11.11.2017

Korona Himalajów i Karakorum w polskim wydaniu

Korona Himalajów i Karakorum to marzenie, które spełniło niewielu, choć wielu próbowało. Czternaście najwyższych gór świata. Każda wyrastająca na ponad 8000 metrów nad poziom morza. I każda niezwykle niebezpieczna.

                       

Polska na ośmiotysięcznikach

Polska historia zdobywania ośmiotysięczników to w wielu przypadkach historia ogromnych sukcesów, przeplatana druzgocącymi tragediami. Zmaganie się z ekstremalnie trudnymi warunkami panującymi w strefie śmierci, wymaga od alpinisty wspięcia się na wyżyny swoich umiejętności. Niestety wielu te trudy przerosły. Ale nie o smutnych wydarzeniach będzie dzisiaj mowa, lecz o polskich sukcesach.

Za takie śmiało można uznać pierwsze wejścia na ośmiotysięczniki zimą. Były lata, że nie mieliśmy w tej dziedzinie sobie równych. Wystarczy zresztą otworzyć listę pierwszych zimowych wejść na góry ośmiotysięczne, a przed oczami zaroi nam się od polskich nazwisk. Mount Everest, Manaslu, Dhaulagiri, Czo Oju, Kanczendzonga, Annapurna, Lhotse, Sziszapangma, Gaszerbrum I, Broad Peak. Na tych wszystkich szczytach, jako pierwsi swoje stopy, a raczej raki, postawili zimą Polacy. Tej zimy mamy szansę wejść na ostatni niezdobyty zimą ośmiotysięcznik oraz postawić kropkę nad i. Mowa oczywiście o przepięknym, ale i niezwykle niebezpiecznym K2. Trzymajmy więc wszyscy kciuki, ale nie tylko za #K2 dla Polaków, ale przede wszystkim za bezpieczny powrót chłopaków do domu.

Korona Himalajów i Karakorum w polskim wydaniu

Mount Everest (fot. archiwum Krzysztofa Wielickiego)

Korona Himalajów i Karakorum

Tematem przewodnim tego wpisu są natomiast nie tyle polskie wyczyny w himalaizmie ogólnie, ale bardziej polskie sukcesy w zdobywaniu Korony Himalajów i Karakorum. Himalaje znajdują się w południowej Azji, na terenie Pakistanu, Indii, Nepalu, Chin oraz Bhutanu. Karakorum z kolei wysunięte jest bardziej na północ i mieści się na pograniczu Indii, Pakistanu i Chin.

Pojęcie Korony Himalajów i Karakorum zostało wprowadzone w 1986 roku, kiedy to pierwsza osoba stanęła na swoim czternastym z kolei ośmiotysięczniku. Był to oczywiście Reinhold Messner, ale o zdobywcach więcej za chwilę.

Wiele osób używa w skrócie określenia Korona Himalajów. Jest ono jednak błędne, bo geograficznie w Himalajach leży tylko dziesięć ośmiotysięczników:

1. Mount Everest 8850 m n.p.m.,
2. Kanczendzonga 8586 m n.p.m.,
3. Lhotse 8516 m n.p.m.,
4. Makalu 8463 mn.p.m. ,
5. Czo Oju 8201 m n.p.m.,
5. Dhaulagiri 8167 m n.p.m.,
7. Manaslu 8156 m n.p.m.,
8. Nanga Parbat 8126 m n.p.m.,
9. Annapurna I 8091 m n.p.m.,
10. Sziszapangma 8013 m n.p.m.

Pozostałe – wymienione niżej – znajdują się na znacznie bardziej nieprzyjaznym dla człowieka, zwłaszcza zimą, obszarze Karakorum. Poprawna nazwa to zatem Korona Himalajów i Karakorum:

11. K2 8611 m n.p.m.,
12. Gaszerbrum I 8068 m n.p.m.,
13. Broad Peak 8047 m n.p.m.,
14. Gaszerbrum II 8035 m n.p.m.

ekspedycja na K2

W drodze pod K2 zimą, 1987 r. (fot. archiwum Krzysztofa Wielickiego)

Warto dodać, że co pewien czas pojawiają się pomysły, aby rozszerzyć listę ośmiotysięczników. A wszystko dlatego, że góry mają z reguły po kilka wierzchołków. Obecnie na liście ośmiotysięczników znajdują się tylko szczyty główne. Przykładowo władze Nepalu chciałyby natomiast, aby do listy samodzielnych ośmiotysięczników dołączyły góry, które dotychczas były tylko niższymi wierzchołkami. W ich propozycji są to konkretnie:

  • Kanczendzonga Zachodnia 8505 m n.p.m.,
  • Kanczendzonga Centralna 8482 m n.p.m.,
  • Kanczendzonga Południowa 8476 m n.p.m.,
  • Lhotse Middle 8410 m n.p.m.,
  • Lhotse Shar 8382 m n.p.m.
  • oraz Broad Peak Middle 8011 m n.p.m.1.

Gdyby Międzynarodowa Unia Towarzystw Alpinistycznych podzieliła zdanie władz Nepalu, to liczba ośmiotysięczników wzrosłaby z czternastu do dwudziestu. W niedługim czasie spowodowałoby to zapewne zmianę składu Korony Himalajów i Karakorum. I co więcej, mogłoby otworzyć drogę dla kolejnych wierzchołków, bo np. według serwisu 8000ers.com, niższych wierzchołków szczytów ośmiotysięcznych (na stronie określane jako subsidiary peaks) jest nie sześć, a aż dwadzieścia dwa!2 Czy kiedyś taka zmiana zostanie wprowadzona? W tym momencie jest to mało prawdopodobne, bo złamana zostałaby zasada wybitności, a do tego mielibyśmy ogromne zamieszanie, ale ciężko powiedzieć co stanie się w przyszłości.

Zdobywcy

Klub zdobywców Korony Himalajów i Karakorum to dość wąskie grono. Do niedawna były to 33 osoby, ale ten rok sprzyjał kolejnym wejściom. Tyko w 2017 roku do grona zdobywców dołączyło 6 osób, zwiększając jednocześnie liczbę himalaistów z najwyższą z koron do 39.

Największą liczbą osób, które stanęły na wszystkich 14 szczytach korony mogą pochwalić się Włochy. Obecnie jest to aż 7 himalaistów, w tym pierwszy zdobywca tytułu Reinhold Messner. Messner jest również pierwszym himalaistą, który na wszystkie szczyty wszedł nie korzystając z dodatkowego tlenu. Włosi mogą się również pochwalić pierwszą parą, którą całą koronę skompletowała we dwójkę. Mowa o małżeństwie Nives Meroi i Romano Benet, które w 2017 roku stanęło na szczycie Annapurny, swoim ostatnim ośmiotysięczniku z korony.

Polscy himalaiści

Krzysztof Wielicki i Leszek Cichy – pierwsze zimowe wejście na Mount Everest, luty 1980 r. (fot. archiwum Krzysztofa Wielickiego)

Drugim krajem z największą liczbą himalaistów w koronie jest Hiszpania. Łączna liczba zdobywców z hiszpańskim paszportem to 6 osób. Na trzecim miejscu z kolei znajduje się Korea Południowa z 5 zdobywcami. Polska mając 3 himalaistów z Koroną Himalajów i Karakorum znajduje się w tym zestawieniu na czwartym miejscu ex aequo z Kazachstanem.

Najmłodszym zdobywcą jest Chhang Dawa Sherpa z Nepalu, który skompletował koronę w wieku 30 lat. Z kolei najmłodszym zdobywcą, który dokonał tego nie używając dodatkowego tlenu z butli jest pochodzący z Hiszpanii Alberto Iñurrategi, który projekt zakończył mając 33 lata3. A himalaistą, który wchodząc na swój ostatni ośmiotysięcznik był najstarszy jest Òscar Cadiach, również pochodzący z Hiszpanii. Òscar Cadiach koronę zdobył mając 64 lata i zrobił to nie korzystając z dodatkowego tlenu.

Z kolei najmniej czasu na skompletowanie Korony Himalajów i Karakorum potrzebowali Jerzy Kukuczka oraz pochodzący z Korei Południowej Kim Chang-Ho. Każdemu projekt zajął po niecałe 8 lat. Z drugiej strony barykady ponownie stoi Òscar Cadiach, który na wejście na wszystkie ośmiotysięczniki potrzebował prawie 33 lata.

Polacy z Koroną Himalajów i Karakorum

Dotychczas Koronę Himalajów i Karakorum zdobyło trzech Polaków. Byli to oczywiście Jurek Kukuczka, Krzysztof Wielicki oraz Piotr Pustelnik. A w zasadzie można powiedzieć, że trzech i trochę, bo miano zdobywcy nosi również Denis Urubko, który od 2015 roku posiada polskie obywatelstwo. Koronę skompletował natomiast w 2009 roku, gdy naszego obywatelstwa jeszcze nie miał.

polska wyprawa w Himalaje

Polski obóz w Himalajach (fot. archiwum Krzysztofa Wielickiego)

Jerzy Kukuczka

To osoba, której nie trzeba przedstawiać. Urodzony w Katowicach w 1948 roku wspinacz, to zdecydowanie najwybitniejszy polski himalaista wszech czasów i drugi po Reinholdzie Messnerze, zdobywca Korony Himalajów i Karakorum. Jurek nie wszystkie szczyty zdobył bez tlenu z butli, ale całą koronę skompletował w kapitalnym stylu. Na wszystkie szczyty, za wyjątkiem Lhotse wchodził zimą lub nowymi drogami. Do tej pory jest jedynym człowiekiem, który jednej zimy zdobył 2 ośmiotysięczniki. Po wejściu na 14 ośmiotysięcznik otrzymał od Messnera pamiętną wiadomość: “Nie jesteś drugi. Jesteś wielki”.

Jego partnerami w górach byli m.in. Wojciech Kurtyka, Artur Hajzer, Krzysztof Wielicki czy Ryszard Pawłowski. Wydaje się, że najlepszy duet tworzył z Wojtkiem Kurtyką. Znaczne różnice charakteru oraz odmienne podejście do wspinaczki powodowało, że obaj himalaiści doskonale się uzupełniali. Niestety ich zespół po pewnym czasie się rozsypał.

Polacy na ośmiotysięcznikach

Każdy z himalajskich szczytów to nie lada wyzwanie (fot. archiwum Krzysztofa Wielickiego)

Co ciekawe początkowo nic nie wskazywało na to, że Jurek zdobędzie tak wiele. Już na początku swoich przygód z górami wysokimi, w 1974 roku podczas wspinaczki na Denali (McKinley) doznał wielu poważnych odmrożeń i wylądował w szpitalu. Później wszystko jednak potoczyło się bardzo szybko. Najpierw Hindukusz, potem Himalaje i Karakorum. Jego pierwszym ośmiotysięcznikiem był Lhotse, na który wszedł w 1979 roku. Zginął, gdy jego przygoda z Himalajami zatoczyła krąg. Po zdobyciu wszystkich 14 ośmiotysięczników, postanowił spróbować swoich sił na największym wówczas wyzwaniu himalaizmu, czyli południowej ścianie Lhotse. Wspinał się z Ryszardem Pawłowskim. Na około 8300 metrach odpadł od ściany. Lina łącząca go z partnerem zerwała się, a Jurek już na zawsze pozostał w Himalajach.

Jeśli chcielibyście poznać lepiej historię życia Jerzego Kukuczki, polecam książkę ,,Kukuczka. Opowieść o najsłynniejszym polskim himalaiście”, autorstwa Dariusza Kortko oraz Marcina Pietraszewskiego.

Krzysztof Wielkicki

Krzysztof Wielicki, zwany przez niektórych ,,Małym rycerzem” to drugi Polak i piąty człowiek na świecie z Koroną Himalajów i Karakorum. Urodził się w 1950 roku w Szklarce Przygodzickiej. Eksplorację Himalajów rozpoczął z gigantycznym przytupem od pierwszego zimowego wejścia na Mount Everest. Wyczynu dokonał w zespole z Leszkiem Cichym, mając wówczas 30 lat.

Potem przyszła kolej na kolejne ośmiotysięczniki i kolejne wyczyny. 4 lata po zdobyciu Everestu, himalaista w rekordowym tempie wszedł na Broad Peak. Można powiedzieć, że prawie na niego wbiegł. Przejście drogi baza – szczyt – baza zajęło mu tylko 21,5 godziny. Na Lhotse wchodził w gorsecie ortopedycznym, który nosił bo na poprzedniej wspinaczce uszkodził kręgosłup. Projekt Korony Himalajów i Karakorum zakończył samotną wspinaczką na Nanga Parbat.

Wyprawy na Nanga Parbat

Krzysztof Wielicki po samotnym zdobyciu Nanga Parbat (fot. archiwum Krzysztofa Wielickiego)

Obecnie Krzysztof Wielicki często występuje na różnego rodzaju festiwalach górskich i podróżniczych, a także działa w PZA, będzie kierownikiem zbliżającej się zimowej wyprawy na K2.

Więcej o jego życiu i przygodach w górach wysokich, przeczytacie w dwuczęściowej biografii ,,Krzysztof Wielicki. Mój wybór. Wywiad-rzeka”. Autorem książki jest Piotr Drożdż z wydawnictwa Góry Books.

Piotr Pustelnik

Ostatni Polak z Koroną Himalajów i Karakorum to Piotr Pustelnik, obecny prezes PZA. Urodził się w 1951 roku w Łodzi. W młodości był chorowitym i raczej wątłym dzieckiem. Do tej pory ma wadę serca. Nie ukończył kursu skałkowego i kiedyś usłyszał nawet, że nie nadaje się do wspinaczki. Sam jednak postanowił zadecydować do czego się nadaje, a do czego nie.

Dużo wspinał się w Tatrach. Przygodę z Himalajami zaczął natomiast dość późno. Na swój pierwszy ośmiotysięcznik Gaszerbrum II wszedł mając już 39 lat. Potem przyszły kolejne szczyty, przeplatane kilkoma porażkami. Najwięcej razy próbował wejść na Annapurnę. Udana była dopiero czwarta próba, która jednocześnie zakończyła jego projekt Korony Himalajów i Karakorum. Wejście na wszystkie 14 ośmiotysięczników zajęło mu 20 lat.

Piotra Pustelnika możecie poznać lepiej czytając jego książkę ,,Ja, pustelnik”. Autobiografia pojawiła się na rynku we wrześniu tego roku, nakładem Wydawnictwa Literackiego. Współautorem książki jest dziennikarz Piotr Trybalski.

Korona Himalajów i Karakorum kobiet

Żadna z Polek dotychczas nie zdołała skompletować wszystkich szczytów Korony Himalajów i Karakorum. Stosunkowo blisko była Wanda Rutkiewicz, która zdobyła 8 ośmiotysięczników. Chciała wejść na wszystkie 14, realizując projekt który nazwała ,,karawaną do marzeń”. Niestety zaginęła podczas wspinaczki na Kanczendzongę.

Polskie kobiety skompletowały natomiast koronę w trochę innej formie. Można powiedzieć, że zrobiły to wspólnie. Na każdym ośmiotysięczniku, nogę postawiła kiedyś jakaś Polka. Ostatnim brakującym wierzchołkiem w tej Koronie Himalajów i Karakorum była Kanczendzonga, którą w 2009 roku zdobyła Kinga Baranowska4.

Biwak w górach wysokich

Biwak pod Nanga Parbat 1996 r. (fot. archiwum Krzysztofa Wielickiego)

Na koniec

Historia polskich wyczynów na ośmiotysięcznikach jest tak obszerna, że ciężko zebrać ją w jednym artykule. Same opowieści zdobywców koron zasługują i doczekały się niejednej książki. W tym wpisie starałem się zebrać najciekawsze i najważniejsze informacje dotyczące Korony Himalajów i Karakorum. Mam nadzieję, że mi się to udało. A jeśli macie ochotę na więcej, na rynku wydawniczym znajdziecie mnóstwo literatury. Ze swojej strony polecam m.in. wymienione wyżej biografie, a także ,,Ucieczkę na szczyt” autorstwa Bernadette McDonald, która w bardziej ogólnej formie pokazuje obraz polskiego himalaizmu.

Przypisy:

  1. http://off.sport.pl/off/1,111379,14479047,Szesc_nowych_osmiotysiecznikow_.html [dostęp 17.10.2017 r.]
  2. https://www.8000ers.com/cms/en/8000ers-mainmenu-205.html (dostęp 12.10.2017 r.)
  3. https://en.wikipedia.org/wiki/Eight-thousander (dostęp 12.10.2017 r.)
  4. https://pl.wikipedia.org/wiki/O%C5%9Bmiotysi%C4%99cznik [dostęp 17.10.2017 r.]

PS. Redakcja serdecznie dziękuje Krzysztofowi Wielickiemu za udostępnienie zdjęć.

                 

Udostępnij

Strona wykorzystuje pliki cookies w celach wyłącznie statystycznych. Jeśli nie chcesz, by pliki cookies były instalowane na Twoim dysku zmień ustawienia swojej przeglądarki. Korzystanie z witryny oznacza zgodę na wykorzystanie plików cookies. Dowiedz się więcej.