Letnie upały na szczęście już minęły a lato nieuchronnie dobiega końca. Nie oznacza to jednak, że kończy się sezon wspinaczkowy. Wręcz przeciwnie. Chłodniejsze dni to czas, kiedy w końcu będzie można wybrać się na bouldering. Czemu dopiero teraz? Z prostej przyczyny: w końcu będzie warun!
Piaskowiec, granit, gnejs – skały w których najprzyjemniej uprawiać bouldering są bardzo “warunoczułe”. W upalne dni bouldering uprawiać trudno a zrobienie wielu problemów jest wręcz niemożliwe dopóki nie będzie właściwego tarcia. Gdy słupki rtęci kręcą się w okolicy kilkunastu stopni a noce bywają zimne, robi się “warun na baldy”. Piaskowcowe oblaki zaczynają się odpowiednio “zacierać”, granitowe krawądki w końcu “kleją” się do rąk”. Chwyty same łapią za ręce a subtelności faktury granitu czy piaskowca w końcu można nazwać stopniami. Niemożliwe staje się możliwe.
Zatem to dobry czas by wyciągnąć z garażu crash pada, odnaleźć w głębinach szafy duży wór na magnezję i odgrzebać buty wspinaczkowe. Bouldering to niezwykle specyficzny rodzaj wspinania. Polega na pokonywaniu stosunkowo krótkich lecz bardzo skondensowanych sekwencji przechwytów. Nagromadzenie trudności wymaga od wspinacza dużej siły i wszechstronnego przygotowania całego ciała. Bardzo często ruchy, ustawienia ciała typowe dla boulderingu trudno spotkać wspinając się z liną. Bouldering wymaga od wspinacza także precyzji i techniki na najwyższym poziomie. Stopnie na boulderach, nawet w stosunkowo niskich wycenach, potrafią być naprawdę mikroskopijne a precyzyjne ustawienie stopy może przesądzić o tym czy wykonamy dany ruch czy nie.
Swoistość ruchów i techniki oraz wymagana precyzja sprawia, że wielu producentów butów wspinaczkowych posiada modele dedykowane właśnie do tej dyscypliny wspinania. Nic w tym dziwnego. Może się wydawać, że bouldering to dyscyplina czysto siłowa, w rzeczywistości jednak praca nóg często bywa absolutnie kluczowa. Bouldering można oczywiście uprawiać zarówno w skałach jak i na ścianie wspinaczkowej. Jednak bouldering na ściance wspinaczkowej rzadko kiedy stawia przed butami wspinaczkowymi aż tak duże wymagania. Stopnie na ścianie wspinaczkowej, nawet te najmniejsze, są jednak stosunkowo duże. Zatem by skutecznie boulderować na ściance nie musimy posiadać najlepszych butów do boulderingu. Co innego w skałach – jeśli chcemy pokonać życiowe problemy warto zainwestować w dobre buty. W tym tekście skupimy się właśnie na butach do boulderingu w skałach. Czym powinny się charakteryzować?
Buty do boulderingu muszą zapewnić odpowiednią stabilizację i doskonałą przyczepność na najmniejszych stopieńkach, mikrokrawądkach. Nie mogą ulegać skręceniom i osuwać się ze stopni. Istotnym jest, aby były idealnie dopasowane i równomiernie trzymały stopę w każdej formacji. Buty do boulderingu powinny być zapinane na rzepy, nie sznurowane. W trakcie sesji boulderowej będziemy je zdejmować i zakładać wiele razy, szkoda zatem tracić czas na sznurówki. Co więcej, wiązanie sznurowadeł, palcami zmęczonymi trudnymi przechwytami, jest po prostu bardzo uciążliwe.
Buty do wspinaczki mogą być twarde lub miękkie. Twarde zapewnią duże wsparcie stopy i precyzję na najmniejszych stopniach. Charakteryzują się jednak znacznie gorszą pracą na tarcie i nie zapewnią dobrego “czucia skały”. Buty zbyt miękkie zaś mogą nie trzymać najmniejszych stopni. Bouldering wymaga kompromisu. Buty do boulderingu to modele zazwyczaj dość miękkie ale posiadające rozwiązania wspierające stopę i dające pożądaną precyzję czubka. Twardość butów ocenia się w skali 1-5. Bardzo miękkie buty nie będą odpowiednie dla osób o dużej stopie.
Buty do boulderingu charakteryzuje dość duża asymetria konstrukcji. To znacznie zwiększą precyzję. Buty asymetryczne są mniej wygodne ale przecież bouldering to nie wspinanie w górach. Precyzja jest tu zdecydowanie nadrzędna w stosunku do wygody.
Buty do boulderingu muszą posiadać precyzyjny, “ostry” czubek. To sprawa oczywista. Ale to nie wszystko. Technika haczenia palców wymaga by powierzchnia buta była w dużym stopniu pokryta gumą by zapewnić tarcie. Buty muszą posiadać dobrze skonstruowaną piętę umożliwiającą haczenie pięty. But po prostu nie może się zsuwać z pięty, gdy opieramy na niej dużą część ciężaru swego ciała.
Ta stosowana w butach do boulderingu musi być najwyższej jakości. Zazwyczaj to guma dość miękka a co za tym idzie “lepka” i pozwalająca stawać na najmniejszych stopniach. Często w butach stosuje się różną gumę w różnych miejscach buta – twardszą na podeszwie, bardziej miękką na pięcie i pokryciu palców.
Zerknijmy co czołowi producenci butów przygotowali dla fanów boulderingu.
Jeden z flagowych modeli włoskiego producenta. To buty stworzone do wymagającego boulderingu. Drago to “baletki” z linii “ultra sensitive”. Poczujecie w nich każdą subtelność granitowej czy piaskowcowej faktury, staniecie na najmniejszych stopniach. Drago mają skrajnie asymetryczną, agresywną, zakrzywioną ku dołowi konstrukcję. Do tego są bardzo miękkie (2 w skali 1-5) i zapewniają perfekcyjne czucie skały.
Podeszwa i pięta buta wykonana jest z legendarnej gumy Vibram® XS GRIP 2 o grubości 3,5 mm. To guma, którą cechuje rewelacyjna lepkość, co sprawia, że jest wręcz wymarzona na mocno przewieszone problemy. Co ważne, zachowuje stałą wydajności w bardzo szerokim spektrum temperatur. Vibram XS GRIP 2 to tajna broń w sytuacjach, które wymagają maksymalnej przyczepności. Przód buta jest prawie w całości pokryty cienką gumą M50. To najbardziej miękka i najdelikatniejsza mieszanka gumowa stosowana w butach Scarpa. Umożliwia idealne dopasowanie do anatomii stopy i krzywizn i faktury skały. To technologia typowa dla najwyższych modeli Scarpy: system SRT (Surround Rubber Tension). Miękka guma okala przednią część stopy i przenosi siłę bezpośrednio na czubki palców, pozwalając na różnorodne haczenie palców w każdej pozycji.
Mimo takiej konstrukcji Drago bardzo łatwo i szybko się zakłada. Pozwala na to szeroki ściągacz w przedniej części buta oraz rzep poprowadzony między przodem podeszwy a piętą. To autorskie rozwiązanie Scarpy – system PCB (Power Connection Band). Takie połączenie przodu z tyłem, rozciągnięte na łuku stopy, pozwala dynamicznie rozprowadzać moc wzdłuż buta. Ale co najważniejsze – Drago zdejmujesz i zakładasz jednym ruchem.
You got the problem? We have the solution – głosiła przed laty reklama La Sportiva Solution. Choć model ten ma już ładnych kilka lat nadal pozostaje w ścisłej czołówce najlepszych butów do boulderingu. Gdy pierwsza wersja Solution miała swoją premierę w 2007 roku (!!! aż trudno uwierzyć, że tak dawno), były to buty wręcz przełomowe, rewolucyjne na wiele sposobów. La Sportiva Solution jako jedne z pierwszych zostały zaprojektowane celowo jako buty do boulderingu.
Solution to buty inne niż wspomniany wcześniej Drago. Posiadają mniej asymetryczną konstrukcję i są nieco bardziej twarde (3 w skali 1-5). Wystarczy jednak pierwsze spojrzenie by dostrzec wyjątkowo agresywny, zakrzywiony do dołu czubek butów, który chwyci najmniejsze stopnie.
Podeszwa buta, podobnie jak w przypadku Drago, jest wykonana z gumy Vibram® XS GRIP 2 o grubości 3,5 mm. Również przednią część buta pokrywa na dużej powierzchni guma. To oczywiście rozwiązanie, które pozwoli haczyć palce. Buty zapina się jednym rzepem, innym jednak niż w przypadku Drago. W Solution rzep zamocowany jest do dwóch taśm rozchodzących się w różnych kierunkach. To opatentowany przez La Sportivę Fast Lacing System®, który zapewnia bezbłędne dopasowanie buta do stopy. Zresztą, każdy ktoś choć raz miał je na nodze z pewnością pamięta to wrażenie: Solution dosłownie zasysa stopę i staje się drugą skórą.
Przełomowe w konstrukcji tego buta było zastosowanie systemu P3 Power Platform®, który teraz jest już w wielu modelach. To specjalna wkładka wewnątrz buta, dzięki której, nawet po długim i intensywnym okresie użytkowania, zachowuje on oryginalny, agresywny kształt . A co za tym idzie – precyzję. Co więcej, P3 optymalnie napręża całą konstrukcję zachowując pożądane zagięcie palców.
Nowości w Solution było więcej. Innym innowacyjnym rozwiązaniem był Lock Harness. To specjalne panele zapewniające maksymalną stabilizację pięty, co jest niezwykle ważne podczas jej haczenia. Znacząco poprawia to precyzję butów na najtrudniejszych problemach. Bez wątpienia Solution mają jedną z najlepszych pięt wśród butów wspinaczkowych. Solution zdobyły wiele nagród i wyróżnień. Dziś występują także w wersji damskiej oraz w wersji Comp, przeznaczonej na zawody.
Pierwszy model tych butów nie był zbyt udany. Wypuszczając drugą wersję Hiangli amerykańscy projektanci z zespołu Five Ten postanowili go kompleksowo przeprojektować, idąc odważnie w innym niż konkurencja kierunku. Hiangle mogą zaskakiwać. To wsuwane “baletki” z szerokim ściągaczem zamiast klasycznego języka, z jednym rzepem który pomaga w dopasowaniu cholewki. Na pierwszy rzut oka nie wyglądają jak buty do boulderingu. Mają bowiem niewielką asymetrię, są proste niczym buty dla początkujących wspinaczy. Ale niech was to nie zwiedzie. Brak asymetrii nie oznacza, że nie jest to rasowy but do boulderingu. Wystarczy spojrzeć na profil boczny tych butów. Rezygnacja z asymetrycznej konstrukcji była świadomą decyzją projektantów. Zamiast asymetrii Hiangle mają bardzo duże zakrzywienie podeszwy ku dołowi. Ten zabieg sprawia, że cała siła nacisku jest precyzyjnie przenoszona na duży palec.
Ale nie tylko to jest nietypowe w tych butach. Hiangle mają bardzo grubą podeszwę. Guma Stealth® C4™ ma aż 4,2 mm grubości, znacznie więcej niż u włoskich konkurentów. C4 to mieszanka gwarantująca fantastyczne tarcie i precyzyjne krawądkowanie, dzięki czemu stała się niezmiernie popularna wśród topowych wspinaczy. To jednak nie jedyny rodzaj gumy w tych butach. Pięta została w pełni pokryta gumą cieńszą i bardziej miękką, cechującą się nieprawdopodobną przyczepnością – Stealth® HF. Również ta guma pokrywa palce. Tu jest ona dodatkowo laserowowo “użebrowana”. Laseredge poprawia przyczepność tego elementu buta, nie zmniejszając jego roli ochronnej.
Dzięki tym niestandardowym rozwiązaniom Hiangle wydają się znacznie bardziej “czułe” i skuteczne niż niejedne buty asymetryczne. Co więcej, brak asymetrii sprawia, że Hiangle są butami bardzo wygodnymi. Hiangle są średniotwarde (3 w skali 1-5).
Od kliku lat czeska firma udowadnia, że potrafi skutecznie konkurować z producentami z Włoch czy USA. Przykładem tego mogą być buty Nitro, skonstruowane specjalnie z myślą o boulderingu. Ocun Nitro to but inny od opisywanych poprzedników. Przede wszystkim jest bardzo miękki (1 w skali 1-5), dzięki czemu oferują doskonałe czucie stopni i najwyższą wrażliwość. Są też bardzo asymetryczne, co gwarantuje ścisłe dopasowanie do stopy.
Podeszwę modelu Ocun Nitro wykonano z gumy Ocun CAT Rubber 4mm, grubszej niż w przypadku Scarpy i La Sportivy. CAT Rubber to autorska mieszanka czeskiej marki. Ma świetne tarcie i dobrą przyczepnością, zachowuje też stabilność na krawądkach. CAT cechuje też wysoka odporność na odkształcenia. Nawet przy intensywnym wspinaniu Nitro zachowują swój pierwotny fason.
Uwagę zwraca konstrukcja przedniej części buta. To autorskie rozwiązanie 3-Force® System. Część podeszwy stanowi specjalnie uformowany płat gumy. Opina on boki buta, aktywnie stabilizując tą część stopy. W efekcie pozwala to na zredukowanie skręcania się stopy. 3-Force® System sprawia również, że stawanie na małych krawądkach nie wymaga aż tak dużej siły.
Nitro mają też ciekawą konstrukcję pięty. Nie posiada ona żadnych przeszyć. Dzięki temu jest bardzo wygodna, nie obciera stopy a do tego jest bardzo precyzyjna. Boczne wstawki gumowe, dobrze widoczne w konstrukcji buta chronią cholewkę jak i sama podeszwę. Są też ważnym elementem konstrukcji, nadając jej stabilność.
Ciekawostka: Nitro to buty w 100% wegańskie, nie wykorzystujące żadnych surowców pochodzenia zwierzęcego ani w materiałach ani w klejach.
Oczywiście powyższe modele to nie jedyne, w których można skutecznie uprawiać bouldering. To także nie jedyne modele dedykowane do tego sportu w ofercie producentów. Zresztą podział na buty do boulderingu i wspinaczki sportowej jest dość płynny. Wiele osób wspina się z liną w słynnych Solutionach zaś w ogródkach boulderowych często można zobaczyć osoby wspinające się w Scarpach Booster lub Furia albo w La Sportivach Futura.
Trzeba również pamiętać, że każdy z nas ma inną stopę a kluczowe w boulderingu jest to by but był do niej świetnie dopasowany. Może się zatem okazać, że żaden z powyższych modeli nie będzie ci pasował. Może się również okazać, że dla Ciebie najlepszym butem do boulderingu będzie zupełnie inny model, niekoniecznie jeden z tych dedykowanych dla tej dyscypliny. Istotne jest również to, że buty, które świetnie sprawdzą się w przewieszeniach, nie koniecznie będą najlepsze na problemy połogie. Każdy adept boulderingu wraz z czasem spędzonym w skałach i ilością pokonanych problemów, musi znaleźć właściwe dla siebie buty, te “jedyne”, w których pokona swoje życiówki.
