdecydował się tu na zastosowanie dwóch membran:
W górach wysokich jeszcze bardziej liczy się niezawodność i wytrzymałość, dlatego cholewka buta powstała z niezwykle mocnego materiału Cordura®. Zastosowanie znalazł też zamek japońskiej firmy YKK®, której wyroby słyną z najwyższej jakości. Dopełnieniem jest wysoki otok, wykonany w technologii RRS.
Warto też zwrócić uwagę na dopracowany spód buta. Producent zdecydował się tutaj na użycie podeszwy Vibram® Penia. Doskonała amortyzacja jest zasługą pianki o potrójnej gęstości – Zamberlan® PCS EVO. W celu usztywnienia konstrukcji sięgnięto po ultralekkie włókna węglowe (Carbon Fiber Mid-Soul).
Przy projektowaniu tych butów marka La Sportiva ściśle współpracowała z Simone Moro. Podpowiedzi słynnego himalaisty z pewnością się przydały, gdyż mowa o modelu przeznaczonym do ekstremalnej wspinaczki wysokogórskiej. Dzięki podeszwie Vibram® Matterhorn z technologią Impact Brake System, obuwie to zapewnia podwyższoną przyczepność, w momencie, gdy nie mamy założonych raków. Za usztywnienie, niezbędne do właściwej współpracy z rakami automatycznymi, odpowiada materiał TPU. Uzyskanie dobrej amortyzacji było możliwe dzięki dodaniu do śródpodeszwy warstwy poliuretanu.
La Sportiva G2 SM to buty, którym niestraszne są niskie temperatury. Znakomitą ochronę przed mrozem zapewnia wyjmowalny botek wewnętrzny, który zapinany jest przy pomocy dwóch rzepów. Doskonała izolacja jest także zasługą wielowarstwowej konstrukcji cholewki, w której znalazły się warstwy: ociepliny oraz folii aluminiowej.
Zakładanie butów nie jest kłopotliwe, dzięki zastosowaniu system dopasowywania Boa® Closure System. Za trwałość tego zaawansowanego obuwia ze znaczkiem La Sportivy odpowiadają: mocny materiał Cordura® i – chroniący dolną część cholewki – otok.
Model Karka Evo 6000 RR to produkt dosyć pancerny. Dzięki temu, że cholewka wykonana została z materiału Superfabric® o podwyższonej wytrzymałości, całość wzmocniona została… ceramicznymi płytkami oraz gumowym otokiem wykonanym w technologii RRS, model ten jest bardzo odporny zarówno na przetarcia, jak i uszkodzenia na skutek kontaktu z zębami raków.
Za właściwą termikę odpowiadają ocieplane wewnętrzne botki, które można wyciągnąć w celu wysuszenia. W butach tych zastosowanie znalazła zaawansowana podeszwa Vibram® Penia. Jest także system, znany z opisywanych wcześniej modeli – Carbon Fiber Mid-Soul.
[Zachęcamy do lektury artykułu, w którym Marcin „Yeti” Tomaszewski dzieli się spostrzeżeniami z testu butów Zamberlan Karka]
Dlaczego warto zainwestować w tego typu buty? Zaletą obuwia z wyższej “półki termicznej” jest to, że daje ono dużo możliwości. Z powodzeniem przemierzymy w nim Tatry zimą, a nawet Kaukaz czy Andy. Chociaż należy w tym przypadku nieco głębiej sięgnąć do kieszeni, pamiętajmy że to jest zakup na kilka dobrych sezonów. Kluczowym argumentem powinno być jednak nasze bezpieczeństwo. Poza tym od dobrze dobranego obuwia może zależeć sukces całej wyprawy. Jeśli wydamy sporo pieniędzy na wyjazd życia, a jednocześnie postanowimy zaoszczędzić na butach, może się okazać, że trzeba będzie zawrócić, uciekając przed odmrożeniami. W takiej sytuacji nie myśli się o osiągnięciu celu, ale o ratowaniu zdrowia.
Ten szczyt cieszy się dosyć sporą popularnością, bo nie jest zbyt trudny technicznie. Pomimo sporej wysokości, jego zdobycie nie stanowi aż takiego wyzwania, jak podbój alpejskich czterotysięczników. Można wręcz powiedzieć, że czeka nas trekking, bez konieczności wspinania się. Nie potrzebujemy tu modelu kompatybilnego z rakami automatycznymi, gdyż na trasie nie ma praktycznie takich ilości śniegu i lodu, które wymagałyby podobnego wsparcia. Czasami zdarzyć się może bardziej śliski fragment, ale wówczas założenie raków koszykowych załatwia sprawę.
W przypadku Kilimandżaro obuwie wysokogórskie może się nie sprawdzić. Tu warto wybrać wygodne buty trekkingowe, raczej z miękką podeszwą. Dlaczego? Chodzi o to, że obierając ten cel, będziemy mieli do przejścia sporo kilometrów, więc na pierwszy plan wysuwa się komfort. Dobrze jest wziąć pod uwagę zakup butów skórzanych, gdyż zapewnią one odpowiednią termikę.
Właściwymi butami będą modele klasy Zamberlan Guide GT RR, czyli wersje ze skórzaną cholewką i membraną GORE-TEX® (w tym przypadku GORE-TEX® Performance Comfort) chroniącą stopy przed przemoczeniem. Atutem tych butów jest gruba, ale uginająca się i dobrze amortyzująca podeszwa Vibram® Star Trek. Przyda się też gumowy otok, gdyż na tej trasie jest sporo skał.
To kolejny z wysokogórskich celów, chętnie wybieranych przez osoby z naszego kraju. Polacy zwykle udają się tam latem. Jakie buty będą odpowiednie o tej porze roku? Obuwie, które przedstawiliśmy jako optymalne do letnich wypraw w Alpy, mogą, ale nie muszą wystarczyć. Problemem bywają temperatury, które rano, gdy wychodzi się na trasę, nie są zbyt wysokie.
Lepiej dmuchać na zimne, dlatego turystom, którzy za cel swoich letnich wojaży obrali Kazbek bądź Elbrus rekomenduje się buty o trochę lepszej termice. Warte rozważenia będą modele, które przedstawiliśmy jako odpowiednie do zimowych aktywności w Alpach: 4000 Eiger EVO GTX, La Sportiva G2 SM oraz Karka Evo 6000 RR.
Szczególnie chętnie na kaukaskie wyprawy wybierany jest ten ostatni but. Na Kazbeku i Elbrusie dobrze sprawdza się zarówno jego ocieplana skorupa, jak i wewnętrzny botek. Zapewniają one skuteczną ochronę przed tęgim mrozem.
Botek z butów Karka Evo 6000 RR ma też inny atut – wieczorem można go wyciągnąć i szybko wysuszyć, rozgrzewając go w śpiworze. To szczególnie istotne, gdy mamy spać w namiocie, a tak często wygląda wyprawa na Kazbek.
Szykując się na góry mierzące od 6 tys. do 7 tys. metrów, na przykład na Aconcaguę lub jakiś inny szczyt w Andach (albo takie szczyty himalajskie, jak: Mera Peak, Lobuche Peak) trzeba celować w modele o dobrej termice i możliwości wysuszenia wnętrza buta, podczas noclegu w namiocie.
Tu także obuwie alpejskie nie będzie najlepszym wyborem. Warto zainwestować w buty podwójne, z wewnętrznym botkiem. Dobrze spiszą się modele Karka czy La Sportiva G2, albo Eiger (chociaż tam botek nie jest wyciągany).
Na szlakach spotkać też można osoby w butach typu Zamberlan Everest (o których jeszcze będzie mowa). Ten model wydaje się być jednak troszeczkę na wyrost. Jeśli trafimy na cieplejszy dzień, może nam być w nim zbyt ciepło, a to prosta droga do zawilgocenia środka i obtarć (które na takich wysokościach urastają do poważnego problemu) czy odmrożeń.
Najwyższe góry wymagają butów najbardziej zaawansowanych technologicznie. Obuwie na ośmiotysięczniki to jednak propozycja dla nielicznych, którym dane będzie eksplorować tak niedostępne zakątki świata. Trzeba uczciwie przyznać, że takie modele są mało uniwersalne i przez to nie używa się ich zbyt często. Wspominaliśmy już, że buty himalajskie można czasami spotkać na sześcio- oraz siedmiotysięcznikach i bywa, że już tam zakładane są nieco na wyrost. Założenie ich w Alpy także nie będzie dobrym pomysłem, bo są zbyt ciepłe i nie zapewniają wymaganej wygody.
Przedstawicielem tej grupy jest model 8000 Everest EVO RR. Buty te wyróżniają się już na pierwszy rzut oka. Powodem jest niezwykle wysoka cholewka, wykonana z mocnej Cordury® połączonej z przewiewną mikrofibrą (która ma zadbać o mikroklimat wokół skóry). Dodatkową ochronę zapewnia wysoki ochraniacz przeciwśnieżny, który broni dostępu zarówno przed wilgocią, jak i płatkami “białego puchu”.
Niezwykle istotnym elementem jest tu najwyższej klasy zamek YKK®, o podwyższonej odporności na niszczycielskie działanie: wody, wiatru, promieni UV i niskich temperatur. Producent zdecydował się na użycie zaawansowanej podeszwy Vibram® Penia, usztywnień Zamberlan Carbon Fiber Mid-Soul oraz systemu amortyzacji Zamberlan® PCS EVO. Nie mogło też zabraknąć otoku, wykonanego w technologii RRS.
A więc który but spisze się najlepiej? To kwestia zarówno dopasowania obuwia do miejsca i rodzaju działalności, jak i indywidualnych preferencji. By wybrać optymalny dla siebie model, trzeba poświęcić trochę czasu i przymierzyć kilka wersji. Chodzi głównie o dopasowanie do kształtu stóp, bo każdy z nas ma inną szerokość czy wysokość podbicia. Można to zrobić zarówno w domowym zaciszu, po zamówieniu wybranych modeli w sklepie online, jak i w sklepie stacjonarnym.
W tym drugim przypadku atutem jest obecność osób, które doradzą optymalne rozwiązanie. Czasami też znajdująca się w lokalu infrastruktura. W sklepie stacjonarnym 8a.pl proces dopasowywania butów górskich jest łatwiejszy, dzięki specjalnej platformie, która symuluje ukształtowanie terenu. Można więc sprawdzić, jak but “pracuje” na płaskim, na lekkim podejściu czy też na nierównościach.
Buty wysokogórskie to temat bardzo szeroki, przy którym często rodzą się pewne wątpliwości. Aby je rozwiać – w ramach podsumowania – przygotowaliśmy krótkie odpowiedzi na pytania, które się często pojawiają.
W tej kategorii znajdziemy najbardziej zaawansowane technicznie modele, które muszą sprawdzić się w ekstremalnie trudnych warunkach. Buty wysokogórskie, różnią się od obuwia trekkingowego dużo wyższą sztywnością, obecnością rantów pozwalających na montaż raków automatycznych i zwiększoną wytrzymałością. Często oferują też wysoką wodoodporność i skuteczną ochronę przed wychłodzeniem.
Wędrówka w butach wysokogórskich po niższych górach (np. typu beskidzkiego) nie będzie najlepszym pomysłem. Obuwie z tak sztywną podeszwą nie gwarantuje oczekiwanej wygody. Ponadto tego typu buty zwykle są zbyt ciepłe, co grozi szybkim poceniem się stóp.
Szykując się na wyprawę w góry wysokie, należy się przygotować na niesprzyjające warunki. Zwykle trzeba się też spodziewać trudnych tras. Dlatego potrzebować będziemy wsparcia specjalistycznego obuwia, czyli butów wysokogórskich. Poza nielicznymi wyjątkami (takimi jak łatwy szlak na Kilimandżaro) buty trekkingowe nie są w stanie zapewnić odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa, dlatego nie nadają się do tego typu aktywności.
Jedni lubią czytać, inni wolą słuchać lub oglądać. Są też tacy, którzy pragną poszerzać swą wiedzę na różne sposoby. Dlatego uruchomiliśmy Górski Podcast 8a.pl, czyli specjalny serwis, pełen ciekawych i inspirujących rozmów z osobami tworzącymi środowisko górskie oraz wspinaczkowe. Znajdziesz tam również audycje, które rzucają dodatkowe światło na zagadnienia poruszone w niniejszym artykule.
Z pewnością zainteresuje Cię rozmowa Piotra Czmocha z Tomaszem Kobielskim o butach w góry wysokie.
Obejrzyj ją w serwisie YouTube:
Słuchaj jej w serwisach:
Zachęcamy do subskrybowania Górskiego Podcastu 8a.pl i regularnego słuchania oraz oglądania naszych audycji.
#robimywgórach
#robimywpodcastach
