Mianem softshelli określa się obecnie wiele produktów, czasami również tych mających membranę. Tymczasem początki tak popularnych dziś kurtek i/lub bluz były nieco inne...

W gąszczu ofert marek outdoorowych można się pogubić, a przeróżne softshelle zajmują w nich ważne miejsce. My wrócimy jednak do źródeł i skupimy się na tym, co wśród nowoczesnej odzieży turystycznej uchodzić już może za klasykę. Z niniejszego artykułu dowiecie się, co to jest softshell bez membrany. A jeśli wybieracie się właśnie na zakupy, postaramy się doradzić, jaki softshell bez membrany wybrać, by spełnił wasze oczekiwania.

Gdy jest nieco chłodniej, a do tego wieje, trzeba pomyśleć o ochronie przed wyziębieniem organizmu. Na zdjęciu softshell techniczny Arcteryx Gamma LT Hoody. (fot. 8a.pl)

Softshell – hardshell – fleece

Dopóki nie pojawił się softshell, wędrujący po górach i wspinacze mieli z grubsza rzecz biorąc dwa wyjścia, jeśli chodzi o warstwę zewnętrzną: założyć membranową kurtkę lub przewiewną bluzę. Nie od dziś wiadomo, że wszystko ma – jak mawiał klasyk – „plusy dodatnie i plusy ujemne”. Kurtka membranowa zapewniała ochronę przed deszczem i wiatrem, ale jej oddychalność – nawet w modelach zaopatrzonych w topowe „texy” – była dużo mniejsza niż ubrań bezmembranowych, więc podczas intensywnego wysiłku można było się (nieco) spocić.  “Polary”, natomiast, szybko transportowały nadmiar ciepła, były jednak przewiewne, co prowadziło do szybkiego wychładzania organizmu. Problem pojawiał się też wówczas, gdy było stosunkowo ciepło, ale bardzo wietrznie – bielizna i nałożony na nią hardshell nie do końca się tu sprawdzał.

Podczas prac nad nowym rozwiązaniem wzięto więc pod uwagę powyższe ograniczenia i uwzględniono najczęstsze warunki, w jakich poruszamy się po górach – innymi słowy zwrócono uwagę na to, co jest nam tak naprawdę potrzebne. Nie trzeba specjalnych badań i odkrywczych rozważań, by dojść do wniosku, że wodoodporność – jakkolwiek konieczna (nie sposób bowiem wyobrazić sobie dłuższej wycieczki, wyprawy czy ambitniejszej trasy na skiturach bez nieprzemakalnej kurtki) – nie jest kluczowa. Dużo bardziej istotna była i jest odporność na wiatr przy zachowaniu możliwie dużej oddychalności. Właśnie ta idea – nieprzewiewnego (zakres tego parametru jest różny w zależności od materiału i przeznaczenia danego modelu, o czym będzie poniżej) i oddychającego materiału idealnego do intensywnych aktywności – stała u podstaw powstania materiału softshellowego. Klasyczny softshell bez membrany nie chroni więc przed deszczem, a co najwyżej przed lekką mżawką (dzięki powłoce DWR). Jest, natomiast, dużo bardziej oddychający od hardshella.

Softshell bez membrany chroni przed wiatrem, zapewniając jednocześnie wysoką oddychalność. Na zdjęciu Arcteryx Gamma LT Hoody. (fot. 8a.pl)

Zadaniem softshella nie jest też – w odróżnieniu od fleece’ów – docieplenie, mimo że oba są dość przyjemne i miękkie w dotyku (fleece są z reguły grubsze). Podstawowa różnica polega jednak na tym, że zadaniem softshella jest nie tylko utrzymanie komfortu cieplnego, ale także – a raczej przede wszystkim – ochrona przed wiatrem i wodą (świadomie nie piszemy o wiatro- i wodoszczelności, bowiem softshelle bezmembranowe nie są w pełni nieprzewiewne, a tym bardziej nieprzemakalne).

Reasumując: softshell bez membrany chroni przed wiatrem, zapewniając jednocześnie wysoką oddychalność podczas intensywnych aktywności fizycznych.

Jaki softshell bez membrany wybrać?

Podobnie jak w przypadku innych produktów outdoorowych, także w obrębie softshelli można wyodrębnić kilka typów, przeznaczonych do różnych zastosowań.

Wbrew pojawiającym się opiniom, softshelle idealnie nadają się do sportów czy aktywności aerobowych o wysokim stopniu intensywności i do wzmożonego wysiłku. To odpowiednia odzież do: biegania, jazdy na rowerze górskim czy skitouringu (można tu także dodać wspinaczkę wielkościanową czy ambitne i szybkie wejścia alpejskie w stylu light and fast).

Kiedy jesteśmy cały czas w ruchu, a wysiłek ma charakter intensywny, warto wybrać możliwie cienki softshell o maksymalnej oddychalności. Producenci podają zwykle, który z parametrów (oddychalność, wiatroodporność czy izolacja termiczna) jest najważniejszy w danym produkcie. Miejmy na uwadze to, że cienkie i dobrze oddychające modele będą nieco gorzej chronić przed wiatrem. I odwrotnie: te bardziej wiatroodporne, będą nieco gorzej oddychać. Sprawdzą się, natomiast, przy mniej intensywnym wysiłku (marsz a nie bieg, skituring a nie wyczynowy skialpinizm), podczas którego narażeni będziemy na silniejsze podmuchy wiatru, albo na wychłodzenie organizmu podczas postojów.

Wśród softshelli bezmembranowych znajdziemy bluzy o grubości koszulki polo, jak również bardziej mięsiste i zbite, których zadaniem będzie nie tylko ochrona przed wiatrem, ale także dogrzanie organizmu. Te pierwsze sprawdzą się przede wszystkim podczas cieplejszych, ale wietrznych dni, lub bardzo intensywnego wysiłku – nawet jesienią czy zimą. Natomiast te drugie stawią także czoła poważniejszym chłodom oraz mrozom (choć przyda się wówczas także warstwa docieplająca). Z reguły te grubsze są także bardziej wiatroodporne.

Na koniec najważniejsza rzecz: dokonując konkretnego wyboru, kierujmy się zawsze swoimi priorytetami. Górski biegacz oraz turysta-wędrowiec, jeśli chcą być w pełni zadowoleni z zakupu, powinni wybrać nieco inne modele.

Hybrydowy softshell Dynafit Speedfit Windstopper Jacket z “membranowymi” panelami na na piersiach i ramionach. (fot. 8a.pl)

Modele hybrydowe

Na rynku są także dostępne modele, które umownie nazwać możemy “hybrydowymi” – łączące elementy, a także właściwości softshelli “bez” i “z membraną”. Części narażone na opady deszczu lub mokrego śniegu (kaptur, ramiona, barki, ewentualnie górna część pleców i biodra – miejsca bezpośrednio wystawione na działalność wody lub narażone na przemakanie ze względu na „wcieranie” jej w materiał przez szelki czy pas biodrowy plecaka) wykonane są z materiału z membraną, która – w zależności od rodzaju – podnosi wodoodporność kurtki lub zapewnia całkowitą wodoszczelność w tych newralgicznych “sektorach”. Pozostałe części, przede wszystkim plecy, rękawy, a także przód, wykonane są natomiast z bezmembranowego materiału softshellowego, dzięki czemu kurtka jest bardziej oddychająca.

Rozwiązanie to może być przydatne podczas intensywnych aktywności (takich, jak szybkie wejścia alpejskie, skituring), uprawianych podczas niepewnych warunków pogodowych. Mowa o sytuacjach kiedy potrzebujemy odzieży o wysokiej oddychalności, ale równie istotna staje się ochrona przed deszczem czy mokrym śniegiem.

W przypadku softshelli bez membrany kaptur jest rozwiązaniem opcjonalnym, choć bardzo przydatnym. (fot. 8a.pl)

Softshell bez membrany – na co zwrócić uwagę?

Nie będzie to zbyt odkrywcze, ale mimo wszystko warto to podkreślić – kupując softshell lepiej wybrać produkt renomowanego producenta. Mamy wówczas pewność, że właściwości materiału będą spełniać nasze oczekiwania (inna sprawa, że tańsze softshelle, tzw. “hipermarketowe”, mają zwykle membrany, jednak o wątpliwej oddychalności).

Kaptur w przypadku softshelli bezmembranowych jest rozwiązaniem opcjonalnym, choć bardzo przydatnym. Zwłaszcza jeśli uprawiamy sporty takie jak: wspinaczka, długodystansowe biegi górskie czy skituring i wiemy, iż pogoda może się w każdej chwili zmienić. Taki dodatek zbyt wiele nie waży, więc wydaje się oczywistym, że lepiej go mieć, niż nie mieć. Dobrze, gdy jest zintegrowany z kurtką – rozwiązania z odpinanym kapturem powinny wzbudzić naszą czujność, gdyż często są stosowane przez producentów o gorszej renomie.

Lepsze dopasowanie kurtki możliwe jest dzięki regulowanym mankietom. W softshellu Black Diamond Dawn Patrol Shell odpowiadają za to mocne rzepy Velcro®. (fot. 8a.pl)

Mankiety i ściągacze będą się różnić w zależności od typu i przeznaczenia softshella. Modele cienkie, przeznaczone do intensywnego wysiłku, przypominać mogą niekiedy bluzy wykończone elastycznymi gumkami przy rękawach. Większość modeli ma jednak regulowane mankiety i dół.

Istotne znaczenie ma waga softshella. Powinna być ona możliwie jak najniższa. Techniczne, wysokiej jakości modele, zapewnią dobrą ochronę przed wiatrem oraz oddychalność, a przy tym są lekkie.

Softshell bez membrany powinien mieć wykończenie DWR (Durable Water Repellent), by słabiej chłonął wilgoć. Dzięki temu skuteczniej oprze się opadowi. Pamiętajmy, że po kilku lub kilkunastu praniach wspomnianą powłokę należy odnowić, korzystając z dostępnych na rynku impregnatów.

Ważne są też: dobry zamek oraz znajdująca się pod nim listwa z materiału, która chroni przed wnikaniem zimna i wiatru.

Przedłużony tył ma chronić nerki przed przewianiem. Na zdjęciu lekka kurtka softshellowa Rab Torque Jacket. (fot. 8a.pl)

Krój ma znaczenie!

Co jeszcze może mieć wpływ na komfort użytkowania kurtki? Zdecydowanie warto zwrócić uwagę na sposób uszycia i kształt softshella. Istotne elementy to:

• przedłużony tył, który chronił będzie plecy i nerki przed podwiewaniem;
• rękawy uszyte w ten sposób, by przy podnoszeniu rąk do góry, kurtka się nie podnosiła i nie odsłaniała pleców;
• korpus dopasowany do sylwetki, ale jednocześnie niekrępujący ruchów (nie powinien opinać, jak bielizna termoaktywna, ale nadmiar materiału będzie się tylko podwijał, a zbyt obszerna kurtka nie zapewni komfortu termicznego).

Jaki softshell bez membrany wybrać? Jeśli będziemy poruszać się w uprzęży, warto pomyśleć o modelu z podniesionymi kieszeniami. Na zdjęciu kurtka softshellowa Black Diamond Dawn Patrol Shell. (fot. 8a.pl)

Jeżeli potrzebujemy modelu, na który zakładać będziemy uprząż, kieszenie powinny się znajdować nieco wyżej, by można z nich było komfortowo korzystać. Przydaje się także dodatkowa kieszonka na piersi, w której zmieścimy skan mapy lub topo albo telefon (choć ten, jak wiadomo, w zimniejszych warunkach warto schować bliżej ciała, by uniknąć szybkiego rozładowania baterii).

Ciekawym i przydatnym rozwiązaniem są „ocieplacze na nadgarstki”. Mogą być w formie dodatkowego materiału z otworami na kciuki wewnątrz końcówek rękawów, które wyjmujemy i „ubieramy” w razie potrzeby lub otworów na kciuki na mankietach rękawów.

Softshell Majesty Shadow posiadający ocieplacze na nadgarstki w formie dodatkowego materiału. (fot. 8a.pl)

Softshell bez membrany, który świetnie oddycha, a do tego zapewnia ochronę przed wiatrem, to doskonały i uniwersalny wybór do wszelkiego typu “sportów przestrzeni” i górskich aktywności, które charakteryzują się dużym, intensywnym wysiłkiem: biegania, skituringu, wspinaczki, alpinizmu. Ale nie tylko! Sprawdzi się on także na mniej wymagającym górskim szlaku i podczas trekkingu. Wydaje się, że jest dużo bardziej uniwersalny od softshelli membranowych (odpowiednią ochronę przed deszczem zapewnimy sobie, zabierając – tak na wszelki wypadek – cieniutką kurtkę z membraną). Jednak osoba aktywna o każdej porze roku, pomimo uniwersalności softshella, z pewnością nie poprzestanie na jednym modelu. Dwie albo trzy takie kurtki dadzą wybór i pozwolą lepiej dopasować się do wymogów pory roku i warunków atmosferycznych.